Lucy. Tutorial for a ritual: Ένας αυστραλοπίθηκος που χορεύει

Το χορογραφικό δίδυμο arisandmartha (Άρης Παπαδόπουλος, Μάρθα Πασακοπούλου) στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών παρουσιάζουν την τρίτη δουλειά τους, την παράσταση «Lucy. Tutorial for a ritual» στις 27 και 28 Ιουνίου στις 21.00 στην Πειραιώς 260 – Χώρος Ε.

Η παράσταση έχει λάβει την υποστήριξη σημαντικών φορέων (Flux Laboratory-Γενεύη, Κέντρο Μελέτης Χορού Ντάνκαν-Αθήνα, Garage Performing Arts Center-Κέρκυρα και KLAP Maison pour la danse-Μασσαλία) και αποτελεί συμπαραγωγή της ομάδας με το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου 2019 και του FLUXUM Foundation- Γενεύη.

Το «Lucy. Tutorial for a ritual», ερευνά το τι μπορεί να αποτελέσει ένα σύγχρονο τελετουργικό, μεταφέροντας το κοινό σ’ έναν κόσμο μεταιχμιακό, όπου τα πάντα αποκτούν σημασία γιατί απλώς βρίσκονται εκεί. Δανείζεται τον τίτλο του από τον αμφιλεγόμενο, διάσημο σκελετό αυστραλοπίθηκου που ανακαλύφθηκε στην Αιθιοπία το 1974.

Πρόκειται, στην ουσία, για μια «τελετουργική απόπειρα» σύνδεσης ετερόκλητων μεταξύ τους στοιχείων, ένα πείραμα για τα ασαφή χρονικά και χωρικά όρια του περάσματος από το ατομικό στο συλλογικό. Παίζοντας με τα στοιχεία της έκστασης αλλά και της συνειδητής παρατήρησης, της φαντασίας αλλά και της αναπόδραστης πραγματικότητας, της λησμονημένης ανάγκης για πίστη και της θεοποίησης του ψέματος, με τον «άνθρωπο-ζώο» και το «ανθρώπινο ζώο», το έργο μάς προτείνει να διευρύνουμε το αντιληπτικό μας πεδίο και να αναθεωρήσουμε τρόπους και τόπους τελετουργικών πρακτικών που διασώζονται μέσα στην καθημερινότητά μας. «Μήπως από το ψεύτικο φτάνουμε σε κάτι αληθινό;» αναρωτιούνται οι δημιουργοί.

Οι Άρης Παπαδόπουλος και Μάρθα Πασακοπούλου μιλάνε στα «Νέα» για την παράσταση, την έκσταση και το αληθινό.

Πώς προέκυψε η ιδέα για την παράσταση;

Παρατηρώντας θραύσματα ή δάνεια τελετουργιών σε σύγχρονες πρακτικές ή σύγχρονες εκφάνσεις παλαιότερων που αφορούν στην φροντίδα του εαυτού, του σώματος αλλά και του μυαλού, την βελτίωση αλλά και μεγιστοποίηση των ανθρώπινων δυνατοτήτων, αναρωτηθήκαμε για το τι μπορεί να αποτελεί ένα σύγχρονο τελετουργικό και πως αυτό αντιμετωπίζεται με σημερινά δεδομένα. Στο αρχικό στάδιο της έρευνας μας οδηγηθήκαμε από την ίδια τη δομή της τελετουργίας και τα διαδοχικά εξελικτικά στάδια που διατρέχει. Το tutorial ως σύγχρονο εργαλείο και συντόμευση για την επίτευξη ενός σχεδόν ακατόρθωτου σκοπού, η έκσταση, η αναπόφευκτη ανθρώπινη αποτυχία, το παράδοξο και η αμφισημία είναι έννοιες που μας απασχόλησαν και που μας κατηύθυναν στο έργο.

Ο σκελετός του αυστραλοπίθηκου, πώς σας ενέπνευσε κι εμπλέκεται τώρα στην παράσταση;

Η Lucy είναι το αρχαιολογικό εύρημα ενός θηλυκού αυστραλοπίθηκου που ανακαλύφθηκε στην Αιθιοπία το 1974, πήρε το όνομά του από το τραγούδι των Beatles Lucy In The Sky With Diamonds και θεωρήθηκε ο συνδετικός κρίκος μεταξύ πιθήκου και ανθρώπου. Η Lucy έγινε διάσημη αποκτώντας χαρακτηριστικά και εκτόπισμα σούπερ σταρ, ενώ αργότερα η μοναδικότητα του ευρήματος αμφισβητήθηκε. Για εμάς η Lucy λειτουργεί συμβολικά ως ενδιάμεση, μεταιχμιακή και αμφίσημη κατάσταση, μεταξύ ζώου και ανθρώπου, φωτός και σκοταδιού, συνειδητότητας και έκστασης. Δεν εμφανίζεται αλλά υπάρχει στο έργο και φωτίζεται δια της απουσίας της.

Τι τελετουργικό ξεδιπλώνεται ενώπιον των θεατών;

Από την αρχή δεν υπήρχε η πρόθεση αναπαράστασης ή αναβίωσης ενός συγκεκριμένου τελετουργικού, αντιθέτως, αφαιρετικά και συνειρμικά, δημιουργήθηκε μέσα από τα υλικά των προβών μας, μια σύνθεση ετερόκλητων μεταξύ τους στοιχείων, στην οποία κανείς μπορεί να διακρίνει αναγνωρίσιμα μέρη, αλλά και έναν βαθμό επεξεργασίας τους που περνάει μέσα από το δικό μας φίλτρο και τρόπο κατανόησής τους. Τοποθετούμε τους εαυτούς μας στα όρια της επιτήδευσης, του ψεύτικου και του επιφανειακού, για να περάσουμε αργότερα από καταστάσεις κοντινότερες στο σώμα, πιο εσωτερικές και με αυτή την έννοια αληθινές.

Η έκσταση, η φαντασία και η πραγματικότητα πώς μπλέκονται επί σκηνής;

Μέσα στη διαδικασία αναρωτηθήκαμε πώς μπορούμε να φτάσουμε σε μια εκστατική κατάσταση και πως μπορούμε να την προκαλέσουμε εμείς οι ίδιοι στα χρονικά όρια που ορίζει η σκηνική συνθήκη. Το πέρασμά μας από διαφορετικές καταστάσεις – επιφανειακές και ψευδείς σε περισσότερο αληθινές και εσωτερικές – αλλά και το πεδίο ανάμεσα σε αυτά τα διακριτά όρια, μας προτείνει να εξερευνήσουμε ανοίγματα προς άλλες μορφές συνειδητότητας στην σκηνή.

Τελικά θεωρείτε πως από το ψεύτικο φτάνουμε στο αληθινό σήμερα;

Δεν σχετίζεται απαραίτητα με το σήμερα. Οι έννοιες του placebo και της ψευδαίσθησης είναι διαχρονικές. Ως μέρος της δημιουργικής διαδικασίας χρησιμοποιήσαμε την φράση ‘fake it fake it till you make it’, ως έναν τρόπο προσέγγισης μιας άλλης συνειδητότητας αλλά και ως απτό εργαλείο που μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο αχαρτογράφητη περιοχή. Αδιαμφισβήτητα αγγίξαμε σημεία όχι απόλυτης ευκρίνειας, αλλά περιοχές όπου κάτι άλλο διακυβεύονταν. Είναι πολύ υποκειμενικές οι έννοιες της πραγματικότητας, του ψεύτικου και της πίστης. Η δημιουργική διαδικασία για εμάς ήταν ένας τρόπος να αγγίξουμε περιοχές που μας ελκύουν και να βρούμε τρόπους να εισέλθουμε σε αυτές, κάμπτοντας τις αντιστάσεις.