Συναγερμός για επικίνδυνο ιό που καταστρέφει τα δάση

Εχει το εξωτικό όνομα Tomicus piniperda και για την εξολόθρευσή του έχουν επιστρατευτεί δήμαρχοι, υπουργεία ακόμη και ιερείς… Το φονικό φλοιοφάγο έντομο έχει ήδη νεκρώσει περισσότερα από 70.000 δέντρα σε 3.500 στρέμματα στο Σέιχ Σου, έκταση που αντιστοιχεί στο 1/10 του πευκοδάσους. Και συνεχίζει ανεξέλεγκτο το καταστροφικό του έργο.

Στη Βόρεια Ελλάδα έχει σημάνει συναγερμός. H εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης διέταξε έρευνα για τη διερεύνηση τυχόν ευθυνών σε σχέση με την εμφάνιση και εξάπλωσή του, ενώ η επιστημονική κοινότητα αναζητά εναγωνίως μέτρα αντιμετώπισης του φαινομένου. Σύμφωνα με τα πιο δυσοίωνα σενάρια, αν δεν υπάρξει ταχεία παρέμβαση στο Σέιχ Σου, μέχρι το τέλος του καλοκαιριού θα έχουν προσβληθεί όλα τα δέντρα του. Τα δέντρα ενός δάσους που φτιάχτηκε ως πνεύμονας της πόλης με την εμφύτευση εκατομμυρίων δέντρων και το οποίο σώθηκε από ολοκληρωτική καταστροφή το 1997, όταν η μεγάλη φωτιά κατέκαψε περισσότερη από τη μισή έκτασή του.

Επειτα από αυτοψία που πραγματοποιήθηκε σε γειτονικούς δήμους, διαπιστώθηκε πληθυσμιακή έξαρση του φλοιοφάγου Tomicus piniperda και ξήρανση πεύκων και σε άλλες περιοχές: στο Ωραιόκαστρο, στο Πανόραμα, στη Θέρμη, στον Χορτιάτη και στον Σταυρό. Την ίδια στιγμή, ένα διαφορετικό έντομο καταστρέφει δέντρα στον Νομό Κιλκίς, έχοντας μέχρι στιγμής επηρεάσει δασικές εκτάσεις 37.000 στρεμμάτων…

Χάθηκε πολύτιμος χρόνος

Σύμφωνα με καταγγελίες, η προσβολή του Σέιχ Σου από το σκαθάρι ξεκίνησε πριν από καιρό, όμως το Δασαρχείο Θεσσαλονίκης επισημαίνει ότι έγινε ορατό στις αρχές Μαΐου, με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος.

Μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο Δημήτρης Αβτζής, εντεταλμένος ερευνητής του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών, τονίζει ότι σε αυτές τις περιπτώσεις τα μέτρα αντιμετώπισης που μπορεί να λάβει η επιστημονική κοινότητα είναι εξαιρετικά περιορισμένα. «Στην ουσία μιλάμε για υλοτόμηση των δέντρων που έχουν επηρεαστεί ώστε να σταματήσει η εξάπλωση του εντόμου» λέει. Η υλοποίηση έχει ήδη ξεκινήσει από τους αρμόδιους φορείς, οι οποίοι όμως εκτιμούν ότι θα χρειαστούν περίπου δύο μήνες για να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Ως τότε κανείς δεν γνωρίζει πόσα δέντρα του πολύτιμου περιαστικού δάσους θα έχουν χαθεί.

«Πρόκειται για ένα φλοιοφάγο έντομο το οποίο υπήρχε ανέκαθεν στην Ελλάδα» εξηγεί ο Δημήτρης Αβτζής. «Είναι ένα έντομο δευτερογενές, γεγονός που σημαίνει ότι δημιουργεί πληθυσμιακές εξάρσεις όταν βρει εξασθενημένα δέντρα. Τότε, εγκαθίσταται ανάμεσα στο ξύλο και τον φλοιό, δημιουργεί στοές και το νεκρώνει στο σημείο από το οποίο μεταφέρονται όλα τα υγρά του δέντρου. Ετσι το δέντρο καταστρέφεται» λέει. «Το πρόβλημα είναι σοβαρό διότι έχει εξαπλωθεί σε μεγάλη έκταση. Δεν προκαλεί, όμως, έκπληξη η εμφάνισή του, καθώς στις περιοχές όπου εμφανίστηκε τα εδάφη είναι αβαθή, ενώ παράλληλα υπήρξαν κλιματικές συνθήκες, όπως οι ξηροθερμικές περίοδοι, που ευνόησαν την εξασθένηση των δέντρων και κατά συνέπεια την τρωτότητά τους».

Σύμφωνα με τον Δημήτρη Αβτζή, ο οποίος έχει προβεί σε αυτοψίες στην περιοχή, το τμήμα που έχει επηρεαστεί είναι το παλαιότερο κομμάτι του δάσους, όπου υπάρχουν δέντρα ηλικίας τουλάχιστον 60 ετών.

Αυτό που προβληματίζει τους επιστήμονες είναι ότι το Σέιχ Σου είναι ένα τεχνητό δάσος. «Αν ήταν ένα φυσικό δάσος, θα είχε άλλες δυνατότητες αναγέννησης ή αν μιλούσαμε για αγροτική περιοχή θα είχαμε μπροστά μας μια ευκολότερη αντιμετώπιση του φαινομένου» σημειώνει ο ερευνητής.