Αναζήτηση
Αισθητή την παρουσία του κάνει και φέτος το καλοκαίρι ο σταφυλόκοκκος, εισβάλλοντας με σχετική ευκολία στον παιδικό οργανισμό. Γι’ αυτό και κρίνεται απαραίτητο να τηρούνται μέτρα προστασίας για την προφύλαξη των μικρών παραθεριστών, μειώνοντας έτσι το ρίσκο να γίνει ο σταφυλόκοκκος ένα σοβαρό πρόβλημα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού – δεδομένου δε ότι έχει την τάση να υποτροπιάζει και να επανεμφανίζεται.
Υπό τα δεδομένα αυτά, η παιδίατρος Dr. Αννα Παρδάλη δίνει απαντήσεις στις πιο συχνές ερωτήσεις για τον σταφυλόκοκκο, αλλά και χρήσιμες, πρακτικές συμβουλές για την πρόληψη της λοίμωξης.
Τι είναι ο σταφυλόκοκκος;
Ο σταφυλόκοκκος (Staphylococcus aureus) είναι ένα μικρόβιο που υπάρχει στη φυσιολογική χλωρίδα του δέρματός μας. Υπό ορισμένες, όμως, προϋποθέσεις μπορεί να υπεραναπτυχθεί και να προκαλέσει νόσο. Ο σταφυλόκοκκος προκαλεί κυρίως λοίμωξη στο δέρμα (μολυσματικό κηρίο) που εκδηλώνεται με εξάνθημα και φλεγμονή του δέρματος. Μπορεί συχνά να γίνει ένα σοβαρό πρόβλημα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, καθώς έχει την τάση να υποτροπιάζει και να επανεμφανίζεται.
Πώς τον αναγνωρίζουμε;
Στη σταφυλοκοκκική λοίμωξη βλέπουμε στο δέρμα μία ή περισσότερες ανοιχτές βλάβες ή σαν φουσκάλες, με ρυπαρό και μελιτόχρωο περιεχόμενο. Μπορεί να είναι οπουδήποτε στο σώμα, συχνά όμως τα βλέπουμε στη μύτη, γύρω από τα ρουθούνια, στο τριχωτό της κεφαλής, ή στα εκτεθειμένα μέρη του σώματος, αν υπάρξει λύση της συνέχειας του δέρματος, όπως σε εκδορές, τραυματισμούς, δήγματα εντόμων τα οποία συμβαίνουν με μεγαλύτερη συχνότητα το καλοκαίρι. Πρέπει δηλαδή να υπάρξει κάποια πύλη εισόδου στο δέρμα για να αναπτυχθεί η λοίμωξη. Ενα καθαρό, υγιές και ακέραιο δέρμα ακόμη και αν εκτεθεί ή έρθει σε επαφή με πάσχοντα δεν κινδυνεύει εύκολα να «κολλήσει». Δεν αποκλείεται όμως να είναι κάποιος φορέας και να το μεταδώσει σε ευάλωτους πιθανούς ασθενείς που θα έχουν τις προϋποθέσεις να αναπτύξουν τη λοίμωξη, όπως βρέφη ή ανοσοκατεσταλμένα άτομα.
Πώς μεταδίδεται;
Ο σταφυλόκοκκος μεταδίδεται με την κοινή επαφή, την κοινή χρήση προσωπικών αντικειμένων, όπως ρούχα και πετσέτες, την επαφή με μολυσμένες επιφάνειες και μολυσμένες εκκρίσεις – π.χ. ρινικές. Το καλοκαίρι η αυξημένη δραστηριότητα των παιδιών σε εξωτερικό χώρο, το περισσότερο εκτεθειμένο δέρμα, ο ήλιος και η ζέστη, η υγρασία, οι κοινόχρηστοι χώροι, οι μολυσμένες ξαπλώστρες και οι πισίνες δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για την ευκολότερη μετάδοση του μικροβίου.
Οι σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις επίσης ευνοούνται στο ατοπικό δέρμα (που εμφανίζει δηλαδή έκζεμα) γιατί το δέρμα αυτό έχει διαταραγμένο τον επιδερμικό του φραγμό, λόγω της ξηροδερμίας και της συνοδού φλεγμονής που χαρακτηρίζουν το έκζεμα.
Ο σταφυλόκοκκος στα παιδιά, έκτος από λοιμώξεις στο δέρμα, λιγότερο συχνά μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερίτιδες και βαριές λοιμώξεις του αναπνευστικού (πνευμονίες). Ιδιαίτερα επικίνδυνος μπορεί να γίνει για τα βρέφη, που έκτος του ότι προκαλεί βαρύτερη λοίμωξη λόγω του ανώριμου ανοσοποιητικού τους συστήματος, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή επιπλοκή, στην οποία ο σταφυλόκοκκος παράγει τοξίνη που προσβάλλει κυρίως το δέρμα με γενικευμένη αποφολίδωση, αλλά μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε κατάσταση σηπτικού σοκ.
Οταν η πύλη εισόδου είναι κοντά σε άρθρωση, υπάρχει κίνδυνος για διείσδυση της λοίμωξης εντός της άρθρωσης με κίνδυνο σηπτικής αρθρίτιδας.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Κάθε βλάβη του δέρματος που δείχνει ρυπαρή και μελιτόχροος με τάση εξάπλωσης πρέπει να την αξιολογεί ο γιατρός. Η θεραπεία συνίσταται σε τοπική αγωγή και επιθέματα και τήρηση κανόνων υγιεινής. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις θα χρειαστεί από του στόματος αντιβιοτική αγωγή ή σπανιότερα μπορεί να απαιτηθεί – ειδικότερα σε πολύ μικρά παιδιά και βρέφη – ακόμη και νοσοκομειακή περίθαλψη.
Επιστρέφει ο σταφυλόκοκκος;
Οταν νοσήσει κάποιος με σταφυλοκοκκική λοίμωξη δεν αποκτά αντισώματα ώστε να προστατεύεται στο μέλλον απέναντι στο μικρόβιο. Ετσι, μπορεί να επαναμολυνθεί το ίδιο άτομο δημιουργώντας ένα φαινόμενο «πινγκ πονγκ» στη λοίμωξη που αν δεν τηρηθούν οι προϋποθέσεις υγιεινής, μπορεί να επαναλαμβάνεται.
Το φαινόμενο των συχνών και υποτροπιαζόντων επεισοδίων δερματικής λοίμωξης πρέπει να αντιμετωπίζεται σχολαστικότερα, ενίοτε να απαιτούνται και ειδικές ιατρικές εξετάσεις αλλά και να διερευνούνται προσεκτικά οι προϋποθέσεις που ευνοούν τη δημιουργία της λοίμωξης.
· Μία από τις σημαντικές αίτιες των υποτροπιαζόντων επεισοδίων σταφυλοκοκκικής λοίμωξης σχετίζεται με την ατοπική δερματίτιδα, δηλαδή το έκζεμα από το όποιο υποφέρουν αρκετά παιδιά. Το ατοπικό δέρμα, όταν δεν διατηρείται ενυδατωμένο, χάνει μία από τις σημαντικότερες λειτουργίες του, που είναι του φραγμού, της προστασίας δηλαδή από τη διείσδυση μικροβίων όπως ο σταφυλόκοκκος. Ετσι, το δέρμα με έκζεμα (που χαρακτηρίζεται από ξηροδερμία και φλεγμονή) λειτουργεί ως ένας μόνιμος ξενιστής του μικροβίου που κατά καιρούς αναπτύσσεται και εξελίσσεται στη γνωστή δερματική λοίμωξη.
· Επίσης κάποιες φορές υπάρχουν σταφυλόκοκκοι ανθεκτικοί σε αντιβιοτικά που αρχικά χρησιμοποιούνται και απαιτείται ειδική διαδικασία εργαστηριακής διερεύνησης της δερματικής βλάβης ώστε να εξακριβωθεί η κατάλληλη αντιβιοτική θεραπεία που απαιτείται. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, απαιτείται διερεύνηση και των υπόλοιπων μελών της οικογένειας, ώστε να εντοπιστούν τα άτομα που συντηρούν τη φορεία της νόσου και να θεραπευτούν.
Τι πρέπει να προσέχουμε;
– Να διατηρείτε το δέρμα καθαρό, ακέραιο και ενυδατωμένο.
– Να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα προσωπικά αντικείμενα και τους κοινοχρήστους χώρους. Το πλύσιμο των χεριών και η απολύμανση βρώμικων επιφανειών είναι ζωτικής σημασίας.
– Να προλαμβάνουμε τα τσιμπήματα των κουνουπιών και εντομών ώστε να μην προκαλούνται τραυματισμοί στο δέρμα από όπου θα διεισδύσουν τα μικρόβια του σταφυλόκοκκου.
– Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται σε ορισμένες λοιμώξεις των παιδιών, όπως η ανεμοβλογιά και η ιλαρά, οι οποίες εξασθενούν το ανοσοποιητικό σύστημα, ευνοώντας τις συνθήκες για την εγκατάσταση και ανάπτυξη του μικρόβιου. Το ίδιο μπορεί να ισχύει κατά τη διαδρομή και άλλων κοινών ιογενών εξανθηματικών λοιμώξεων στα παιδιά.
– Κάθε ύποπτη βλάβη θα εκτιμάται από τον γιατρό ώστε να αντιμετωπιστεί έγκαιρα προτού εξαπλωθεί στο ίδιο το παιδί και για να περιοριστεί η μετάδοσή της σε άλλα άτομα.
