Τσιγάρο τέλος εδώ και τώρα, και με την πρωθυπουργική βούλα! Αυτό ήταν το σύνθημα που βγήκε από τη χθεσινή συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου μεταξύ του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του υπουργού Υγείας Βασίλη Κικίλια. Ο νόμος για την απαγόρευση του καπνίσματος σε όλους τους δημόσιους χώρους αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή άμεσα, με τους επαγγελματίες της εστίασης, τα μέλη αντικαπνιστικών ομάδων και τους επιστήμονες να αναμένουν εναγωνίως την πραγματοποίηση της προεκλογικής εξαγγελίας που αποτέλεσε «σημαία» της Νέας Δημοκρατίας για τις επερχόμενες αλλαγές στον τομέα της Υγείας.

Μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ) Γιώργος Καββαθάς επισημαίνει ότι σκοπεύει άμεσα να ζητήσει συνάντηση με τον Βασίλη Κικίλια προκειμένου να του εκθέσει τους προβληματισμούς, τις ενστάσεις και τις προτάσεις (μεταξύ των οποίων και η εκπόνηση ενημερωτικής εκστρατείας) της Ομοσπονδίας για την ομαλότερη μετάβαση στη νέα πραγματικότητα στον χώρο της εστίασης αλλά και την αποφυγή λαθών του παρελθόντος που κατέστησαν τον αντικαπνιστικό νόμο… ανέκδοτο.

«Σαφώς δεν είμαστε αντίθετοι στη θέσπιση του νόμου, ωστόσο θέλουμε να επισημάνουμε δύο σημεία που θα κρίνουν και την επιτυχή ή όχι εφαρμογή του: το πρώτο αφορά την ύπαρξη αυστηρού ελεγκτικού μηχανισμού που θα εποπτεύει την εφαρμογή του από το σύνολο των καταστημάτων ώστε να αποφύγουμε φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού, όπως αυτά που προέκυψαν στο παρελθόν. Το δεύτερο αφορά τη βεβαίωση των παραβάσεων αλλά και τα πρόστιμα: τι θα συμβαίνει, δηλαδή, στην περίπτωση που μια επιχείρηση έχει συμμορφωθεί με τις επιταγές του νόμου, όμως ο πελάτης δεν πειθαρχεί; Αντίστοιχα, τι θα συμβαίνει όταν κάποιος πολίτης παραβιάζει τον νόμο σε δημόσιες υπηρεσίες; Θα καλείται και αυτή να πληρώσει πρόστιμο; Αυτές είναι λεπτομέρειες που θα πρέπει να εξεταστούν ενδελεχώς, ιδίως εφόσον μιλάμε για βαρύτατα πρόστιμα που μπορεί υπό συνθήκες να φτάσουν μέχρι και τα 10.000 ευρώ» σημειώνει ο πρόεδρος της ΠΟΕΣΕ.

«Η πολιτική που θα χαραχτεί», συνεχίζει ο ίδιος, «οφείλει να βασίζεται και σε μια εκτεταμένη καμπάνια ενημέρωσης. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Αυστραλίας που το 1982 εκπόνησε εκστρατεία κατά του καπνίσματος, του αλκοόλ και των ΣΜΤ, με αποτέλεσμα σήμερα, σχεδόν 40 χρόνια μετά, να θεσμοθετείται η απαγόρευση του καπνίσματος ακόμα και στις πλαζ».

Στην Ελλάδα, πάντως, έχει υπάρξει ήδη μια σταδιακή μεταστροφή στη στάση των πολιτών απέναντι στο κάπνισμα, παρατηρεί ο Γιώργος Καββαθάς, τονίζοντας πως, βάσει μελετών, το ποσοστό των καπνιστών έχει μειωθεί από 52% το 2000 σε 44% το 2018, με τον ΠΟΥ να προβλέπει συνέχιση της υποχώρησης σε 37% μέχρι το 2025.

Η διαφοροποίηση

Την ίδια διαφοροποίηση στη στάση των Ελλήνων κατά τα τελευταία χρόνια επισημαίνει και ο αρχιτέκτονας κυβερνοασφάλειας και μέλος της εθελοντικής μη καπνιστικής πρωτοβουλίας «Ακαπνος» (www.akapnos.gr) Γιώργος Μπαλαφούτης: «Σε αντίθεση με εννιά χρόνια πριν, οπότε και είχε γίνει η τελευταία απόπειρα απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, έχει πλέον ωριμάσει η ιδέα ότι το κάπνισμα σε κλειστό χώρο δεν είναι κάτι φυσικό. Τότε – και πολύ περισσότερο στις δεκαετίες του 1990 και του 2000 – οι μεν καπνιστές θεωρούσαν αυτονόητο το να ανάψουν τσιγάρο όπου ήθελαν, οι δε μη καπνιστές απλώς ανεχόντουσαν την κατάσταση ελλείψει εναλλακτικών λύσεων στη διασκέδαση, επί παραδείγματι. Σήμερα, οι άκαπνοι νιώθουν λιγότερη ντροπή να ζητήσουν από τον διπλανό τους να απομακρύνει ή και να σβήσει το τσιγάρο του σε χώρο όπου απαγορεύεται ή σε περιπτώσεις που τους ενοχλεί, ενώ και οι καπνιστές δεν ωρύονται όταν τους ζητείται κάτι τόσο απλό, που – μην ξεχνάμε – δεν αφορά μόνο τη δική τους υγεία».

Εξάλλου, ο Γιώργος Μπαλαφούτης, ο οποίος με την ομάδα του αναδεικνύει τα καταστήματα στα οποία τηρείται ο ήδη υπάρχων αντικαπνιστικός νόμος, σημειώνει και τα αντίστροφα αποτελέσματα του… αθέμιτου ανταγωνισμού! «Μέχρι σήμερα έχουμε καταγράψει πανελλαδικώς 452 επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος που απαγορεύουν το κάπνισμα. Η τάση που εσχάτως αναπτύσσεται στην εστίαση αποδεικνύει ότι τα “άκαπνα” μαγαζιά όχι μόνο δεν έχουν ζημιά από την εφαρμογή του νόμου, αλλά αντιθέτως τείνουν να γίνονται δημοφιλή, ακριβώς λόγω αυτής της “ιδιαιτερότητάς” τους» λέει ο ίδιος.

Τέλος, μια επιπλέον θετική πτυχή της απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους αποτελεί και το λεγόμενο «smerting», εκ των αγγλικών smoking και flirting! «Πρόκειται, ουσιαστικά, για το φλερτ που μπορεί να αναπτυχθεί μεταξύ συναδέλφων ή συνδαιτυμόνων κατά τη διάρκεια ενός διαλείμματος για τσιγάρο. Αρα, η εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο και στους καπνιστές. Αν όχι στην υγεία τους, πιθανότατα στην κοινωνική ζωή τους» καταλήγει ο Γιώργος Μπαλαφούτης.

Τελευταία Νέα