Μπόρις Τζόνσον: Η πορεία του «βρετανού Τραμπ» μέχρι την πρωθυπουργία

Μπόρις είναι, δεν θα περάσει; Ενας από τους πιο δημοφιλείς και χαρισματικούς πολιτικούς της Βρετανίας, αλλά ταυτόχρονα από τους μεγαλύτερους λαϊκιστές, οπορτουνιστές και δημαγωγούς, ο Μπόρις Τζόνσον, διέβη την περασμένη Τετάρτη το κατώφλι της Ντάουνινγκ Στριτ. Ο 55χρονος πρώην υπουργός Εξωτερικών, πρώην δήμαρχος Λονδίνου, πρώην ανταποκριτής της «Ντέιλι Τέλεγκραφ» στις Βρυξέλλες – όπου διακρίθηκε για τα fake news που αναπαρήγαγε – και πρώην συντάκτης των «Τάιμς» – που απολύθηκε επειδή κατασκεύασε μια δήλωση -, έγινε ο 55ος πρωθυπουργός της Βρετανίας, διαδεχόμενος την Τερίζα Μέι, η οποία έπεσε στον βωμό του Brexit.

Εν μέρει υπεύθυνος για το Brexit ο ίδιος, ως ηγετικό στέλεχος της εκστρατείας Vote Leave – η οποία επίσης διέπρεψε στα fake news -, ο Μπόρις (από τους ελάχιστους πολιτικούς που μνημονεύονται με το μικρό τους όνομα) έχει τη φήμη του αλαζόνα, του κλόουν, του φαφλατά, του τσαπατσούλη και του ανθρώπου που δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την αλήθεια, αλλά για το πώς θα κολακέψει ή θα λοιδορήσει τον συνομιλητή του. Δεν είναι τυχαίο ότι ορισμένοι τον αποκαλούν «βρετανό Τραμπ» – ο πρόεδρος των ΗΠΑ, μάλιστα, δηλώνει μέγας θαυμαστής του νέου βρετανού πρωθυπουργού. Ο Τζόνσον πέρασε σχεδόν ολόκληρη τη ζωή του περιμένοντας να γίνει πρωθυπουργός. Σύμφωνα με παλιούς του φίλους, αυτό ήταν το όνειρό του από την εφηβική κιόλας ηλικία. Και τα κατάφερε. Θα ενώσει τη διχασμένη, λόγω Brexit, χώρα ή θα τη διαλύσει;

Αμφιλεγόμενες δηλώσεις

Η πολιτική του σταδιοδρομία είναι στρωμένη με εκατοντάδες αμφιλεγόμενες δηλώσεις, ρατσιστικά και σεξιστικά σχόλια: έχει παρομοιάσει τις μουσουλμάνες που φορούν μπούρκα με «γραμματοκιβώτια», έχει γράψει ότι οι μαύροι «έχουν χαμόγελα σαν καρπούζι», έχει παραλληλίσει τη Χίλαρι Κλίντον με «σαδίστρια νοσοκόμα ψυχιατρείου» και έχει κατηγορήσει τον Μπαράκ Ομπάμα για «προγονική αντιπάθεια προς τη Βρετανία» λόγω της κενυατικής καταγωγής του.

Εκτός από την κατάξανθη, επιμελώς ατημέλητη κόμη του, είναι διάσημος και για την πολυτάραχη ερωτική ζωή του. Φέρεται να έχει δύο παιδιά εκτός γάμου (έχει αναγνωρίσει μόνο το ένα), ενώ προτού ακόμη πάρει διαζύγιο από την πρώτη του σύζυγο, άφησε έγκυο τη δεύτερη. Οι εξωσυζυγικές του σχέσεις ήταν ο λόγος για τον οποίο τον χώρισε πέρυσι η γυναίκα του. Τότε, επισημοποίησε τη σχέση του με την τελευταία κατάκτησή του, την 31χρονη Κάρι Σίμονς.

Γεννήθηκε στις 19 Ιουνίου 1964 στη Νέα Υόρκη. Προπάππος του ήταν ο υπουργός Εσωτερικών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Αλί Κεμάλ Μπέης. Οι συγγενείς του τον φωνάζουν ακόμη Αλ (το πλήρες όνομά του είναι Αλεξάντερ Μπόρις ντε Πφέφελ Τζόνσον). Για δύο χρόνια έζησε στις Βρυξέλλες μαζί με τους γονείς και τα τρία μικρότερα αδέλφια του. Η οικογένεια μετακόμιζε συχνά – συνολικά 32 φορές μέσα σε 14 χρόνια! – λόγω των επαγγελματικών υποχρεώσεων του πατέρα του, Στάνλεϊ, ο οποίος μεταξύ άλλων είχε εργαστεί στην Παγκόσμια Τράπεζα και στην Κομισιόν και έλειπε για μεγάλα διαστήματα από το σπίτι. Το 1974, η μητέρα του, Σάρλοτ, υπέστη νευρικό κλονισμό και νοσηλεύθηκε επί εννέα μήνες με κατάθλιψη και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Σε ηλικία 11 ετών, ο Τζόνσον εστάλη εσώκλειστος σε σχολείο στην Αγγλία. Τρία χρόνια αργότερα, οι γονείς του χώρισαν. Στο σχολείο, δεχόταν μπούλινγκ για την τουρκική καταγωγή του. Ως μηχανισμό άμυνας, άρχισε να χτίζει μια εκκεντρική περσόνα, φορώντας το προσωπείο του μπουφόνου, και άλλαξε το όνομά του από Αλ σε Μπόρις. Στη συνέχεια, φοίτησε στο Ιτον, το κολέγιο της βρετανικής ελίτ, και στην Οξφόρδη, όπου εξελέγη πρόεδρος του ξακουστού ρητορικού ομίλου Oxford Union. Οταν δεν αγόρευε, επιδιδόταν σε βανδαλισμούς υπό την επήρεια αλκοόλ ως μέλος της κλειστής λέσχης Μπούλινγκτον Κλαμπ.

Δήμαρχος

Μετά τη δημοσιογραφία, αποφάσισε να μπει στην πολιτική. Το 2001 εξελέγη βουλευτής και επτά χρόνια αργότερα έγινε ο πρώτος Συντηρητικός δήμαρχος του Λονδίνου, εξασφαλίζοντας δύο θητείες. Το 2016 έριξε όλο το βάρος του στην εκστρατεία υπέρ του Brexit, το οποίο αποφάσισε να υποστηρίξει κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή. Προτού ανακοινώσει την απόφασή του, είχε γράψει δύο άρθρα: ένα υπέρ και ένα κατά της εξόδου από την ΕΕ! Τον Ιούνιο του 2016 αποσύρθηκε από την κούρσα διαδοχής του Ντέιβιντ Κάμερον και συμβιβάστηκε με τον θώκο του υπουργού Εξωτερικών στην κυβέρνηση της Μέι. Τρία χρόνια αργότερα, ήρθε η σειρά του.

Το Brexit θα καθορίσει την πρωθυπουργία του, ενδεχομένως περισσότερο από αυτή της προκατόχου του. Η υπόσχεσή του να βγάλει «πάση θυσία» τη Βρετανία από την ΕΕ στις 31 Οκτωβρίου με ή χωρίς συμφωνία έχει ενθουσιάσει τους Brexiteers. Ωστόσο, πολλοί εκτιμούν ότι δεν μπορεί να την υλοποιήσει. Ο Τζόνσον ζητά ολική επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας της Μέι, αίτημα που οι Βρυξέλλες απορρίπτουν. Ωστόσο, ακόμη κι αν αρχίσουν νέες συνομιλίες, θεωρείται απίθανο να ολοκληρωθούν μέσα στον Οκτώβριο. Συνεπώς, είτε θα κάνει κωλοτούμπα ζητώντας νέα παράταση είτε θα πάει σε εκλογές (το πιθανότερο σενάριο) είτε θα επιχειρήσει Brexit χωρίς συμφωνία, ενδεχόμενο που βρίσκει αντίθετη την πλειοψηφία των βουλευτών. Εως είκοσι βουλευτές των Τόρις εμφανίζονται έτοιμοι να τον ρίξουν, ενώ οι Εργατικοί αναμένεται να καταθέσουν πρόταση δυσπιστίας το φθινόπωρο.

Τα μέλη των Συντηρητικών εξέλεξαν τον Τζόνσον πιστεύοντας ότι είναι ο καταλληλότερος όχι μόνο για να υλοποιήσει το Brexit, αλλά και για να θωρακίσει τους Τόρις απέναντι στην απειλή του Νάιτζελ Φάρατζ, το κόμμα του οποίου σάρωσε στις ευρωεκλογές. Μια δεξιά στροφή, όμως, κινδυνεύει να αποξενώσει τους κεντρώους ψηφοφόρους. Οπως είπε στα «ΝΕΑ» ο Ντένις ΜακΣέιν, πρώην υπουργός Ευρώπης στην κυβέρνηση του Τόνι Μπλερ, «για να εκλεγεί πρωθυπουργός, ο Τζόνσον έπρεπε να γίνει ο Ροβεσπιέρος της επανάστασης του Brexit. Για να μπορέσει να κυβερνήσει για μερικά χρόνια, πρέπει να γίνει ο Ταλλεϋράνδος της κεντρώας αναστήλωσης των Συντηρητικών».

Τρεις βρετανοί βουλευτές στα «ΝΕΑ»

«Πρέπει να διεξαχθεί νέο δημοψήφισμα»

Τρεις βρετανοί βουλευτές, μιλώντας στα «ΝΕΑ», καλούν τον Τζόνσον να μην προχωρήσει σε no deal και ζητούν να διεξαχθεί δεύτερο δημοψήφισμα.

«Είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν μπορεί να υλοποιήσει το Brexit στις 31 Οκτωβρίου. Εάν επιχειρήσει να βγάλει τη Βρετανία από την ΕΕ χωρίς συμφωνία, πιστεύω ότι η κυβέρνησή του δεν θα επιβιώσει», είπε στα «ΝΕΑ» ο Ντόμινικ Γκριβ, βουλευτής των Συντηρητικών και πρώην γενικός εισαγγελέας της Βρετανίας.

Την περασμένη εβδομάδα, υπερψηφίστηκε τροπολογία που απαγορεύει στην κυβέρνηση να κλείσει τη Βουλή ώστε να οδηγήσει ανεμπόδιστα τη χώρα σε no deal. «Η τροπολογία αυτή καθιστά σαφές ότι είναι εντελώς ανεδαφικό να πιστεύει κανείς ότι μπορεί να αναστείλει τη λειτουργία του Κοινοβουλίου για να εμποδίσει τους βουλευτές να σταματήσουν το Brexit. Οποιαδήποτε προσπάθεια να γίνει κάτι τέτοιο θα αντιμετωπιστεί με τον ίδιο τρόπο», πρόσθεσε ο Γκριβ. «Δεν νομίζω ότι το no deal είναι βιώσιμο. Πάρα πολλοί μέσα στο Κοινοβούλιο θα το πολεμήσουν. Εκτιμώ ότι οδηγούμαστε είτε σε εκλογές είτε σε δημοψήφισμα. Προσωπικά, προτιμώ το δεύτερο. Οι εκλογές δεν θα λύσουν τίποτε, ενώ το δημοψήφισμα θα μπορούσε να μας βγάλει από το αδιέξοδο» τόνισε.

«Οποια συμφωνία κι αν έρθει θα πρέπει να τεθεί στην κρίση του λαού, ο οποίος πρέπει να αποφασίσει αν θα μείνουμε ή αν θα φύγουμε. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε την ΕΕ χωρίς συμφωνία. Ο Τζόνσον θα τα βρει σκούρα, αν αυτό είναι που σκέφτεται να κάνει» προειδοποίησε η Κέιτ Οσαμορ, βουλευτής των Εργατικών και πρώην σκιώδης υπουργός Ανάπτυξης.

Μπορεί η Βουλή να αποτρέψει το nodeal; «Η Μέι προσπάθησε τρεις φορές να περάσει τη συμφωνία της και δεν τα κατάφερε. Πώς θα πετύχει ο Τζόνσον το no deal; Η σύνθεση της Βουλής δεν έχει αλλάξει» εκτίμησε η Οσαμορ, προσθέτοντας ότι «όσοι από εμάς στους Εργατικούς και τους Συντηρητικούς δεν θέλουμε το no deal ή δεν θέλουμε το Brexit, πρέπει να συνεργαστούμε. Είμαστε πολλοί όσοι πιστεύουμε ότι δεν πρέπει να φύγουμε χωρίς συμφωνία. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στον Τζόνσον να γίνει η κυρίαρχη φωνή».

Μαζί της συμφωνεί ο Μάικ Γκέιπς, βουλευτής του νέου φιλοευρωπαϊκού κόμματος Change UK: «Ακόμη κι αν ο Τζόνσον αποφασίσει να μας βγάλει χωρίς συμφωνία, υπάρχει πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο που είναι σε θέση να τον σταματήσει». Θα το κάνει; «Μένει να το δούμε», απαντά. «Δύο ερωτήματα περιμένουν απάντηση: πρώτον, θα ενεργοποιήσουμε τους κατάλληλους κοινοβουλευτικούς μηχανισμούς για να το εμποδίσουμε; Δεύτερον, υπάρχει ικανός αριθμός Συντηρητικών βουλευτών που θα καταψήφιζαν την κυβέρνηση σε μια πρόταση δυσπιστίας;». Σε κάθε περίπτωση, καταλήγει, «το nodeal θα είναι καταστροφικό για τη Βρετανία. Είναι ανόητο να το κάνουμε. Καλώ τον Τζόνσον να μην το επιχειρήσει».

Τρώει κλέφτικο στο Πήλιο!

Σπούδασε Κλασική Φιλολογία και Φιλοσοφία στην Οξφόρδη. Δηλώνει ελληνολάτρης και συχνά καυχιέται για τις γνώσεις του στην αρχαία ελληνική γραμματεία – τις οποίες, όμως, η αμερικανίδα αρχαιολόγος Ντόροθι Κινγκ έχει χαρακτηρίσει «επιφανειακές». Εχει δηλώσει ότι «οι μεγαλύτερες εμπνεύσεις του στη ζωή» είναι ο Περικλής και ο Αριστοτέλης και ο αγαπημένος του ποιητής ο Ομηρος. Το 2013 εντυπωσίασε το ακροατήριο της αυστραλιανής τηλεόρασης απαγγέλλοντας από στήθους στίχους από την «Ιλιάδα» στο πρωτότυπο.

«Μιλούσαμε αρχαία ελληνικά στο σπίτι», έχει δηλώσει η αδελφή του Ρέιτσελ. Το 2015 συμμετείχε σε αγώνα αντιλογίας στο Central Hall Westminster με αντίπαλο τη διάσημη καθηγήτρια του Κέιμπριτζ Μέρι Μπίαρντ. Θέμα του ντιμπέιτ ήταν «Ελλάδα εναντίον Ρώμης». Την υπεράσπιση της Ελλάδας είχε αναλάβει ο Μπόρις, ο οποίος έχασε πανηγυρικά. Το 1986 συνάντησε τη Μελίνα Μερκούρη στην Οξφόρδη, όπου η υπουργός Πολιτισμού είχε προσκληθεί για να μιλήσει για τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Εκτοτε, εξελίχθηκε σε μέγα πολέμιο της επανένωσης των Γλυπτών.

Το 2014, όταν ο Τζορτζ Κλούνι υποστήριξε το ελληνικό αίτημα, του επιτέθηκε λέγοντας ότι «τα έχει χαμένα». Τον Δεκέμβριο του 2012 είχε δηλώσει, αναφερόμενος στα Μνημόνια, ότι «πολλές από τις λειτουργίες της ελληνικής κυβέρνησης επιτελούνται από την καγκελάριο Μέρκελ», προσθέτοντας δηκτικά ότι «δεν ήταν αυτό το αποτέλεσμα στο οποίο ήλπιζαν οι Ελληνες το 1944». Στην ίδια ομιλία είχε υποστηρίξει ότι «μέχρι τα Χριστούγεννα το ούζο θα είναι πολύ φθηνότερο» (υπονοώντας ότι έως τότε η Ελλάδα θα έχει βγει από το ευρώ). Συχνά κάνει σύντομες αποδράσεις στη διώροφη έπαυλη του πατέρα του στο Πήλιο τιμώντας δεόντως το κλέφτικο, τη χωριάτικη και το τζατζίκι στις ταβέρνες της περιοχής.