Η πυρκαγιά που έκανε στάχτη το  25% της Ελαφονήσου, έφερε στο προσκήνιο ξανά το ζήτημα των σκουπιδότοπων, καθώς η φωτιά κατέκαψε το νησί ξεκίνησε από χωματερή. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει, στην κυριολεξία, πληρώσει ακριβά τη μη συμμόρφωσή της με την κοινοτική νομοθεσία, με πρόστιμα αλλά και διεθνή διασυρμό, φαίνεται πως δεν το βάζει κάτω, αφού οι χωματερές συνεχίζουν να λειτουργούν σε πολλές περιοχές της χώρας.

Η καταστροφή και η γραφειοκρατία

Η μεγαλύτερη εστία κινδύνου εντοπίζεται στην Πελοπόννησο, όπου από το 2011 εκκρεμεί η κατασκευή έργου κεντρικής διαχείρισης απορριμμάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι η εκδίκαση στο Συμβούλιο της Επικρατείας της προσβολής της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του έργου έχει αναβληθεί 17 φορές. Την ίδια ώρα η απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος της προηγούμενης κυβέρνησης παραμένει μέχρι σήμερα στα «δίχτυα» της γραφειοκρατίας μέχρι να απαλλοτριωθούν οι απαιτούμενες εκτάσεις. Ακόμα ένα πρόβλημα ήταν ότι η σύμβαση προέβλεπε την κατασκευή μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων, μοντέλο που έχει ήδη εγκαταλείψει η Ευρωπαϊκή Ενωση.

Αποτέλεσμα; Το πρόβλημα παραμένει και επιμένει. Περίπου 16 χωματερές που είχαν κλείσει, ξανάνοιξαν. Η κατάσταση με τους ΧΑΔΑ στην Πελοπόννησο είναι εκτός ελέγχου, ενώ κάποιοι δήμοι θάβουν το πρόβλημα κυριολεκτικά. Είτε ανοίγουν τρύπες και θάβουν τα απορρίμματά τους είτε τα… κατακρημνίζουν.

Η Αττική

Για την Αττική, σύμφωνα με ειδικούς του κλάδου, λέγεται ότι έχει προ πολλού ξεπεράσει τα όριά της, καθώς το λεκανοπέδιο θεωρείται πλέον «σπαρμένο» µε µικρές και µεγάλες «µπαρουταποθήκες». Μέσα ή δίπλα σε παλιές χωµατερές, οι δήµοι ή «άγνωστοι» αφήνουν σκουπίδια χωρίς να υπάρχουν περίφραξη, αντιπυρική ζώνη ή δεξαµενές νερού σε περίπτωση που χρειαστεί να κατασβεστεί µια πυρκαγιά.

Η Πυροσβεστική Υπηρεσία πραγματοποίησε τον Ιούλιο αυτοψίες σε 17 παλιές χωµατερές, όπου διαπιστώθηκε ότι στις 13 επικρατούν επικίνδυνες συνθήκες εκδήλωσης πυρκαγιάς. Οι αυτοψίες πραγµατοποιήθηκαν από την Πυροσβεστική Διοίκηση Αττικής έπειτα από εντολή της Αποκεντρωµένης Διοίκησης Αττικής στις 18 Μαρτίου 2019. Τα αποτελέσµατα των ελέγχων περιλαµβάνονται στην απάντηση που έλαβε η Αποκεντρωµένη Διοίκηση στις 5 Ιουνίου.

Μαραθώνας: Στην περιοχή του δήµου που επλήγη από τη φονική πυρκαγιά του περασμένου καλοκαιριού εντοπίστηκαν τρεις εστίες κινδύνου: Ενας χώρος έξι στρεµµάτων µέσα σε δασική έκταση στον Αγιο Πέτρο όπου βρέθηκαν «σωροί φυτικών υπολειµµάτων και προϊόντων κλάδευσης», πέντε στρέµµατα γεµάτα αστικά απορρίµµατα που πέταξαν «άγνωστοι» στα πρώην Λατοµεία Περάκη στην Αγία Μαρίνα Γραµµατικού, και άλλα δύο στρέµµατα πίσω από το Ελαιοτριβείο Σαφρά στο Ανω Σούλι.

Ραφήνα: Σε ελάχιστη απόσταση από το Κόκκινο Λιµανάκι και το Μάτι, το κλιµάκιο των ελεγκτών κατέγραψε έκταση 10 στρεµµάτων µέσα στην οποία γίνεται «απόθεση ξυλωδών υπολειµµάτων υλοτόµησης καµένων εκτάσεων των ∆ήµων Μαραθώνα και Ραφήνας και ο θρυµµατισµός αυτών». Επισηµαίνεται ότι η περίφραξη είναι ελλιπής και δεν υπάρχει αντιπυρική ζώνη γύρω από την περίφραξη ή προειδοποιητικές πινακίδες.

Παλαιά Φώκαια: Σε έκταση 60 στρεµµάτων στο Παλαιό Λατοµείο, στο ύψωµα Γερακίνα, διαπιστώθηκε ότι υπάρχουν σωροί από ξερά κλαδιά και χόρτα τα οποία «πρέπει να αποµακρυνθούν άµεσα καθώς εγκυµονείται σοβαρός κίνδυνος έναρξης, εκδήλωσης και εξάπλωσης πυρκαγιάς». Υπάρχει µια δεξαµενή 16 κ.µ., η οποία ωστόσο δεν είναι προσβάσιµη.

Καλύβια: Στην περιοχή Κρούδι, υπάρχει έκταση τριών στρεµµάτων όπου γίνεται εναπόθεση «κυρίως φυτικών υπολειµµάτων και προϊόντων κλάδευσης µαζί µε µικρό όγκο αστικών απορριµµάτων». Τα εύφλεκτα υλικά αφήνονται σε χώρο χωρίς καν περίφραξη και µέσα πυρόσβεσης, «πλησίον χώρου αποκατάστασης πρώην χωµατερής»

Λαύριο: Περιτριγυρισµένη από δάσος χαλεπίου πεύκης, µε ελλιπή περίφραξη χωρίς αντιπυρική ζώνη και φύλαξη είναι η παλιά χωµατερή, έκτασης 25 στρεµµάτων στη θέση Καµινέζα. Τα απορρίµµατα έχουν επιχωµατωθεί αλλά είναι δυνατή η πρόσβαση µε όχηµα, άρα µπορεί ανά πάσα στιγµή να προκύψουν νέα. Επίσης, «υπάρχουν τρεις δεξαµενές νερού, αλλά είναι άδειες…».

Μαρκόπουλο: Σε δύο σηµεία της περιοχής Ντάγλα Μερέντα εντοπίστηκαν προβλήµατα από τις αυτοψίες που έγιναν τον Απρίλιο. Πρόκειται για χώρο πέντε στρεµµάτων που, όπως αναφέρεται, έχει καταληφθεί «από µεγάλο όγκο απορριµµάτων» και περιοχή µεταφόρτωσης απορριµµάτων σε έκταση 2 στρεµµάτων µε «µεγάλη συγκέντρωση αστικών απορριµµάτων».

Αίγινα: Στην περιοχή Σκοτεινή ή Παγώνι, «στον σταθµό µεταφόρτωσης υπάρχουν τεράστιοι όγκοι απορριµµάτων (σκουπίδια, πλαστικά, ξύλινες παλέτες, λάστιχα, στρώµατα, ξερά χόρτα) και ελλοχεύει ο κίνδυνος εκδήλωσης και εξάπλωσης πυρκαγιάς στον παρακείµενο ελαιώνα καθώς και στις κατοικίες που βρίσκονται πλησίον».

Σαλαµίνα: Στη θέση Κατσέλι-Μπιζάνι και µέσα σε µικρό χώρο εναπόθεσης απορριµµάτων του δήµου βρέθηκαν δύο σωροί υπολειµµάτων καλλιέργειας και µεταλλικοί κάδοι µε υπολείµµατα. Η επιτροπή αυτοψίας ζήτησε την αποµάκρυνση των υλικών καθώς διαπιστώθηκε ότι η περίφραξη του χώρου είναι ελλιπής.

Αγκίστρι: Μεγάλος όγκος απορριµµάτων υπάρχει στην περιοχή Σπουρτιά ή Σπορτέζα, πεταµένα περιµετρικά της χωµατερής έκτασης 7,5 στρεµµάτων και κοντά σε δάσος µε πεύκα, πουρνάρια και αγριελιές. Οι αρχές βρήκαν σκουπίδια και µέσα στην παλιά χωµατερή που δεν διαθέτει επαρκή περίφραξη.

Σπέτσες: Δίπλα στο εργοτάξιο του βιολογικού καθαρισµού και στην παλιά χωµατερή, στη θέση Αγριόπετρες, καταγράφεται ανεξέλεγκτη εναπόθεση σκουπιδιών από αγνώστους. Η Περιφέρεια Αττικής ζητά από τους δήµους να πράξουν τα δέοντα, ενώ ο αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος Νάσος Αναγνωστόπουλος τονίζει ότι η συλλογή κλαδεµάτων «είναι αποκλειστική ευθύνη των δήµων», οι οποίοι όταν επιδεικνύουν αδιαφορία προκαλούν κίνδυνο, «όπως φάνηκε και στην πρόσφατη πυρκαγιά στο Λαύριο».

Φυσικά δεν είναι μόνο αυτά. Μόλις λίγες ημέρες πριν οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, κινώντας αυτόφωρη διαδικασία έκαναν έλεγχο σε βιομηχανική μονάδα στον Ασπρόπυργο και ήρθαν αντιμέτωποι με μία πρώτου μεγέθους περιβαλλοντική αυθαιρεσία, καθώς εντόπισαν και κατέγραψαν τη πλήρη λειτουργία ενός χώρου ανεξέλεγκτης διαχείρισης απορριμμάτων.Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι  ότι η συγκεκριμένη μονάδα, που έχει μετατρέψει τις εγκαταστάσεις της σε σκουπιδότοπο φέρεται να είναι αδειοδοτημένη για να κάνει  ανακύκλωση.

Πρόστιμα 51,8 εκ. ευρώ

Η χώρα μας από το 2014 έως σήμερα έχει καταβάλει τμηματικά πρόστιμα συνολικού ύψους 51,8 εκατ. ευρώ για παράβαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας σχετικά με τη λειτουργία χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ). Τα 15,08 εκατ. αφορούν την Περιφέρεια Πελοποννήσου, 8,36 εκατ. ευρώ «προέρχονται» από το Νότιο Αιγαίο, 5,02 εκατ. ευρώ από την Κεντρική Μακεδονία, 3,6 εκατ. από την Αττική, 2,5 εκατ. ευρώ από τη Στερεά Ελλάδα, 2,04 από τη Δυτική Ελλάδα και μικρότερα ποσά από άλλες περιοχές.