«Θέλω», είπε ο Πρωθυπουργός στους έλληνες δημοσιογράφους μετά τη συνάντησή του με τον Εμανουέλ Μακρόν την Πέμπτη κι ενώ βρίσκονταν ακόμη επί παριζιάνικου εδάφους, «να αλλάξω το αφήγημα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες».
Θέλει, εξήγησε, να δείξει πως η Ελλάδα είναι μια χώρα με αυτοπεποίθηση «που συμμετέχει στις μεγάλες ευρωπαϊκές συζητήσεις και έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει την ευχάριστη αναπτυξιακή έκπληξη των επόμενων χρόνων». Ο στόχος φαντάζει μεγαλεπήβολος, αλλά στην κυβερνητική ανάγνωση η επίτευξή του δεν είναι μόνο ζήτημα εξωτερικής πολιτικής. Είναι, βασικά, ζήτημα εσωτερικής. Για την ακρίβεια, προκειμένου να τον επιτύχει η κυβέρνηση Μητσοτάκη προτίθεται να προσπαθήσει να αλλάξει πολλά από όσα ισχύουν στην εγχώρια πολιτική σκηνή και πραγματικότητα. Μια πρώτη γεύση των προθέσεών της θα δώσουν τα νομοσχέδια που θα κατατεθούν στη Βουλή το φθινόπωρο.
Το μότο, εξάλλου, των πηγών του Μαξίμου για το ταξίδι που έγινε, κι εκείνα που θα ακολουθήσουν, είναι πως έχουν σχεδιαστεί προκειμένου η χώρα να ανακτήσει την αξιοπιστία της ως συνομιλητή στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Την Πέμπτη που μας έρχεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα βρίσκεται στην καγκελαρία για την πρώτη του επίσημη συνάντηση ως πρωθυπουργού με την Ανγκελα Μέρκελ. Στις 2 και 3 Σεπτεμβρίου θα ταξιδέψει στη Χάγη, όπου θα έχει συνάντηση με τον ολλανδό ομόλογό του Μαρκ Ρούτε.
Οικονομική κανονικότητα
Το βασικό εργαλείο για την ανάκτηση της αξιοπιστίας είναι η επάνοδος στην οικονομική κανονικότητα, η οποία περνά μέσα από την αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης. Εξού κι ο Πρωθυπουργός έδωσε μια ιδέα όσων θα νομοθετήσει η κυβερνητική πλειοψηφία το επόμενο χρονικό διάστημα κι αμέσως μετά απηύθυνε κάλεσμα στους γάλλους επενδυτές να έρθουν στην Ελλάδα – στη γαλλική εφημερίδα «Figaro», αφού ανακοίνωσε πως θα μειωθεί η φορολογία των επιχειρήσεων στο 24% για τα κέρδη του 2019 και στο 20% για τα κέρδη του 2020. Πρόκειται για μέτρο που θα περιλαμβάνεται στο λεγόμενο δεύτερο φορολογικό νομοσχέδιο, το οποίο θα κατατεθεί άμεσα στη Βουλή.
Στο συγκεκριμένο σχέδιο νόμου θα προβλέπονται μεταξύ άλλων και η μείωση του φόρου στα μερίσματα, η παροχή φορολογικών κινήτρων για επενδύσεις καθώς και αλλαγές στους φορολογικούς συντελεστές για φυσικά πρόσωπα. Εξετάζεται δε και μια πρόβλεψη για αύξηση του αριθμού των δόσεων του φόρου για τα φυσικά πρόσωπα από 12 σε 24. Απαντα, πάντως, τα στελέχη της κυβέρνησης – του επικεφαλής της συμπεριλαμβανομένου – επισημαίνουν σε όλους τους τόνους τη σημασία που αποδίδουν στην εκτέλεση του τρέχοντος προϋπολογισμού, καθώς και στην τήρηση των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα απέναντι στους εταίρους της.
«Αναπτυξιακό σοκ»
Εκτός από το φορολογικό αναμένεται το προσεχές διάστημα να κατατεθεί στο Κοινοβούλιο και το αναπτυξιακό νομοσχέδιο. Σε αυτό θα περιλαμβάνονται ρυθμίσεις που θα περιορίζουν τη γραφειοκρατία, απλοποιώντας π.χ. τη διαδικασία αδειοδότησης των επιχειρήσεων, θα κάνουν την αγορά ακινήτων πιο ελκυστική στους ξένους επενδυτές και θα διευκολύνουν την προσέλκυση επενδύσεων στην ελληνική βαριά βιομηχανία, τον τουρισμό.
Στο αισιόδοξο σενάριο, εφόσον εφαρμοστεί το φιλοαναπτυξιακό τους σχέδιο, θα επέλθει – λένε κυβερνητικοί παράγοντες – και το περίφημο «αναπτυξιακό σοκ» από την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 3% με 4%. Κάτι τέτοιο όχι μόνο θα ενίσχυε το διαπραγματευτικό χαρτί της ελληνικής πλευράς για τη μείωση των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, αφού, όπως υποστηρίζουν κυβερνητικές πηγές, η υψηλή ανάπτυξη μπορεί να βελτιώσει με καθοριστικό τρόπο τη βιωσιμότητα του χρέους, αλλά ταυτόχρονα θα αύξανε και τις θέσεις απασχόλησης – άλλη μία από τις κεντρικές προεκλογικές δεσμεύσεις της ΝΔ.
Πολλοί από τους στόχους που έχει θέσει για τη νέα πολιτική σεζόν ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα παρουσιαστούν από τον ίδιο το Σαββατοκύριακο 7 και 8 Σεπτεμβρίου στη Θεσσαλονίκη. Από το βήμα της φετινής ΔΕΘ, σύμφωνα πάντα με τον μέχρι τώρα σχεδιασμό, ο Πρωθυπουργός θα επιχειρήσει έναν απολογισμό των δύο πρώτων μηνών της διακυβέρνησής του. Θα αναλύσει το πακέτο μέτρων που θα εφαρμοστούν με το φορολογικό και το αναπτυξιακό νομοσχέδιο. Και τέλος, αναμένεται να παρουσιάσει και τον οδικό χάρτη της κυβέρνησής του μέχρι το τέλος του έτους. Θα παρουσιάσει, δηλαδή, σε αδρές γραμμές όσα θέλει να έχουν νομοθετηθεί μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2019.
Η ψήφων των αποδήμων
Εως τα μέσα Σεπτεμβρίου έχει προγραμματιστεί και η κατάθεση του νομοσχεδίου για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού από τον τόπο διαμονής τους, ζήτημα το οποίο έχει βρεθεί ψηλά στη γαλάζια ατζέντα από την προεκλογική περίοδο. Ο Μητσοτάκης, μάλιστα, την πρώτη φορά που μίλησε ως Πρωθυπουργός στο ανώτερο κομματικό όργανο της ΝΔ μετά το συνέδριο, την Πολιτική Επιτροπή, είχε αναφερθεί στην ψήφο των αποδήμων, λέγοντας χαρακτηριστικά «ελπίζω στο ζήτημα αυτό να υπάρξουν οι απαραίτητες κοινοβουλευτικές συγκλίσεις. Διότι αν υπάρχει ένα νομοσχέδιο που πρέπει να ψηφισθεί από 300 βουλευτές, είναι αυτό».
Παρεμπιπτόντως, ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος ανακοίνωσε από την Καλαμάτα, την Πέμπτη, πως η κυβέρνηση σκοπεύει να φέρει σύντομα και νομοθετική παρέμβαση για την κατάργηση της απλής αναλογικής στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οπως χαρακτηριστικά είπε, «θα φέρουμε ένα εκλογικό σύστημα που να διασφαλίζει και την αναλογικότητα και την κυβερνησιμότητα στους δήμους και στις περιφέρειες». Συμπλήρωσε δε ότι «πρέπει να ξέρουν όλοι, περιφερειάρχες, δήμαρχοι και πολίτες, ποιες είναι οι αρμοδιότητες των περιφερειών και οι συναρμοδιότητες των δήμων. Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του κεντρικού κράτους να σταματήσει αυτό το μπέρδεμα που υπάρχει και η χαοτική κατάσταση για να μπορούν οι πάντες να υπηρετήσουν πιο λειτουργικά και πιο αποτελεσματικά».
Μήνυμα στην Ευρώπη
Η νομοθέτηση όλων των παραπάνω ιεραρχείται ψηλά στις προτεραιότητες του Μεγάρου Μαξίμου. Η αιτία είναι απλή· μέσω της ψήφισής τους θα σταλεί ένα ακόμη σήμα προς τους Ευρωπαίους: ότι η μεταρρυθμιστική διάθεση δεν μένει μόνο στο επίπεδο της ρητορικής, αντίθετα γίνεται πράξη. Βέβαια, εντός ελληνικού πλαισίου, δεν αρκεί να ψηφιστεί ένας νόμος στη Βουλή, πρέπει και να εφαρμοστεί.
Ετσι, το φθινόπωρο η κυβέρνηση θα βρεθεί αντιμέτωπη με μία ακόμη πρόκληση στην προσπάθειά της να αλλάξει τον τρόπο που προσλαμβάνουν τη χώρα οι άλλοι, εκείνη της εφαρμογής όσων έχει ήδη περάσει από το Κοινοβούλιο, όπως η κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου.
Δεν θα είναι η μοναδική. Στη λίστα των προκλήσεων μπορεί να προστεθούν πολλές. Από την επίλυση του δύσκολου προβλήματος της ΔΕΗ ή την έναρξη της επένδυσης στο Ελληνικό μέχρι τη συνταγματική αναθεώρηση, η οποία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν από το τέλος του έτους – μιας και τον Ιανουάριο της επόμενης χρονιάς λήγει η θητεία του νυν Προέδρου της Δημοκρατίας.
Το σκεπτικό του πρωθυπουργικού επιτελείου μοιάζει σωστό. Αν πράγματι επιθυμείς να αλλάξεις το αφήγημα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, πρέπει πρώτα να αλλάξεις πολλά – και κυρίως να τα αλλάξεις γρήγορα – από αυτά που συνθέτουν την εικόνα της χώρας στα μάτια των ξένων. Αλλωστε, όπως έλεγαν ήδη από την κορύφωση της κρίσης πολιτικοί αναλυτές, «το πρόβλημα της Ελλάδας είναι πρωτίστως πολιτικό. Το οικονομικό προκύπτει από αυτό». Η εν λόγω διαπίστωση φαίνεται να έχει εμπεδωθεί από τη νέα κυβέρνηση. Μένει να το επιβεβαιώσει η υλοποίηση του σχεδίου της.