«Πόλεμος» πάνω από τις αρχαιότητες που έχουν εντοπιστεί στον σταθμό Βενιζέλου τού υπό κατασκευή μετρό Θεσσαλονίκης μαίνεται και δεν λέει να κοπάσει. Το νέο ερώτημα που διχάζει πλέον το πανελλήνιο δεν είναι ούτε ο ιδιοκτήτης του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης, ούτε το αν θα πρέπει να ζητήσουμε ως δάνειο από το Βρετανικό Μουσείο τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Η νέα «αιχμή» που θέλει κυβέρνηση και αντιπολίτευση να διασταυρώνουν τα ξίφη τους με φόντο ένα κατάλοιπο του «ένδοξου παρελθόντος» έθεσε στο επίκεντρο αυτή τη φορά το βυζαντινό σταυροδρόμι που εντοπίστηκε κατά τις εργασίες διάνοιξης του σταθμού Βενιζέλου.

Και το ερώτημα που ταλανίζει πλέον την πολιτική ζωή της χώρας σχετίζεται με την τύχη του δρόμου. Πρέπει να παραμείνει αμετακίνητος στη θέση του, όπως προβλέπει η τελευταία απόφαση του 2017, ή θα πρέπει να επανέλθουμε σε εκείνη του 2014 που προέβλεπε την απόσπαση των αρχαιοτήτων, την κατασκευή του σταθμού και την επανατοποθέτηση του 80%-85% στην αρχική τους θέση;

Στην επιλογή της καταλληλότερης λύσης θα μπορούσαν να συμβάλουν οι αριθμοί. Ποια λύση είναι η πιο συμφέρουσα οικονομικά και χρονικά, καθώς πρόκειται για δύο παραμέτρους που δύσκολα μπορεί κάποιος να αγνοήσει; Το πρόβλημα είναι ότι ουδείς ξεκαθαρίζει το τοπίο. Ο τέως πρόεδρος της Αττικό Μετρό, Γιάννης Μυλόπουλος, έκανε λόγο το καλοκαίρι για κόστος ύψους 25 εκατ. ευρώ.

Το τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου εκτιμά ότι η λύση της παραμονής των αρχαιοτήτων στον σταθμό θα έχει κόστος 40 εκατ. ευρώ – ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Ζέρβας, υπολογίζει το κόστος σε άνω των 50 εκατ. ευρώ – και θα μεταθέσει την υλοποίηση του έργου μετά το 2024. Αντιθέτως η λύση της απόσπασης και επανατοποθέτησης υπολογίζεται ότι θα έχει κόστος 15 εκατ. ευρώ και ότι η όλη διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί σε 3,5 χρόνια, σύμφωνα πάντα με το Τεχνικό Επιμελητήριο.

Οι αρχαιότητες

Ποιες είναι όμως αυτές οι αρχαιότητες για χάρη των οποίων έχει διχαστεί αρχικά η Θεσσαλονίκη, κατόπιν ο αρχαιολογικός και τώρα πλέον ο πολιτικός κόσμος της χώρας, ενώ στο παρελθόν η κόντρα έφτασε να πάρει ακόμη και διεθνείς διαστάσεις; Ποια είναι τα ευρήματα η τύχη των οποίων αποτελεί μία ακόμη αιτία για να παραμένει το μετρό της Θεσσαλονίκης έργο- φάντασμα; Πρόκειται για ένα βυζαντινό σταυροδρόμι. Για δύο πλακόστρωτους δρόμους – ο ένας από τους οποίους μήκους 75 μ. -, τον λιθόστρωτο Cardo και τον κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από μαρμάρινες πλάκες Decumanus Maximus. Οι οδοί αυτές ήταν σε χρήση κατά τα τέλη του 6ου και τις αρχές του 7ου αι. μ.Χ. Στην επιφάνειά τους σώζονται δε τα ίχνη από τις άμαξες που κινούνταν πάνω τους, ενώ είναι ορατές οι επισκευές που υπέστησαν κυρίως με πρώτες ύλες που αντλούνταν από ένα λατομείο στην περιοχή του Χορτιάτη.

Η σημασία των δύο κεντρικών δρόμων μπορεί να είναι μεγάλη, την παράσταση ωστόσο κλέβει το τετράπυλο που βρέθηκε στο σημείο διασταύρωσης των δύο οδών μαζί με τους πεσσούς στήριξής του, όπως και η μνημειώδης είσοδος ενός κτιρίου η οποία ήταν επενδεδυμένη με μάρμαρο το οποίο είχε μεταφερθεί από άλλο οικοδόμημα. Ανάμεσα δε στα λιγότερο προβεβλημένα αλλά όχι και λιγότερο σημαντικά ευρήματα που συνθέτουν ένα κομμάτι της εικόνας της βυζαντινής Θεσσαλονίκης είναι τα στεγασμένα πεζοδρόμια – όπως διαφαίνεται από τους πεσσούς που είναι πεσμένοι στο οδόστρωμα -, ο καλυμμένος με κεραμίδες αποχετευτικός αγωγός ή ακόμη και τα παιχνίδια που είχαν σχεδιάσει πάνω στο μάρμαρο τα παιδιά για να παίζουν.