Εναν αιώνα νωρίτερα, όταν το «νεογέννητο» ελληνικό κράτος διαπίστωνε την ανάγκη των εμπορικών και οικονομικών σπουδών, ο ομογενής ευεργέτης Γρηγόριος Μαρασλής δώρισε για την ίδρυσή τους 250.000 χρυσές δραχμές, θέτοντας μόνο έναν όρο: να είναι η Σχολή που θα δημιουργηθεί εφάμιλλη της Εμπορικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Λωζάννης. Της σημαντικότερης δηλαδή και πιο φημισμένης σχολής της περιόδου στον κόσμο. Σαν να λέμε σήμερα ότι για να ιδρυθεί ένα νέο τμήμα πανεπιστημίου τίθεται ως προϋπόθεση να είναι εφάμιλλο του Χάρβαρντ, της Οξφόρδης ή της Σορβόννης.
Εναν αιώνα πίσω δηλαδή, το νεοσύστατο σύγχρονο ελληνικό κράτος έθετε από την αρχή ως θεμέλιο λίθο την αριστεία. Πάνω στην αρχή της αριστείας, το 1919 παρενέβη ο τότε πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος και ανέθεσε στον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Λωζάννης Ζορζ Παγιάρ τη σύνταξη οργανισμού για την ίδρυση και λειτουργία Ανώτατης Εμπορικής Σχολής, κατά το πρότυπο της σχολής του Πανεπιστημίου της πόλης του.
Αυτή ήταν η «αυγή» για τις εμπορικές και οικονομικές σπουδές της χώρας και το πρώτο κεφάλαιο σε ένα βιβλίο που γράφεται έναν αιώνα και έχει οδηγήσει σήμερα σε ένα σύγχρονο πανεπιστήμιο, «φυτώριο» πολιτικών στελεχών, με 12 ως σήμερα υπουργούς Οικονομικών που ξεκίνησαν από τα αμφιθέατρά του, κέντρο επιχειρηματικότητας κ.λπ.
Οι απόφοιτοί του
Από τα αμφιθέατρα της μετέπειτα περίφημης ΑΣΟΕΕ (αργότερα μετονομάστηκε σε Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) πέρασαν πολιτικοί, οικονομολόγοι, επιχειρηματίες και μεταξύ αυτών μεγάλες προσωπικότητες: ο Δημήτριος Καλτσουνάκης, από τους σημαντικότερους καθηγητές Οικονομικών του Μεσοπολέμου, ο Στρατής Ανδρεάδης, εφοπλιστής, τραπεζίτης και επιχειρηματίας, ο Γιώργος Σημίτης, νομικός και πολιτικός, πατέρας του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη, ο Αδαμάντιος Πεπελάσης.
Οι πρώην υπουργοί Οικονομικών Νικόλαος Γουναράκης, Πέτρος Στεργιώτης, Νίκος Φωτιάς, Δημήτρης Κουλουριανός, Μανώλης Δρεττάκης, Μιλτιάδης Εβερτ, Γιώργος Αλογοσκούφης, Νίκος Χριστοδουλάκης, Ευκλείδης Τσακαλώτος, Γιώργος Ζανιάς, Βασίλης Ράπανος, ο νυν υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας. Αλλά και ο Αγγελος Αγγελόπουλος, πρώτος διδάκτορας της Ελλάδας, πανεπιστημιακός, διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και υπουργός Οικονομικών. Απόφοιτοί του είναι ακόμη ο Γιώργος Βουλγαράκης, η Βάσω Παπανδρέου, ο Γιώργος Ανωμερίτης, ο Κίμων Κουλούρης, ο Κωνσταντίνος Μουσουρούλης, ο Χρήστος Πρωτόπαπας. Στο Ιδρυμα γράφτηκαν ο Μανώλης Γλέζος και ο Μάνος Λοΐζος, που όμως δεν ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους.
Ενας αιώνας ιστορία
Ωστόσο η αντίθεση σε σχέση με τη σύγχρονη Ελλάδα είναι εντυπωσιακή: το 1920 επιζητούσαμε την αριστεία, σήμερα ένα σύγχρονο κράτος με πολύ περισσότερες δυνατότητες φτιάχνει τμήματα με κριτήριο πελατειακές νοοτροπίες ή «πανεπιστημιοποιεί» ανώτατα Τεχνολογικά Ιδρύματα μέσα σε λίγους μήνες χωρίς καν μια μελέτη σκοπιμότητας ή βιωσιμότητας των προγραμμάτων τους. Πού ακριβώς χάθηκε το νήμα; Αυτό θα αναζητήσουν τα μέλη του Οικονομικού σε σειρά εκδηλώσεων που θα γίνουν στη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους για να γιορταστούν τα 100 χρόνια από την ίδρυσή του.
Η Ανωτάτη Σχολή Εμπορικών Σπουδών ιδρύθηκε τελικά το 1920 με πρωτεργάτες της τον χημικό Οθωνα Ρουσόπουλο και τον φυσικό Ιωάννη Γεράκη. Σήμερα στο Ιδρυμα η έρευνα γίνεται από τα 200 μέλη του, ενώ αριθμεί περισσότερα από 5.000 ερευνητικά και εκπαιδευτικά έργα, με συνολικό προϋπολογισμό πάνω από 300 εκατ. ευρώ.
Ενα ανέκδοτο που έχει φτάσει ως τις ημέρες μας αναφέρεται στην περίοδο πρωθυπουργίας του Ιωάννη Μεταξά, ο γαμπρός του οποίου επιθυμούσε διακαώς την τότε μοναδική Εδρα Εμπορικού Δικαίου στη Σχολή. Υπήρχε μόνο μία έδρα στο πανεπιστήμιο και την κατείχε ήδη αναγνωρισμένος καθηγητής του. Η κυβέρνηση ίδρυσε και δεύτερη έδρα για τον συγκεκριμένο καθηγητή, ο οποίος όμως λίγο αργότερα χώρισε από την κόρη του πρωθυπουργού της χώρας. Λίγους μήνες μετά οι φοιτητές του Ιδρύματος εξετάστηκαν από τον πρώτο καθηγητή του πανεπιστημίου στο εξής επιστημονικό ερώτημα: «Σύμφωνα με το δίκαιο περί προικός, μετά το διαζύγιο επιστρέφεται και η καθηγητική έδρα;»…
