Αναζήτηση
Η ανωτερότητα και η απουσία κτητικότητας στις σχέσεις είναι αξιοθαύμαστο πράγμα, όμως κανείς δεν ενθουσιάζεται στη σκέψη πως ο σύντροφός του θα τον απατήσει. Δυστυχώς, στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν και πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να αποφύγουμε αυτό το ενδεχόμενο. Ο καθένας μπορεί να ελέγξει μόνο τη δική του ειλικρίνεια και αξιοπιστία. Νέα έρευνα όμως δείχνει ότι ίσως μπορούμε να το προβλέψουμε καιρό πριν συμβεί – συγκεκριμένα, ήδη από τις πρώτες μέρες της σχέσης.
Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο
Αν και παλιότερα υπήρχε η πεποίθηση ότι οι άνδρες τείνουν να απατούν πιο συχνά από τις γυναίκες, φαίνεται πως αυτό δεν είναι αλήθεια. Αν όμως το φύλο δεν παίζει ρόλο, δεν συμβαίνει το ίδιο και με το είδος της ενήλικης προσκόλλησης. Σύμφωνα με παλιότερες έρευνες, τα άτομα με τάσεις αποφυγής της εγγύτητας είναι πιο πιθανό να απατήσουν τους συντρόφους τους. Αιτία για αυτό είναι η άρνησή τους να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που προκύπτουν, που τους κάνει να αποτραβιούνται στον εαυτό τους. Πολλοί εξ αυτών καταλήγουν στις αγκαλιές τρίτων για να εκδικηθούν το ταίρι τους ή για να αντλήσουν την επιβεβαίωση που δεν βρίσκουν στη σχέση.
Άλλος ένας παράγοντας που είχε αναδειχθεί σε παλιότερες έρευνες ήταν η σχέση των συμμετεχόντων με το σεξ. Συγκεκριμένα, εκείνοι που είχαν πιο ισχυρή λίμπιντο ήταν πιο πιθανό να αναπτύξουν παράλληλες σχέσεις από τους υπόλοιπους και το ίδιο ίσχυε και για εκείνους που ένιωθαν άνετα απέναντι στο ενδεχόμενο του σεξ χωρίς συναισθηματικούς δεσμούς.
Η έρευνα
Η Valerie Guilbault, καθηγήτρια του πανεπιστημίου του Κεμπέκ, και οι συνεργάτες της επέκτειναν τη γνώση μας πάνω στο θέμα με έρευνά τους που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Social and Personal Relationships.
Μια νέα κατηγορία
Οι ερευνητές ασχολήθηκαν με ένα χαρακτηριστικό που αποκάλεσαν «σεξουαλικό πάθος» και το οποίο συνδυάζει την ισχυρή λίμπιντο και την άνεση απέναντι στο σεξ χωρίς δεσμούς. Ως άτομα με ισχυρό σεξουαλικό πάθος όρισαν εκείνους που αντιμετωπίζουν το σεξ ως κεντρικό χαρακτηριστικό της ζωής τους. Αυτό σημαίνει ότι το σκέφτονται πολύ και το κάνουν όσο συχνότερα μπορούν ή αυτοϊκανοποιούνται όταν δεν είναι εφικτό.
Οι επιστήμονες δεν έμειναν εκεί. Χώρισαν τους ανθρώπους αυτής της κατηγορίας σε δύο υποκατηγορίες, αποκαλώντας το χαρακτηριστικό αρμονικό ή εμμονικό σεξουαλικό πάθος. Η διάκριση στηρίχτηκε σε μια θεωρία που πρότεινε ο Julian Rotter το 1950, η οποία είναι γνωστή ως «σημείο ελέγχου».
Η σημασία του ελέγχου
Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, οι άνθρωποι έχουν είτε εσωτερικό είτε εξωτερικό σημείο ελέγχου. Οι πρώτοι πιστεύουν πως τα γεγονότα της ζωής τους περνούν από το χέρι τους, πράγμα που τους δημιουργεί υψηλή αυτοεκτίμηση και μειώνει τον κίνδυνο να πάθουν κατάθλιψη ή αγχώδεις διαταραχές. Αντίθετα, οι δεύτεροι τείνουν να χρεώνουν όσα τους συμβαίνουν στους άλλους ή στη μοίρα, με αντίστροφα αποτελέσματα επί της ψυχολογίας τους.
Με βάση αυτό τον διαχωρισμό, οι ερευνητές υπέθεσαν ότι τα άτομα με ισχυρό σεξουαλικό πάθος αλλά εσωτερικό σημείο ελέγχου θα ήταν σε θέση να επιλέξουν συνειδητά τις σεξουαλικές πράξεις στις οποίες θέλουν να εμπλακούν, ώστε να αποφύγουν τη δημιουργία προβλημάτων, πράγμα που αποκάλεσαν αρμονικό σεξουαλικό πάθος. Αντίθετα, εκείνοι με εξωτερικό σημείο ελέγχου θα είχαν την τάση να κυριαρχούνται από τις ορμές τους και να υποκύπτουν ακόμη και αν ξέρουν ότι δεν θα έπρεπε. Αυτή τη στάση αποκάλεσαν εμμονικό σεξουαλικό πάθος.
Τα ευρήματα
Όπως είχαν υποθέσει οι ερευνητές, τα άτομα που ανήκαν στη δεύτερη κατηγορία έτειναν να απιστούν συχνότερα από εκείνους που βρίσκονταν στην πρώτη. Αλλά τα ευρήματα δεν έμειναν εκεί. Οι επιστήμονες ζήτησαν από 84 νεαρούς ενήλικες να απαντήσουν σε ερωτήσεις που σκόπευαν να τους κατηγοριοποιήσουν με τα παραπάνω κριτήρια. Έπειτα από 10 μήνες τους ζητήθηκε να πουν αν σε αυτό το διάστημα είχαν απατήσει τους συντρόφους τους. Έτσι επεδίωξαν να εξετάσουν αν είναι εφικτό η απιστία να προβλεφθεί εκ των προτέρων με βάση το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό.
Τα άτομα με εμμονικό σεξουαλικό πάθος όχι μόνο ήταν άπιστοι πολύ πιο συχνά από τους υπόλοιπους, αλλά δήλωναν ότι οδηγήθηκαν εκεί από διαφορετικές αιτίες. Πολλοί από αυτούς σημείωσαν ότι το έκαναν για να εκδικηθούν τον σύντροφό τους, ενώ συχνά ανέφεραν ότι με αυτό τον τρόπο τόνωσαν την αυτοεκτίμησή τους ή επιχείρησαν να ανταποκριθούν σε κοινωνικά πρότυπα, όπως αυτά που θέλουν τους άνδρες να έχουν πολλές συντρόφους.
Το συμπέρασμα
Τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν ότι τα άτομα που αντιμετωπίζουν τους εαυτούς τους ως έρμαια της μοίρας τους είναι εκείνα που απατούν πιο εύκολα, ιδίως αν χαρακτηρίζονται και από ισχυρό σεξουαλικό πάθος. Αντιθέτως, εκείνοι που αισθάνονται πως έχουν τον έλεγχο τείνουν να είναι πιο πιστά, ακόμη και αν το σεξ κατέχει κεντρικό ρόλο στη ζωή τους.
