Αναζήτηση
Η ταινία Joker έχει γίνει σε όλο τον κόσμο θέμα συζήτησης. Είναι η ταινία της χρονιάς και για πολλούς είναι και η ταινία της δεκαετίας. Εχουν ακουστεί πολλές απόψεις για την καλλιτεχνική της αξία, για τα μηνύματα που στέλνει, για την ερμηνεία του Χοακίν Φίνιξ.
Ένα κινηματογραφικό έργο γίνεται μεγάλη ταινία όταν ακριβώς ξεσηκώνει τον κόσμο, κόβει εισιτήρια και όταν οι θεατές βγαίνουν από τις αίθουσες συζητούν για μέρες αυτό που είδαν.
Δεν έχει σημασία να αναλύσουμε από εδώ πόσο σπουδαία είναι η ταινία ή πόσο σίγουρο έχει ο Φίνιξ το Οσκαρ για την εκπληκτική ερμηνεία του. Κατά τη γνώμη μου είναι σίγουρο ότι θα πάρει και Οσκαρ καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας καθώς πρόκειται για ένα άρτιο φιλμ με αναφορές σε παλιές μεγάλες επιτυχίες όπως ο «Ταξιτζής» το «V for Venteta» και βεβαίως στα παλαιότερα Batman.
Αυτό που πρέπει να καταλάβει κάποιος που θα δει την ταινία είναι το μήνυμα που θέλει να στείλει. Σε ζοφερούς καιρούς όπως αυτοί που ζούμε σήμερα, με τον πόλεμο στη Συρία να αφήνει πίσω του εκατοντάδες θύματα, με το προσφυγικό να είναι γροθιά στο στομάχι της ανθρωπότητας και με μια καθημερινότητα που γίνεται όλο και πιο δυστοπική, όλοι μπορούν να καταλάβουν ότι η Γκόθαμ Σίτι δεν είναι μακριά μας.
Είναι εδώ και δεν είναι απλά μια «μαύρη», απαισιόδοξη προοπτική.
Η ταινία μπορεί να είναι σε πολλές στιγμές γροθιά στο στομάχι. Μπορεί να σε κάνει να θες να φύγεις από την αίθουσα με την ωμότητα της βίας. Ή ακόμη με το γεγονός ότι ο Joker χαίρεται που σκοτώνει. Ή ακόμη και ότι γίνεται «σύμβολο» εξέγερσης ένας παρανοϊκός δολοφόνος.
Όμως, ας δούμε τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.
Πόση διαφορά έχει ο Joker από τον Ερντογάν που δολοφονεί αθώους στη Συρία;
Ποια η διαφορά του Τραμπ που άφησε τους Κούρδους στο έλεος των Τούρκων;
Ποια η διαφορά του πρωταγωνιστή με όλους εκείνους τους ρατσιστές, ξενοφοβικούς φασίστες τύπου Σαλβίνι ή Ορμπαν που παίζουν με το μυαλό των ανθρώπων πουλώντας την απανθρωπιά τους ως «εθνικό συμφέρον»;
Ποια η διαφορά του τρελού πρωταγωνιστή που είναι χαρούμενος όταν σκοτώνει και αυτό το θεωρεί κανονικότητα στη δυστοπική, οργουελική κοινωνία που ζούμε, με όσους λένε με ευκολία «βουλιάξτε τις βάρκες των μεταναστών»;
Αραγε ποια η διαφορά του Joker με την αμερικανική κοινωνία, την τόσο υποκριτική που κλαίει κάθε φορά που γίνεται ένα μαζικό έγκλημα αλλά δεν αντιδρά στην οπλοκατοχή. Δεν αντιστέκεται στο ότι τα όπλα πωλούνται παντού και έχουν πρόσβαση σ’ αυτά ακόμη και μικρά παιδιά;
Αλλά και στην ελληνική κοινωνία, δεν θα δούμε ομοιότητες με την τρέλα του Joker; Δεν θα βιώσουμε κοινωνικό ρατσισμό για τους διαφορετικούς;
Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες ένα παιδί πέθανε στα Λεχαινά, σε ένα κέντρο – ντροπή, με ανθρώπους που ζουν σε κλουβιά.
Πόσες φορές προσπερνάμε στο δρόμο αυτό που μας τρομάζει ή που μας προκαλεί απέχθεια επειδή δεν μπορούμε να το καταλάβουμε;
Λέει ο Joker κάποια στιγμή: «δεν ήξερα πως υπάρχω». Ακριβώς αυτό. Πόσοι γύρω μας δεν ξέρουν πως υπάρχουν; Πόσοι πιστεύουν ότι «ο θάνατός τους θα συγκεντρώσει περισσότερα κέρματα από τη ζωή τους;»
Αυτό είναι το νόημα που πρέπει να μας μείνει.
Ναι, είναι προβληματικό το μανιχαϊστικό μήνυμα ότι είναι Δικαιοσύνη να δολοφονείς επειδή έχεις ψυχικά τραύματα που προήλθαν από την κακοποίηση στην παιδική ηλικία σου.
Δεν είναι όμως προβληματικό να αντιλαμβάνεσαι ότι η Γκόθαμ Σίτυ είναι κοντά μας, είναι γύρω μας, είμαστε μέλη της.
Κάθε φορά που γινόμαστε σκ… ψυχοι με κάποιον απόκληρο, με έναν ζητιάνο, με ένα ψυχικά ασταθή, με έναν πρόσφυγα ή μετανάστη, με έναν «κατώτερό» μας, απλά βάζουμε ένα λιθαράκι στο να χτιστεί αυτή η σκοτεινή κοινωνία.
Η ταινία μπορεί να ξυπνήσει τα αντανακλαστικά μας απέναντι στην απανθρωπιά. Στο σπίτι μας, στη δουλειά μας, στις παρέες μας, στην καθημερινότητά μας.
Μη γίνεστε λοιπόν σκ…ψυχοι, μην γίνεστε «βρόμικοι», μη γίνεστε «τέρατα». Δε χρειάζεται να είναι κανείς Joker για να είναι τρελός. Η καρδιά του σκότους είναι εδώ, παντού, αλλά δεν πρέπει να την αφήσουμε να κυριαρχήσει.
Οσο βλέπουμε το τέρας στα μάτια και δεν το αντιμετωπίζουμε τόσο γινόμαστε κι εμείς τέρατα.
Ή όπως έχει γράψει ο Αντον Τσέχοφ: «Αν στην πρώτη σκηνή του έργου έχεις κρεμάσει ένα πιστόλι στον τοίχο, τότε στην επόμενη σκηνή πρέπει να εκπυρσοκροτήσει. Αλλιώς, μην το βάλεις εκεί».
Ας το ακούσουν αυτό όσοι ορίζουν τις τύχες μας ή όσοι νομίζουν ότι η κακία τους δεν θα καταστρέψει και τους ίδιους.
