Αυτές είναι οι 4 ανατροπές σε συντάξεις και αναδρομικά

Μεγάλες ανατροπές στο Ασφαλιστικό σε 4 επίπεδα φέρνουν οι τελικές αποφάσεις του ΣτΕ όσον αφορά τα αναδρομικά των συνταξιούχων, τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων, το σύστημα εισφορών των μη μισθωτών καθώς και το νέο σύστημα μαζί με τις αυξήσεις των επικουρικών συντάξεων. To νομοσχέδιο με το νέο Ασφαλιστικό οδεύει προς τη Βουλή εντός του έτους.

Σε δηλώσεις το Σαββατοκύριακο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Πέτσας ξεκαθάρισε ότι όσοι λαμβάνουν επικουρικές συντάξεις χαμηλότερες από όσο δικαιούνται με βάση την απόφαση του ΣτΕ, θα πάρουν τη διόρθωση που τους αναλογεί από τις 4 Οκτωβρίου και μετά.

Είπε ότι η κυβέρνηση αναμένει ολόκληρη την απόφαση του ΣτΕ αναφορικά με τα αναδρομικά των συνταξιούχων για να ανακοινώσει τις αποφάσεις της και πρόσθεσε πως εάν πρόκειται για αναδρομικά δεκαμήνου, τότε θα δοθούν τμηματικά. Σε περίπτωση που αφορά σοβαρά μεγαλύτερα ποσά, η κυβέρνηση θα αποφασίσει χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τους δημοσιονομικούς στόχους της χώρας, όπως ανέφερε. Τόνισε, επίσης, ότι το νέο Ασφαλιστικό – που στόχος της κυβέρνησης είναι να κατατεθεί έως τα τέλη του 2019 – είναι συνδεδεμένο με τις αποφάσεις του ΣτΕ για να διορθωθεί το «έκτρωμα Κατρούγκαλου», όπως χαρακτήρισε τον σχετικό νόμο, ενώ αναφέρθηκε σε παρεμβάσεις για τις αυξημένες εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και τη χαμηλή ανταποδοτικότητα.

Υπογράμμισε ακόμη ότι το κόστος μετάβασης για το νέο σύστημα για τις επικουρικές θα είναι χαμηλό εφόσον ισχύσει για νέους ασφαλισμένους, και σε κάθε περίπτωση θα είναι εγγυημένο από το κράτος. Είπε ότι σχετικά με την απόδοση των κεφαλαίων θα υπάρχει πλαίσιο με κανόνες για το πού θα επενδύονται οι εισφορές με βάση τις παγκόσμιες βέλτιστες πρακτικές και υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος, ενώ αναφέρθηκε στο σκανδιναβικό μοντέλο.

«ΤΑ ΝΕΑ» χαρτογραφούν τις επικείμενες αλλαγές:

1. ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ:

Μόνο τα αναδρομικά του 10μήνου ύψους 4 δισ. ευρώ μπορούν, σύμφωνα με τους ειδικούς στην κοινωνική ασφάλιση, να διεκδικήσουν οι συνταξιούχοι, όπως προκύπτει από τη δημοσίευση των καθαρογραμμένων αποφάσεων του ΣτΕ. Ειδικότερα το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε συνταγματική τη διάταξη που ορίζει ως βάση για τον επανυπολογισμό των κύριων συντάξεων την 31η Δεκεμβρίου 2014. Αρα τα όποια αναδρομικά θα περιοριστούν στο κενό διάστημα στο δεκάμηνο που μεσολαβεί ανάμεσα στην προηγούμενη απόφαση του ΣτΕ τον Ιούνιο του 2015 και την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου τον Μάιο του 2016. Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και για αυτό το δεκάμηνο τα ποσά που πρέπει να επιστραφούν ανέρχονται στα 4 δισ. ευρώ και οι συνταξιούχοι μπορούν να προσδοκούν αναδρομικά από 667 έως 7.340 ευρώ. Τα αναδρομικά αυτά αφορούν 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους και το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει ότι τα χρήματα αυτά θα καταβληθούν σε 60 δόσεις και σε βάθος χρόνου πέντε ετών προκειμένου να μην εκτροχιαστεί ο δημοσιονομικός σχεδιασμός. Οπως τονίζουν νομικοί κύκλοι, το 10μηνο που μεσολαβεί μεταξύ της δημοσίευσης της προηγούμενης απόφασης του ΣτΕ (Ιούλιος 2015) και της ψήφισης του νόμου Κατρούγκαλου (Μάιος 2016) είναι η πλέον πιθανή περίοδος για δικαίωση και καταβολές αναδρομικών σε δόσεις. Είναι η «ακάλυπτη» περίοδος, αφού υπάρχει κενό νόμου.

Σημαντικό ρόλο στο θέμα αυτό θα διαδραματίσει μια νέα απόφαση του ΣτΕ επί της αίτησης αναίρεσης που έχει καταθέσει ο ΕΦΚΑ κατά πρόσφατης απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών που δίνει αναδρομικά πριν και μετά τον νόμο Κατρούγκαλου. Η εφετειακή απόφαση είχε επικυρώσει προηγούμενη κρίση του Πρωτοδικείου καταλογίζοντας σε συνταξιούχο δικαστή αναδρομικά για την περίοδο από την 1η Ιουλίου 2015 έως τις 30 Ιουνίου 2017. Αν και το επιδικαζόμενο από το Εφετείο ποσό ήταν κάτω από 40.000 ευρώ – όριο για την άσκηση αίτησης αναίρεσης στο ΣτΕ -, ο ΕΦΚΑ κατέθεσε αίτηση αναίρεσης λόγω των μειζόνων ζητημάτων συνταγματικότητας που εγείρονταν για επιμέρους διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου. Αν η αίτηση αυτή δεν απορριφθεί για τυπικούς λόγους και εφόσον το Ανώτατο Δικαστήριο μπει στην ουσία, τότε θα δείξει τι πρέπει να γίνει με τη μεταβατική περίοδο.

2. ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ:

Αντισυνταγματικά κρίνονται τα ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου Κατρούγκαλου, που καθορίζουν το ύψος της ανταποδοτικής σύνταξης. Η κρίση αυτή ευνοεί τους ασφαλισμένους που θα συνταξιοδοτηθούν με πολλά έτη ασφάλισης και υψηλές συντάξιμες αποδοχές. Ανατρέπεται δηλαδή η υποανταποδοτικότητα των μεσαίων και υψηλών συντάξεων και έρχονται νέα ποσοστά αναπλήρωσης που θα δικαιώνουν με αυξήσεις όσους αποχωρούν με πολλά έτη ασφάλισης. Σήμερα η ανταποδοτικότητα είναι στο 46,80% για 42 χρόνια ασφάλισης, δηλαδή δεν φτάνει ούτε στο μισό του συντάξιμου μισθού για όσους φεύγουν με πλήρεις καριέρες.

Οι αλλαγές θα αφορούν:

– Τις παλαιές (προ 13/5/2016) επανυπολογισμένες συντάξεις από τώρα και στο εξής.

– Τις κύριες συντάξεις που εκδόθηκαν από 13 Μαΐου 2016 και μετά αλλά από τώρα και στο εξής.

– Τις νέες κύριες συντάξεις που θα εκδοθούν, όπως και τις εκκρεμείς.

3. ΕΙΣΦΟΡΕΣ:

Νέο σύστημα εισφορών για 1,4 εκατομμύρια ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες καλείται να νομοθετήσει το υπουργείο Εργασίας, καθώς κρίθηκε αντισυνταγματική από το ΣτΕ η εισφοροδότησή τους στο 20% των αποδοχών τους. Από 1/1/2019 οι εισφορές υπολογίζονται μεν στο 13,33% αλλά μόνο για όσους δεν εμπίπτουν στην ελάχιστη κλίμακα, καθώς για αυτούς το 20% παραμένει σταθερό. Οι δικαστές έκριναν πως ο νομοθέτης είναι ελεύθερος να υπολογίζει τις εισφορές επί βάσεως, η οποία μαρτυρεί εισφοροδοτική ικανότητα, όπως είναι το πραγματοποιούμενο εισόδημα, αλλά πρέπει να καθορίζει το ύψος της εισφοράς σε επίπεδο που να διασφαλίζει την επάρκεια των συντάξεων, χωρίς όμως να πλήττει υπέρμετρα το εισόδημα που παράγεται κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου. Το νέο σύστημα εισφορών για τους μη μισθωτούς θα στηρίζεται στους τρεις παρακάτω πυλώνες:

Α. Θα υπάρξει πλήρης αποσύνδεση του ασφαλιστέου και του φορολογητέου εισοδήματος (σ.σ. : την οποία προέβλεπε ο Ν. Κατρούγκαλου), ενώ θα καταργηθεί ο υπολογισμός των εισφορών ως ποσοστών επί του εισοδήματος.

Β. Θα διαμορφωθούν κλιμακούμενες βαθμίδες (ή κλάσεις), όπου σε κάθε μία από αυτές θα προβλέπεται ένα ποσό ως εισφορά υπέρ της κύριας ασφάλισης και της υγείας. Το βασικό σενάριο το οποίο εξετάζει η κυβέρνηση προβλέπει 3 βαθμίδες. Η 1η βαθμίδα θα προβλέπει μηνιαίες εισφορές ύψους κοντά στα 180 ευρώ. Η 2η βαθμίδα θα προβλέπει μηνιαίες εισφορές κοντά στα 220 ευρώ. Η 3η βαθμίδα θα προβλέπει μηνιαίες εισφορές περίπου στα 260 ευρώ.

Γ. Η κλιμάκωση των ποσών των εισφορών θα γίνει ανάλογα με τα έτη ασφάλισης κάθε επαγγελματία. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το βασικό σενάριο το οποίο εξετάζει το υπ. Εργασίας, προβλέπει ότι εισφορές ύψους 180 ευρώ/μήνα θα καταβάλλουν όσοι επαγγελματίες έχουν έως 10 έτη ασφάλισης. Εισφορές 220 ευρώ/μήνα θα πληρώνουν όσοι αυτοαπασχολούμενοι έχουν 10-20 έτη ασφάλισης, ενώ γύρω στα 260 ευρώ/μήνα θα πληρώνουν όσοι έχουν πάνω από 20 έτη ασφάλισης.

4. ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ:

Νέο σύστημα επικουρικών συντάξεων θα ενεργοποιηθεί για τους νεοεισερχομένους στην αγορά εργασίας από το 2012, μετά και την ολοκλήρωση του σχετικού πορίσματος από την επιτροπή σοφών. Θα πρόκειται για ένα αμιγώς κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Ο κάθε εργαζόμενος που θα πιάνει δουλειά για πρώτη φορά θα καταβάλλει, για τη δική του σύνταξη, τις εισφορές που αναλογούν στον μισθό του και, χρόνο με τον χρόνο, θα «χτίζει» και το ποσό της δικής του επικουρικής σύνταξης. Το νέο εγχείρημα είναι βέβαιο ότι θα επηρεαστεί από τις αποφάσεις του ΣτΕ, που έκριναν αντισυνταγματικό τον τρόπο υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων, αλλά και τις περικοπές που έγιναν το 2016 για το ποσό της επικουρικής πάνω από τα 1.300 ευρώ μεικτά στο άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης.