Το θεατρικό έργο «Αξύριστα Πηγούνια» του Γιάννη Τσίρου το οποίο τιμήθηκε με το A΄ βραβείο νέου συγγραφέα το 2004, από το Υπουργείο Πολιτισμού, ανεβαίνει στο «Από Μηχανής Θέατρο» από το Σάββατο 2 Νοέμβριου και κάθε Τετάρτη έως Κυριακή σε σκηνοθεσία του Γιώργου Παλούμπη.
Το σημαντικό αυτό θεατρικό κείμενο, 13 χρόνια μετά το πρώτο του ανέβασμα και πάνω από 20 μετά την πρώτη του γραφή, αποδεικνύεται πιο σύγχρονο και πιο επίκαιρο από ποτέ. Η ανθρώπινη εκμετάλλευση, η κατάσταση των μεταναστών, η σεξιστική αντιμετώπιση της γυναίκας, η οικονομική ανισότητα και οι σχέσεις εξουσίας – τα ζητήματα που θίγει το έργο – έχουν μάλλον διογκωθεί στις μέρες μας, παρά αμβλυνθεί. Τα «Αξύριστα Πηγούνια» έρχονται μετά από δέκα και πλέον χρόνια που η χώρα μας ζει καθοριστικές εξελίξεις για να προβληματίσουν και να συγκινήσουν σαν να μιλούν για το εδώ και το τώρα.
Τα «Αξύριστα Πηγούνια» είναι ένα ρεαλιστικό, κοινωνικό δράμα με υπαρξιακές και ποιητικές προεκτάσεις. Μέσα από το χιούμορ και το έντονο σασπένς παρακολουθούμε χαρακτήρες «αληθινούς» και οικείους μας, με τις αδυναμίες, τις ενοχές, τη γοητεία, τη γελοιότητα, την τρυφερότητα καθώς και τη σκληρότητα τους. Τα μυστικά τους προοδευτικά αποκαλύπτονται και μαζί τους ξετυλίγεται κομμάτι κομμάτι το κουβάρι της ιστορίας μέχρι το καθηλωτικό φινάλε.
Πρόκειται για άντρες εγκλωβισμένους που ξεγυμνώνονται ψυχικά απέναντι στο αντικείμενο του πόθου τους, γίνονται θύτες μιας γυναίκας αλλά και θύματα της ίδιας τους της αντρικής φύσης. Ανίκανοι να διαχειριστούν το πάθος τους έρχονται σε επαφή με το κρυμμένο τρομακτικό τους πρόσωπο.
Ο σκηνοθέτης Γιώργος Παλούμπης ξανασυνεργάζεται με το συγγραφέα Γιάννη Τσίρο («Αόρατη Όλγα», Εθν. Θέατρο 2011) και με την εμπειρία του στο ανέβασμα σύγχρονων ρεαλιστικών ελληνικών έργων, επιχειρεί να δημιουργήσει τη συγκεκριμένη ιστορία επί σκηνής. Για τους ιδιαίτερα απαιτητικούς ρόλους, συνεργάζεται με τους ηθοποιούς Αντώνη Κρόμπα και Ηλία Βαλάση, καθώς και με τον Στέλιο Δημόπουλο και τη Μαρία Νεφέλη Δούκα.
Πρωταγωνιστές είναι τρεις άντρες, υπάλληλοι ενός νοσοκομείου, που εργάζονται καθημερινά στην υπηρεσία τους στην υπόγεια πτέρυγα. Από τους πάνω ορόφους δέχονται και στη συνέχεια ταξινομούν, φροντίζουν και φυλάνε προσωρινά ανθρώπους που δεν κατάφεραν να επιζήσουν. Ακολουθούν μια ρουτίνα με τυπικές διαδικασίες. Απόψε όμως «έρχεται» μια γυναίκα να ταράξει τη νεκρή τους πραγματικότητα. Τα μυστικά, οι αποκαλύψεις και οι συγκρούσεις θα φέρουν στο φως τις αδυναμίες και τα ταπεινά τους ένστικτα. Ακολουθεί το έγκλημα, η εκδίκηση, η ενοχή και όταν φτάσει το πρωί δε θα είναι τίποτα ίδιο.
Ο Γιώργος Παλούμπης μιλάει στα «Νέα» για την παράσταση, τους άνδρες και τα αξύριστα πηγούνια.
Πώς προέκυψε η ιδέα για την παράσταση;
Πάει καιρός που λέγαμε με το Γιάννη τον Τσίρο ότι πρέπει να ξανανέβει αυτό το έργο (είχε ανέβει στο θέατρο Πόρτα το 2006 με μεγάλη επιτυχία σε σκηνοθεσία Θανάση Παπαγεωργίου). Ο Γιάννης πίστευε στη δουλειά μου, εγώ αγαπούσα πάντα το συγκεκριμένο κείμενο, το θεωρώ σπουδαίο και βρέθηκαν επιτέλους οι συνθήκες να πραγματοποιήσουμε αυτό το ανέβασμα.
Ποιες είναι οι βασικές θεματικές που αναδεικνύει;
Οι βαθιά ριζωμένες νοοτροπίες που δημιουργούν τη διάκριση απέναντι στο «ξένο», τη σεξιστική αντιμετώπιση της γυναίκας, την κατάχρηση εξουσίας και την αποποίηση ευθυνών σε δύσκολες καταστάσεις. Στον αντίποδα αυτών υπάρχει η ανθρωπιά, η ελπίδα, η δύσκολη καθημερινότητα, η ενοχή και ο υπαρξιακός φόβος.
Το περιβάλλον των νεκρών που βιώνουν οι πρωταγωνιστές, τι σοκ χρειάζεται για να ζωντανέψει;
Κάθε ειδικό περιβάλλον που αποπειράται να ζωντανέψει κανείς στο θέατρο χρειάζεται έρευνα και φαντασία. Το ιδιαίτερο με τους συγκεκριμένους χαρακτήρες είναι ότι ζουν με το θάνατο καθημερινά. Είναι η δουλειά τους, άρα και μεγάλο μέρος της ζωής τους. Έχουν φτάσει σε σημείο απόλυτης απευαισθητοποίησης σε σχέση με το θέμα και το αντιμετωπίζουν σαν δημόσιοι υπάλληλοι. Οι ηθοποιοί που τους ενσαρκώνουν, οφείλουν να συνειδητοποιήσουν ότι το σοκ της επαφής με το θάνατο έχει συμβεί, έχει παρέλθει και τώρα κάνουν απλά τη δουλειά τους. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι μιλάμε για ανθρώπους που η συγκεκριμένη δουλειά έχει καθορίσει βαθιά τους χαρακτήρες τους. Επομένως το στοίχημα είναι να δούμε επί σκηνής αυτούς τους ιδιαίτερους – πλην όμως καθημερινούς – ανθρώπους, ζωντανούς μέσα στο χώρο εργασίας τους.
Η αντιπαράθεση των τριών ανδρών μπροστά σε μια γυναίκα, είναι ταυτόχρονα σύγκρουση φύλων και ανθρώπων;
Είναι σύγκρουση φύλων, ανθρώπων, συμφερόντων, νοοτροπιών, ηθικής. Είναι ο άντρας απέναντι στη γυναίκα, ο υφιστάμενος απέναντι στον προϊστάμενο, ο φίλος απέναντι στο φίλο. Είναι τα μυστικά που κρατάμε, οι αλήθειες που δε λέγονται, τα απωθημένα, το έγκλημα, η εκδίκηση.
Μια και πρόκειται για ελληνικό έργο και σχετικά πρόσφατο, πώς αυτό μιλάει στο κοινό;
Είναι ένα κείμενο που δεν είναι αγκιστρωμένο στην εποχή που γράφτηκε, δηλαδή στο τέλος της δεκαετίας του 90’. Είναι ένα έργο που ακριβώς όπως είναι μπορεί να συμβαίνει και σήμερα. Και έτσι το βλέπουμε και εμείς δουλεύοντας το. Το τοποθετούμε στο σήμερα αφενός γιατί έτσι γίνεται άμεσο και οικείο σε εμάς και κατ’ επέκταση στο θεατή και αφετέρου γιατί η θεματολογία του αφορά σήμερα εξίσου, ή και περισσότερο από την εποχή που γράφτηκε. Πιστεύω, λοιπόν ότι ένα σύγχρονο ρεαλιστικό ελληνικό έργο, όταν καταφέρνει να δημιουργήσει οικείους χαρακτήρες επί σκηνής που ζουν αληθινά μια ισχυρή ιστορία με αρχή μέση και τέλος δε μπορεί παρά να μιλήσει στο κοινό, να το απασχολήσει, να του δημιουργήσει συναισθήματα και ερωτήματα.
Τα αξύριστα πηγούνια τι αντιπροσωπεύουν;
Τον άντρα. Τον κουρασμένο άνθρωπο. Τον άνθρωπο με απωθημένα και στέρηση ουσιαστικής ανθρώπινης επαφής.
Αξύριστα πηγούνια τελικά μπορούν να είναι όλοι γύρω μας;
Όλοι διαχειριζόμαστε τα πάθη μας, τα απωθημένα μας, την αγωνία μας, τα μυστικά μας, τη θέση μας ανάμεσα στους άλλους. Και δεν είναι πάντα εύκολο. Άλλοι περισσότερο, άλλοι λιγότερο. Οπότε ναι. Λίγο ως πολύ όλοι.
