Τον περασμένο Σεπτέμβριο μια αγέλη αγριογούρουνων έκανε την εμφάνισή της στη Νέα Πολιτεία Λαμίας. Εντρομοι οι κάτοικοι παρακολουθούσαν από απόσταση τα αγριογούρουνα να βολτάρουν ανάμεσα στα σπίτια και οι πιο τολμηροί τα κατέγραψαν σε βίντεο με το κινητό τους τηλέφωνο. Δεν είχαν περάσει πολλές ημέρες όταν δέκα αγριόχοιροι εμφανίστηκαν αυτή τη φορά στον Διόνυσο Αττικής και περιπλανώμενοι στη λεωφόρο Δημοκρατίας αναζητούσαν τροφή. Μόλις προχθές αγριογούρουνα έκαναν την εμφάνισή τους στην Καλλιτεχνούπολη Ραφήνας και πριν από λίγο καιρό στη Θεσσαλονίκη, στην Εκάλη, στη Μεσσηνία, στη Μάνη. Τι ζητούν, άραγε, τα αγριογούρουνα στην πόλη;
Οι ειδικοί απαντούν κρούοντας των κώδωνα του κινδύνου. Ο υπερπληθυσμός των αγριογούρουνων στη χώρα μας τείνει να λάβει διαστάσεις μάστιγας. Κατεστραμμένες καλλιέργειες, τροχαία ατυχήματα, ζώα που κυκλοφορούν ανεξέλεγκτα στον αστικό ιστό αναδεικνύουν ένα φαινόμενο που έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια προκαλώντας απόγνωση στους αγρότες και φόβο στους κατοίκους των πόλεων. Εκτιμάται ότι στην Ελλάδα διαβιούν σήμερα περίπου 400.000 αγριογούρουνα, αριθμός που παρουσιάζει αυξητική τάση λόγω των ευνοϊκών συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί για την αναπαραγωγή τους. «Μέχρι το 1980 η φυσική κατανομή των αγριόχοιρων στην Ελλάδα κάλυπτε ένα γεωγραφικό τόξο από τον Παγασητικό μέχρι τον Αμβρακικό Κόλπο. Από το ’80 και μετά αυτό το τόξο μετατοπιζόταν νοτιότερα κατά 30 χιλιόμετρα ανά έτος με αποτέλεσμα να φτάνει σήμερα μέχρι και τον Ισθμό της Κορίνθου» λέει στα «ΝΕΑ» ο Βαγγέλης Χατζηνίκος, δασολόγος-βιοοικολόγος και επιστημονικός συνεργάτης της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Στερεάς Ελλάδας.
Τροχαία. Πλέον τα αγριογούρουνα συναντώνται οπουδήποτε. Το τελευταίο δίμηνο στη Φθιώτιδα σημειώθηκαν τρία τροχαία με αγριογούρουνα, με ένα ζώο βάρους 100 κιλών να χάνει τη ζωή του. Τραγική κατάληξη είχε και ένα τροχαίο που σημειώθηκε υπό παρόμοιες συνθήκες πριν από λίγες ημέρες στο Βασιλούδι Θεσσαλονίκης, ενώ στις αρχές Οκτωβρίου στη Στυλίδα σε ατύχημα με αγριογούρουνο τραυματίστηκε ο περιφερειακός σύμβουλος Στερεάς Απόστολος Γκλέτσος.
Αντίστοιχη είναι η εικόνα που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στις περισσότερες χώρες της Γηραιάς Ηπείρου. Τον περασμένο Αύγουστο η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου. Κάτοικοι της Ρώμης ζητούσαν προστασία έναντι των αγριογούρουνων που έχουν περικυκλώσει την Αιώνια Πόλη εισβάλλοντας κατά αγέλες στα πάρκα της και επιτιθέμενα σε σκυλιά και ανθρώπους.
Η προστασία των αγριόχοιρων από τη λαθροθηρία τις τελευταίες δεκαετίες, η εγκατάλειψη της υπαίθρου και η κλιματική αλλαγή έχουν προκαλέσει το φαινόμενο. Στην Ελλάδα, όμως, η αύξηση του πληθυσμού οφείλεται και σε έναν ακόμη πιο ειδικό παράγοντα: στις επιμειξίες αγριογούρουνων με χοίρους ελευθέρας βοσκής που συντελέστηκαν τα προηγούμενα χρόνια σε δασώδεις περιοχές και από τις οποίες προέκυψαν υβρίδια – με χαρακτηριστικές ρίγες ή «μπαλώματα» στο τρίχωμα – τα οποία δεν αισθάνονται φόβο για το ανθρώπινο είδος.
Πού οφείλεται. «Τα αγριογούρουνο ιστορικά στον ελλαδικό χώρο εμφανίζει μια πληθυσμιακή αύξηση από τη δεκαετία του ’80, με εμφανή στοιχεία υπερπληθυσμού από το 2000 και μετά» λέει ο κ. Χατζηνίκος. «Αυτό οφείλεται στην αναπαραγωγική ικανότητα του είδους, το οποίο αν βρεθεί σε ευνοϊκές συνθήκες περιβάλλοντος ξεκινά να αναπαράγεται ακόμη και από την ηλικία των 8 μηνών και μπορεί να αναπαραχθεί ακόμη και δύο φορές τον χρόνο». Στην Ελλάδα, εξηγεί ο ίδιος, υπήρξαν αυτές οι ευνοϊκές συνθήκες. «Οι απότομες μετακινήσεις πληθυσμών στα μεγάλα αστικά κέντρα οδήγησε σταδιακά στην ερήμωση της υπαίθρου και στη δάσωση περιοχών με αποτέλεσμα να σχηματιστούν διάδρομοι επικοινωνίας που ενοποίησαν τους οικοτόπους των αγριόχοιρων.
Επίσης βοήθησε η κλιματική αλλαγή, καθώς έχουμε λιγότερες ημέρες παγετού ειδικά την άνοιξη. Τέλος, η θηροφυλακή που σχημάτισαν οι κυνηγετικοί σύλλογοι κατάφερε να ελέγξει τη λαθροθηρία – σήμερα στην Ελλάδα θηρεύονται ετησίως περίπου 50.000 αγριογούρουνα – ενώ σε μεγάλες εκτάσεις, περίπου στο 30% της ελληνικής υπαίθρου, έχει απαγορευτεί τελείως το κυνήγι» σημειώνει.
Την ίδια στιγμή, οι ειδικοί επισημαίνουν πως σύμφωνα με τα μοντέλα κινδύνου που έχουν αναπτυχθεί, η Ελλάδα απειλείται άμεσα από την αφρικανική πανώλη των χοίρων, κρούσματα της οποίας εντοπίζονται πλέον σε απόσταση μόλις 15 χιλιομέτρων από τα βόρεια σύνορα της χώρας. Ηδη λαμβάνονται αυστηρά μέτρα για την πρόληψη εισόδου της πανώλης μέσω της μετακίνησης ζώων, ένα εκ των οποίων είναι η μείωση του πληθυσμού των αγριόχοιρων μέσω του κυνηγιού.