Πρώτη φορά μεταπολιτευτικά – αν και με αντίρροπη αφορμή – έθιξε το νοσηρό φαινόμενο ο Ευάγγελος Βενιζέλος τον Δεκέμβριο του 2013, κατά τη διάρκεια μιας ραδιοφωνικής του συνέντευξης. «Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ», είπε, «καλλιεργεί το υπόστρωμα του εκχυδαϊσμού και του εκφασισμού της κοινωνίας. Για την ακρίβεια, θα μου επιτρέψετε να πω μια λέξη – και ζητάω συγγνώμη από εσάς και τους ακροατές μας -, του “εκτσογλανισμού” της ελληνικής κοινωνίας».

Κατά πόσο, το ακραία πολωτικό έτος 2013, ο ΣΥΡΙΖΑ κατείχε το μονοπώλιο του εκτσογλανισμού (σίγουρα διατηρούσε την… πρωτοβουλία των κινήσεων), είναι μια άποψη που χωράει συζήτηση, αλλά πιστεύω πως ούτε ο Βενιζέλος ούτε κανένας άλλος καλοπροαίρετος πολιτικός ή πολίτης θα διαφωνήσει πως έκτοτε, στα έξι χρόνια που μεσολάβησαν, ο εκτσογλανισμός κυριαρχεί στην κοινωνία μας ανεξαρτήτως κομματικής ταυτότητας ή ιδεολογικού προσχήματος.

Βλέπετε, όχι μόνον εδώ μα διεθνώς, ο εκτσογλανισμός άπαξ και δρομολογηθεί, άπαξ και προελάσει, δεν υποχωρεί μπροστά στα κομματικά αναχώματα, πόσω μάλλον όταν τα κόμματα – ιδίως τα μεγάλα κόμματα, τα πολυσυλλεκτικά – δεν στήνουν καν αναχώματα και, ρητά ή άρρητα, διευκολύνουν την προέλασή του. Επ’ αυτού, όμως, θα επανέλθω παρακάτω.

Ο εκτσογλανισμός είναι μια βραδεία, σταθερή, όσο και διαβρωτική διαδικασία. Από την πληθώρα των παραδειγμάτων με τα οποία μας εφοδιάζει η παγκόσμια ιστορική εμπειρία, πιο χαρακτηριστικό είναι το ναζιστικό παράδειγμα.

Πολλοί αυτόπτες μάρτυρες κατά τον Μεσοπόλεμο (και ας μνημονεύσουμε μονάχα τη μαρτυρία του αμερικανού πρεσβευτή Γουίλιαμ Ντοντ στο Βερολίνο, όπως την αποδίδει με ενάργεια ο Ερικ Λάρσον στο non fiction novel «Στον κήπο με τα θηρία», εκδόσεις Μεταίχμιο, 2012) πιστοποιούν ότι αυτή η διαδικασία στηρίζεται σε δύο άξονες, εξίσου απαραίτητους: αφενός στην αμφιθυμία όσων ξένων παρατηρητών αντιληφθούν το νοσηρό φαινόμενο του εκτσογλανισμού – να επέμβουν αποτρεπτικά ή κατευναστικά, μήπως να μην επέμβουν καθόλου; -, αφετέρου στη σταδιακή δηλητηρίαση της κοινωνίας με μικρές (μιθριδατικές, θα λέγαμε) δόσεις εκτσογλανισμού, ούτως ώστε η διαδικασία να ολοκληρωθεί χωρίς αναταράξεις και μόλις η νέα «κανονικότητα» – μια κοινωνία τσόγλανων – επιβληθεί, να δίνει την εντύπωση πως έτσι ήταν… ανέκαθεν.

Λόγου χάριν, μέχρις ότου καταλήξει στις καμινάδες του Αουσβιτς, με τις οποίες ο Νίκος Μιχαλολιάκος ξεκαρδιζόταν έως πρόσφατα, η γερμανική κοινωνία εκπαιδεύτηκε να ξεκαρδίζεται κλιμακωτά με όλο και λιγότερο αθώες χοντράδες: με τον προπηλακισμό των Εβραίων στον δρόμο, με τη διαπόμπευσή τους, με το ξυλοφόρτωμά τους, με την περιστασιακή εξολόθρευσή τους…

Εάν η γερμανική κοινωνία εξακολούθησε να ξεκαρδίζεται και όταν το ναζιστικό καθεστώς πέρασε από την περιστασιακή εξολόθρευση στη συστηματική, ελάχιστη είχε πλέον σημασία. Το καθοριστικό βήμα είχε επιτευχθεί χρόνια νωρίτερα: όχι μόνο να μη συμπάσχεις (κανένας δεν σε υποχρεώνει, είναι αλήθεια), αλλά και να σπας πλάκα με τα δεινά του συνανθρώπου σου.

Πριν από λίγες ημέρες μια ομάδα πλακατζήδων – «Ενωμένοι Μακεδόνες» αυτοαποκαλούνται – εμφανίστηκε από το πουθενά στο Facebook και πρότεινε μια ιδέα για χοντρό χαβαλέ – να μη σου μείνει άντερο, όπως λέμε. Αντιγράφω: «ΜΠΑΡΜΠΕΚΙΟΥ ΠΑΡΤΥ – ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ! ΜΕ ΑΦΘΟΝΟ ΧΟΙΡΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛ! ΔΙΑΒΑΤΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΩΡΑ 12.00 π.μ. (sic)».

Μια επί τροχάδην ματιά στη φεϊσμπουκική τους σελίδα φανερώνει ότι η νοημοσύνη αυτών των ακροδεξιών party animals δεν υπερέχει αισθητά από τη νοημοσύνη των χοιρινών που σκοπεύουν να ψήσουν στη σχάρα, αλλά θα ήταν κρίμα και άδικο να προσπεράσουμε τη θεϊκή έμπνευσή τους ως μια τυπική έμπνευση ηλιθίων. Από πολλές απόψεις είναι πολύ περισσότερα. Η επιτομή του εκτσογλανισμού.

Εν πρώτοις, ένας σαστισμένος εξωγήινος, που θα προσγειωνόταν κατευθείαν από τον Αρη, θα πίστευε ότι αυτό το πάρτι – διαμαρτυρία δεν είναι παρά μια αναμενόμενη όσο και υγιής αντίδραση σε κάποιο θαλερό κίνημα εναντίον των χοιρινών και του αλκοόλ. Υπάρχει τέτοιο κίνημα στη χώρα μας – ξενοκίνητο, μάλιστα – και δεν το έχουμε πάρει χαμπάρι; Οχι, μην ανησυχείτε.

Μολονότι ερχόμαστε δεύτεροι σε παχυσαρκία στην Ευρώπη και πρώτοι σε τροχαία λόγω αλκοόλ, κανένας ημεδαπός ή αλλοδαπός δεν διανοήθηκε, όχι να προτείνει την απαγόρευση, μα ούτε καν τον περιορισμό κατανάλωσης γουρουνιών και «ξιδιών». Σημειώστε τώρα και τον τόπο του πάρτι: Διαβατά Θεσσαλονίκης, δίπλα στον προσφυγικό καταυλισμό. Οχι στη Σαουδική Αραβία ή στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπου εύποροι κι εν πολλοίς αργόσχολοι αλλόθρησκοι θα επιδοθούν σ’ ένα μπρα ντε φερ θρησκευτικής ανωτερότητας με ρυμουλκό τις διατροφικές συνήθειες, αλλά απέναντι από εξαθλιωμένους πρόσφυγες / μετανάστες που σιτίζονται με συσσίτια και δεν έχουν πιθανόν άλλο αποκούμπι από την πίστη τους.

Η δοκιμασία της πίστης μέσω της τσίκνας; Εάν δεν είναι αυτός ο ορισμός του εκτσογλανισμού, δεν ξέρω ποιος μπορεί να είναι.

Πώς έφθασαν άραγε σε αυτό, το πιο χαμηλό σκαλοπάτι της ποταπότητας, οι απόγονοι κάποιων άλλων προσφύγων, κάποιων άλλων «ξεριζωμένων», όπως σε υψηλούς μελοδραματικούς τόνους μάς υπενθύμισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος; Το εύφορο έδαφος ήταν υπαρκτό: εννέα συναπτά έτη βαθιάς οικονομικής κρίσης, μιας από τις βαθύτερες εν καιρώ ειρήνης, που θα έβαζαν σε δοκιμασία ακόμη και κοινωνίες εξοικειωμένες με την κουλτούρα της αλληλεγγύης, όχι σαν κι εμάς, εγωτικούς ναυαγούς της αρπαχτής από τη δεκαετία του 1990.

Η εθελοτυφλία της υπόλοιπης Ευρώπης αντίκρυ στο μεσογειακό δράμα έριξε επίσης τους ρατσιστικούς σπόρους της. Ωστόσο, εκτός από το έδαφος και τους σπόρους, χρειαζόταν και κάτι παραπάνω: να βρεθούν πρόθυμοι σπορείς.

Βρέθηκαν, στο πρόσωπο «πονηρών πολιτευτών», σύμφωνα με τον αθάνατο σαββοπούλειο χαρακτηρισμό από το μακρινό 1979. Αυτά τα τζιμάνια – νεοφώτιστοι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας πρωτίστως, πλαισιωμένοι και από ορισμένες παλιές καραβάνες – διέκριναν μια χρυσή ευκαιρία στο κενό που άφησε η ναζιστική Χρυσή Αυγή στη νέα κοινοβουλευτική ολομέλεια και αποφάσισαν εν ψυχρώ να το αναπληρώσουν ενστερνιζόμενοι τη ρητορική της.

Ασφαλώς είναι πιο έξυπνοι από τα party animals των Διαβατών και φρόντισαν να συγκαλύψουν τα απροκάλυπτα ακροδεξιά επιχειρήματα με αφέλειες περί του δικαιώματος στη διατροφή που γουστάρουμε, λες και αμφισβήτησε ποτέ κανένας το αναφαίρετό μας δικαίωμα στον αλκοολισμό και στη χοληστερίνη. Νομίζουν πως θα καταφέρουν έτσι και τους μικρονοϊκούς του μπάρμπεκιου να ξεγελάσουν και να μη στιγματιστούν ανοιχτά ως σπόνσορες του εκτσογλανισμού.

Ευτυχώς, η Ντόρα Μπακογιάννη έσωσε την τιμή των όπλων εκφράζοντας τον αποτροπιασμό της – αλλά είναι αυτό αρκετό; Εως πότε η Νέα Δημοκρατία θα πατάει σε δύο βάρκες; Αργά ή γρήγορα ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα υποχρεωθεί να επιλέξει με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει. Δεν θα είναι μια επιλογή ούτε εύκολη ούτε ευχάριστη. Οπως έλεγε και ο Τσόρτσιλ: «Δεν διαπραγματεύεσαι με μια τίγρη έχοντας το κεφάλι σου στο στόμα της».

Τελευταία Νέα