Με την πρώτη ματιά μοιάζει με ένα πλούσια πτυχωμένο ύφασμα που έχει πετρώσει. Κομματιασμένο, αν και άλλοτε ισχυρό, καλυμμένο με κονίαμα πάχους 10 εκ., αποτελεί χαρακτηριστικό δάπεδο των μυκηναϊκών ανακτόρων, πιθανόν εκείνων της Κυδωνίας, στον σημερινό λόφο Καστέλλι της Παλιάς Πόλης των Χανίων. Μερικά τετραγωνικά πιο μακριά, είχαν βρεθεί προ καιρού κάτω από τα φώτα της δημοσιότητας όταν η αρχαιολογική σκαπάνη είχε αποδείξει ότι η αυλή χρησιμοποιούνταν γενικώς για τελετουργικές πράξεις τον 13 αι. π.Χ., με κορυφαίο και μοναδικό επεισόδιο τη θυσία και τον διαμελισμό 43 αιγοπροβάτων και αιγάγρων, τεσσάρων χοίρων, δύο βοοειδών και μιας νεαρής γυναίκας (κάτω των 20 ετών). Εύρημα που αποτέλεσε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις διεθνώς των τελευταίων χρόνων.
Και τώρα το κομματιασμένο δάπεδο έρχεται να συμβάλει καθοριστικά στον εντοπισμό και στην αποκάλυψη της εικόνας ενός ενεργού ρήγματος που έχει δώσει πολλούς μεγάλους σεισμούς: από εκείνον του 4ου αι. μ.Χ., ισχύος 8,3 έως 8,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ – έχει καταγραφεί ως ο σφοδρότερος στη Μεσόγειο, ισοπεδώνοντας τις κρητικές πόλεις και προκαλώντας σφοδρό παλιρροϊκό κύμα μέχρι και την Αλεξάνδρεια -, ο οποίος άφησε τα ίχνη του και εντός τού υπό έρευνα χώρου, τα οποία αποτυπώνονται στους κατακρημνισμένους ισχυρούς τοίχους και στις «πληγές» που δημιούργησε ακόμη και στο τείχος της ακρόπολης της Κυδωνίας. Εως εκείνον που είναι στενά συνδεδεμένος με την υπόθεση της ανθρωποθυσίας: τη δόνηση των ισχύος 6,5 έως 7,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, σύμφωνα με την έρευνα του Πολυτεχνείου Κρήτης, η οποία οδήγησε τους επιζώντες να προσφέρουν τη νεαρή κοπέλα αλλά και ζώα στους θεούς που είχαν προκαλέσει τον σεισμό ώστε να τους εξευμενίσουν. Είχαν μάλιστα τοποθετήσει τα διαμελισμένα σώματα στο «ανοιγμένο» από τον σεισμό δάπεδο σφραγίζοντας τα με πέτρες και πλάκες.
Ο ΣΕΙΣΜΟΣ. «Πρόκειται για ένα σπουδαίο αρχαιολογικό εύρημα, το οποίο καθίσταται ταυτόχρονα και σπουδαίο φυσικό εύρημα. Πρόκειται για ένα ιστορικό μνημείο πολιτισμού αλλά και σημαντικό μνημείο της φύσης. Είναι ένας μάρτυρας των στοιχείων του ρήγματος· αν ήταν χωμάτινο το δάπεδο, το σημείο θα είχε επουλωθεί» λέει η υπεύθυνη της ανασκαφής, επίτιμη γενική διευθύντρια αρχαιοτήτων και πολιτιστικής κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού δρ Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη για τις εντυπωσιακές διακυμάνσεις της επιφάνειας του δαπέδου με απότομες πτώσεις και αντίστοιχες ανυψώσεις του που αγγίζουν και τα 60 εκ.
«Η εικόνα του “παλλόμενου δαπέδου” προκαλεί δέος. Εύκολα πλέον μπορεί κάποιος να κατανοήσει τον τρόμο που είχε προκαλέσει ο σεισμός του 13ου π.Χ. στους προϊστορικούς κατοίκους του ανακτορικού κέντρου της Κυδωνίας, όταν ξαφνικά αντίκρισαν τη γη να ανοίγει μπροστά στα μάτια τους. Το φετινό εύρημα καθιστά ακόμη πιο κατανοητή την ερμηνεία της μεγαλειώδους θυσίας, η οποία ακολούθησε στον ίδιο αύλειο χώρο, ως πράξης δημόσιας προσφοράς για τον εξευμενισμό των χθόνιων, θεϊκών δυνάμεων που θεωρούνταν ότι είχαν προκαλέσει τον μεγάλο σεισμό. Το ίδιο το ρήγμα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως πέρασμα προς τον Αδη, μια άμεση σχέση με το βασίλειο των χθόνιων δυνάμεων» συνεχίζει η επικεφαλής της συστηματικής ανασκαφικής έρευνας που διεξάγεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων στον λόφο Καστέλλι, ο οποίος δεσπόζει στην Παλιά Πόλη των Χανίων και αποτελεί διαχρονικά τον πυρήνα της ζωής της πόλης, από τον πρώτο οικισμό του τέλους της 4ης χιλιετίας π.Χ. έως σήμερα.
Η ταυτότητα και το ακριβές μέγεθος της αυλής που ανασκάπτεται σε απαλλοτριωμένο οικόπεδο επί της οδού Κατρέ 1 δεν έχουν ακόμη αποκαλυφθεί. Μέχρι στιγμής έχει αποκαλυφθεί έκταση περίπου 150 τ.μ. του δαπέδου, όχι όμως και τα όρια της αυλής, με εξαίρεση του βόρειου άκρου της, όπου αρχίζουν τοιχογραφημένες κατασκευές, γεγονός που ενισχύει τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου χώρου του ανακτορικού κέντρου της Κυδωνίας.
