Αναζήτηση
Με δύο έργα εμφανίζεται ο θεατρικός συγγραφέας Σταμάτης Πολενάκης στην φετινή θεατρική σεζόν. Από τη μία, πρόκειται για το «Χειμωνιάτικο ταξίδι» που παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη για πρώτη φορά στο θέατρο και πιο συγκεκριμένα στο Στούντιο Μαυρομιχάλη, σε σκηνοθεσία Έφης Ρευματά με τους Δημήτρη Φραγκιόγλου, Μάρω Μελισσάρη, Βασίλη Μπατσακούτσα. Και από την άλλη, «Το Τελευταίο Όνειρο της ‘Εμιλυ Ντίκινσον» που ανεβαίνει από την Τετάρτη 20 Νοεμβρίου κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στο Θέατρο 104 σε σκηνοθεσία Δημοσθένη Φίλιππα με τους Kωνσταντίνο Δανίκα, Ιωάννα Μυλωνά, Μαρία Ροβάκη.
Ποιο είναι το νήμα που μπορεί να συνδέει τρεις ιστορίες που διαδραματίζονται σε διαφορετικό χώρο και χρόνο; Την αυτοκτονία του ποιητή Χάινριχ φον Κλάιστ και της Ενριέττε Φόγκελ στη λίμνη Βανζέε έξω απ’ το Βερολίνο, το 1811· μια μυστική συνάντηση αξιωματούχων των SS, που σφράγισε τη μοίρα εκατομμυρίων Εβραίων, στην ίδια λίμνη το 1942 · και ταυτόχρονα το θάνατο από πείνα του ποιητή Σουβάροφ τον ίδιο χρόνο, στο πολιορκημένο από τους Ναζί Λένινγκραντ.
Τρεις διαφορετικές αφηγήσεις ξετυλίγονται παράλληλα στο «Χειμωνιάτικο ταξίδι» και συνδέουν μια ιστορία αγάπης και μια σειρά από τραγικά γεγονότα που σημάδεψαν τον κόσμο, αναδεικνύοντας τα πιο φωτεινά και τα πιο σκοτεινά ένστικτα του ανθρώπου· την καλύτερη και τη χειρότερη εκδοχή της Ανθρωπότητας.
Αντίθετα, στο «Το Τελευταίο Όνειρο της ‘Εμιλυ Ντίκινσον», μια παράσταση -διαδρομή στην ποίηση, στη μουσική, στο όνειρο, στη ζωή και στο θάνατο γίνεται ένα ονειρικό ταξίδι στην ιδιόρρυθμη ψυχή της σπουδαίας Αμερικανίδας ποιήτριας Έμιλυ Ντίκινσον (1830 – 1886).
Αυτές τις διαφορετικές δραματουργικές προσεγγίσεις, παρουσιάζει ο Σταμάτης Πολενάκης ως κομμάτι της ετερόκλητης καλλιτεχνικής του καριέρας. Ο ίδιος έχει σπουδάσει ισπανική φιλολογία στη Μαδρίτη και έχει εκδώσει ποιητικές συλλογές και θεατρικά έργα, τα οποία έχουν μεταφραστεί και σε άλλες γλώσσες. Έχει βραβευτεί με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης το 2017. Τώρα, μιλάει στα «Νέα» για τις παραστάσεις που έχει την ευκαιρία να δει το αθηναϊκό κοινό.
Πώς προέκυψε η ιδέα για τα δύο έργα;
Τα δυο έργα δεν αποτελούν μια ενότητα. Γράφτηκαν σε διαφορετικές περιόδους και με αρκετή χρονική απόσταση μεταξύ τους. Δεν υπάρχει κάποια κοινή ιδέα που τα συνδέει. Έχουν ωστόσο κοινά στοιχεία. Υπάρχει μια αγωνία για την αναζήτηση του Θεού και του απόλυτου που συνδέει δυο τόσο διιαφορετικούς συγγραφείς όπως ο Κλάιστ και η Έμιλυ Ντίκινσον.
Για να ζωντανέψετε τον κόσμο της Ντίκινσον, τι έρευνες κάνατε για τη ζωή και το έργο της;
Προσπάθησα να εισχωρήσω μέσα στον κλειστό κόσμο της Έμιλυ Ντίκινσον. Προσπάθησα να τη φανταστώ τα λόγια της, τις μυστηριώδεις επιστολές της, τα βήματά της μέσα σ` αυτό το δωμάτιο των φαντασμάτων που είναι η ποίηση.
Δεδομένου ότι πρόκειται για δύο έργα που παρουσιάζονται επί σκηνής για πρώτη φορά, πώς θέλετε να συστηθούν στον κόσμο;
Δεν παρουσιάζονται ακριβώς για πρώτη φορά. Η Έμιλυ Ντίκινσον έχει μια μικρή πορεία αρχίζοντας από ένα παλιό θεατρικό αναλόγιο το 2007. Το χειμωνιάτικο ταξίδι παρουσιάστηκε κι αυτό σε μορφή αναλογίου πριν από μερικά χρόνια αλλά είναι μια ευτυχής σύμπτωση που φέρνει και τα δυο στη σκηνή φέτος.
Αυτός ο κόσμος της ποίησης, της μουσικής και του ονείρου (στο όνειρο της Ντίκινσον), τι κόσμος είναι τελικά;
Ο κόσμος της μουσικής και του ονείρου είναι αυτό ακριβώς. Ένας κόσμος μουσικής και ονείρου που συντρίβεται από την ανελέητη πραγματικότητα της ζωής.
Θα μπορούσε κατά τη γνώμη σας η Ντίκινσον να είναι μια προσωπικότητα στο σήμερα; Ή είναι αναπόσπαστο κομμάτι του 17ου αιώνα;
Η Έμιλυ Ντίκινσον δεν έχει ηλικία. Στο πρόσωπό της νομίζω ότι μπορώ να δω τη σπαρακτική εικόνα του ποιητή που βλέπει τη ζωή να περνά. Πίσω από ένα τζάμι, μια τραβηγμένη κουρτίνα, ένα σκοτεινό παράθυρο, κάποιος αγρυπνά πάντοτε, κάποιος προσεύχεται για την ίαση όλων των αρρώστων.
Στο “Χειμωνιάτικο ταξίδι” γιατί διαλέξατε τις συγκεκριμένες “ακραίες” τρεις καταστάσεις για να πρωταγωνιστήσουν στην πλοκή;
Υπάρχουν στη ζωή, πράγματι, ακραίες καταστάσεις μέσα από τις οποίες αναδύεται συχνά το καλύτερο και το χειρότερο πρόσωπο του ανθρώπου.
Η χειρότερη και η καλύτερη εκδοχή της ανθρωπότητας, πώς περπατάνε χέρι χέρι στη σκηνή;
Αυτές ακριβώς, η χειρότερη και η καλύτερη εκδοχή της ανθρωπότητας συνυπάρχουν διαρκώς. Οι Θεοί αποσύρθηκαν από τον κόσμο και παρακολουθούν από μακριά αυτή την πάλη δίχως τέλος.
Η ναζιστική εποχή φαίνεται να σας απασχολεί αρκετά στο έργο σας. Τι σας ενδιαφέρει συγκεκριμένα σε αυτήν;
Η ναζιστική εποχή δεν είναι και τόσο μακριά μας όσο νομίζουμε. Καλό θα είναι να είμαστε πάντοτε σε εγρήγορση. Η εποχή μας γεννά τέρατα και χρειάζεται διαρκής αγώνας για να διασώσουμε το πρόσωπο του ανθρώπου.
