Εντονα ανησυχεί για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όχι μόνο των μεταναστών στα hotspots, αλλά και του προσωπικού και της τοπικής κοινωνίας στα νησιά ο Μάικλ Ο’ Φλάχερτι, επικεφαλής του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης (FRA), ο οποίος ήταν πρόσφατα στη Μόρια. Στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» ο ευρωπαίος αξιωματούχος καλεί την ελληνική κυβέρνηση να αποσυμφορήσει επειγόντως τα καμπ στα νησιά, τονίζει ότι πρέπει να υποστηρίξουν οι ευρωπαϊκές χώρες το ελληνικό αίτημα για τα ασυνόδευτα παιδιά, ενώ μιλά για έρευνα του FRA για την ενσωμάτωση των μεταναστών, η οποία θα δημοσιευτεί τις επόμενες μέρες.
Επισκεφτήκατε τη Μόρια. Ποια ζητήματα χρειάζονται άμεση παρέμβαση;
Η κατάσταση στη Μόρια είναι άκρως ανησυχητική, όπως επίσης και στη Σάμο. Το βασικό ζήτημα είναι ο υπερπληθυσμός και τα συνακόλουθα προβλήματα. Οταν ήμουν στη Μόρια, είχαμε 13.000 ανθρώπους, ενώ η ικανότητα φιλοξενίας είναι για 3.000 άτομα. Εχουν αυξηθεί ακόμη περισσότερο από τότε. Είναι αδύνατον να παραχθούν οι αναγκαίες υπηρεσίες σε συνθήκες τέτοιου υπερπληθυσμού. Δέκα χιλιάδες άνθρωποι περίμεναν για πρωτοβάθμια ιατρική εξέταση. Είναι εξαιρετικά σημαντική για να εντοπιστούν ασθένειες, ψυχικά τραύματα, για να αποφευχθούν αρρώστιες και λοιμώξεις. Η έλλειψη στέγασης είναι επίσης ανησυχητική. Πολλοί τοποθετούν «σκηνές», δύσκολα μπορούν να χαρακτηριστούν σκηνές, έξω από τις εγκαταστάσεις και ακόμη χειρότερα έξω από τα κέντρα υποδοχής. Εκεί δεν υπάρχουν υπηρεσίες, δεν υπάρχει υποδομή για απόβλητα, δεν υπάρχει τρεχούμενο νερό. Επιπλέον, οι ευάλωτες σε σεξουαλική βία γυναίκες είναι λιγότερο προστατευμένες σε συνθήκες ακραίου υπερπληθυσμού. Και φυσικά τα ασυνόδευτα παιδιά.
Εχετε εντοπίσει περιστατικά σεξουαλικής βίας στη Μόρια;
Οχι, αλλά δεν βλέπουμε επαρκώς ασφαλές περιβάλλον και το ίδιο για τα ασυνόδευτα παιδιά. Οταν ήμουν στη Μόρια ήταν 1.000 και μόνο τα 300 σε ασφαλείς ζώνες. Δεν πρέπει να αφήνονται τα παιδιά εκτεθειμένα σε κινδύνους. Χρειάζονται επειγόντως προσοχή. Επίσης, ανησυχώ για τα ανθρώπινα δικαιώματα του προσωπικού. Δουλεύει υπό δύσκολες συνθήκες και με πολύ άγχος. Χρειαζόμαστε επειγόντως αποσυμφόρηση των εγκαταστάσεων με τη μεταφορά όσων είναι δυνατόν στην ενδοχώρα και με την ενεργοποίηση άλλων ευρωπαϊκών κρατών για επιμερισμό της ευθύνης. Τον Ιούλιο στείλαμε συστάσεις στην Ελλάδα για σειρά ζητημάτων, όπως την επιτάχυνση της διαδικασίας ασύλου. Προτείναμε, επίσης, τη βελτίωση της διαδικασίας προμηθειών, ώστε οι υπηρεσίες να παρέχονται γρηγορότερα. Ανησυχώ ακόμη για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των κατοίκων των νησιών. Εχουν έρθει τα πάνω κάτω στην οικονομία τους. Πρέπει να προσέξουμε το δικαίωμά τους για ευημερία στη δραματική αυτή κατάσταση. Οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να συμμετέχουν ενεργότερα στις συζητήσεις για τη διαχείριση της κατάστασης. Η εμπλοκή τους οδηγεί σε καλύτερα αποτελέσματα.
Ο νέος νόμος για το Προσφυγικό ανταποκρίνεται στις συστάσεις σας;
Εξετάζουμε τώρα τον νόμο, αλλά δεν είμαι σε θέση να σας δώσω απάντηση. Eίναι εξίσου σημαντικό να εξεταστεί ότι και η εφαρμογή του νόμου θα είναι συμβατή με τα θεμελιώδη δικαιώματα και με τον χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ. Ενθαρρύνουμε την ελληνική κυβέρνηση να ελέγξει βάσει του ευρωπαϊκού χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων με προσοχή οποιαδήποτε δράση. Κάθε βήμα, πώς γίνεται, ποιος το κάνει, πού γίνεται, πρέπει να εξετάζεται βάσει των ισχυρών ευρωπαϊκών εγγυήσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Ακούσατε στο Ευρωκοινοβούλιο τον κ. Χρυσοχοΐδη να λέει ότι έστειλε επιστολή στους ευρωπαίους ομολόγους του για τα ασυνόδευτα παιδιά και έλαβε μια απάντηση.
Η πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης για τα ασυνόδευτα παιδιά πρέπει να υποστηριχθεί. Το αίτημα είναι λογικό. Θα βρούμε τρόπους να υποστηρίξουμε το αίτημα. Ετοιμάζουμε, για παράδειγμα, έρευνα για πολιτικές ενσωμάτωσης ασυνόδευτων παιδιών και ειδικότερα αγοριών σε εφηβεία. Κάποια κράτη έχουν πετυχημένη εμπειρία και πρέπει να τη μοιραστούμε στην ΕΕ, ώστε να γίνει κατανοητό ότι δεν είναι τόσο δύσκολο όσο θεωρείται. Θέλουμε να βρούμε τρόπους να βοηθήσουμε την ελληνική κυβέρνηση σε αυτό το λογικό και μετριοπαθές αίτημα.
Κατά τον έλληνα υπουργό είναι αδύνατη η διαχείριση όταν οι ροές προς τα νησιά αντιστοιχούν σε όσους μεταφέρονται στην ενδοχώρα.
Το βάρος είναι πολύ μεγάλο για την Ελλάδα και απαιτείται ειλικρινής αλληλεγγύη από άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Δεν πρέπει να αφήνεται μόνη της να σηκώσει την ευθύνη. Οι ροές είναι μεγάλες. Πρέπει, όμως, να μειώσει η Ελλάδα επειγόντως τον αριθμό των ανθρώπων στα νησιά και είναι σημαντικό να μεταφερθούν όσο περισσότεροι γίνεται στην ενδοχώρα με προσοχή ώστε να είναι σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματά τους, να έχουν κατάλληλη στέγαση, πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, ιδίως υγείας. Να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις ευάλωτες ομάδες, στα παιδιά.
Ανησυχείτε για τους νέους άνδρες στα hotspots.
Στα hotspots υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός νέων ανδρών, οι οποίοι περιφέρονται όλη τη μέρα χωρίς να κάνουν κάτι. Δεν είναι καλό για τους ίδιους, για την κοινωνία και εγκυμονεί ορισμένους κινδύνους. Υπάρχουν πολλές υπηρεσίες για τις γυναίκες ή τα παιδιά, αλλά λίγες για αυτούς. Πρόκειται για εγκαταλελειμμένη ομάδα και έχει σημασία όσον αφορά την κατάστασή τους εκεί, αλλά και την ευημερία τους μακροπρόθεσμα.
Τι δείχνει η έρευνα για την ενσωμάτωση των μεταναστών;
Πρώτον, χρειάζεται επένδυση σε γλωσσικές ικανότητες. Η μάθηση γλώσσας από νωρίς είναι κρίσιμης σημασίας για ένταξη των μεταναστών στην αγορά εργασίας, για την αποφυγή κοινωνικού διαχωρισμού. Δεύτερον, δημιουργία σταθερής στέγασης, ώστε να μη μετακινούνται συνεχώς. Τρίτον, οι τοπικές στρατηγικές ενσωμάτωσης αποδίδουν καλύτερα από ό,τι οι κεντρικά σχεδιασμένες. Τέταρτον, χρειάζεται η εμπλοκή του τοπικού πληθυσμού. Η απόφαση για εγκατάσταση μεταναστών σε μια περιοχή θα πρέπει να γίνεται σε συνεννόηση με την τοπική κοινωνία. Πέμπτο, η αντιμετώπιση των εγκλημάτων μίσους. Πρέπει να αποστασιοποιηθούμε από τη γλώσσα και τα εγκλήματα μίσους, τα οποία όταν χρειάζεται πρέπει να διώκονται. Εκτο, επένδυση στην πρόσβαση των μεταναστών στην εκπαίδευση. Οι διαπιστώσεις δεν αφορούν μόνο την Ελλάδα, αλλά ισχύουν και για την Ελλάδα. Αφορούν την ΕΕ συνολικά.