Η χρονική συγκυρία της παράστασης συμπίπτει με τα 150 χρόνια από την πρώτη έκδοση του έργου στο οποίο βασίζεται. Αλλά και 200 από την καταληκτική ημερομηνία των γεγονότων τα οποία αφηγείται. Η αιτία, ωστόσο, για να παρουσιαστεί το «Πόλεμος και ειρήνη» του Λέοντος Τολστόι στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά – από σήμερα – ήταν μια παιδική αγάπη της Ιόλης Ανδρεάδη. Η δραστήρια σκηνοθέτρια μετουσιώνει σε θέατρο το κείμενο που η ίδια αγάπησε από μικρή. Για τις ανάγκες μάλιστα του εγχειρήματος ενώνονται, μεταξύ άλλων, οι δυνάμεις των Κώστα Καζάκου, Ρούλας Πατεράκη, Βασιλικής Τρουφάκου, Πυγμαλίωνα Δαδακαρίδη, Τζέννης Κόλλια, Γεράσιμου Γεννατά.
Ο Κώστας Καζάκος υποδύεται μάλιστα τον Λέοντα Τολστόι και τον στρατηγό Κουτούζοφ, τον γέρο στρατηγό του ρωσικού στρατού που κατατρόπωσε με τη στρατηγική και την υπομονή του τον Ναπολέοντα. Η Ρούλα Πατεράκη είναι η σύζυγος του Τολστόι, Σοφία, αλλά και η Αννα Πάβλοβνα, μια κυρία της εποχής και των τύπων που κινεί υπογείως τα νήματα στην υψηλή κοινωνία της Μόσχας. Ακολουθώντας τη σκηνοθετική καθοδήγηση είναι από σήμερα έτοιμοι να αφεθούν σε μια ακροβασία ανάμεσα στο υπαρκτό και το φανταστικό. Στην ουσία δηλαδή του θεάτρου. «Εχω την αντίληψη ότι το θέατρο είναι μυθοπλασία. Κάτι ψεύτικο, μια επινόηση του μυαλού μας, της φαντασίας. Τίποτε πραγματικό. Αλλά πρέπει να είναι πιο αληθινό και από την αλήθεια. Ξέρει και το κοινό ότι είναι σύμβαση. Εντούτοις έχει την ανάγκη να παρασυρθεί και να ταξιδέψει με το έργο γιατί αποκτάει εμπειρίες, βιώματα» αναφέρει ο Κ. Καζάκος στο «ΝΣυν». Μαζί του συμφωνεί και η Ρούλα Πατεράκη. «Εχω κάθε καλή διάθεση να απαλλαγώ από τον άγνωστο εαυτό μου, τον άγνωστο αυτόν στρατιώτη, επειδή πιο κοντά αισθάνομαι στους ρόλους παρά στον εαυτό μου. Το γεγονός είναι ότι μάλλον έχω πολλούς εαυτούς. Για μένα το πολύ ωραίο είναι να είμαι ο άλλος. Αυτή είναι η πολύ μεγάλη μου χαρά. Ο,τι και να είναι ο άλλος».
ΡΕΑΛΙΣΜΟς ΚΑΙ ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ. Με όχημα τα γεγονότα που έλαβαν χώρα επί ρωσικού εδάφους μεταξύ 1805 και 1820 κατά τη γαλλική εισβολή στην τσαρική Ρωσία, ο Τολστόι πραγματοποιεί μια οικουμενική σκιαγράφηση της ανθρώπινης ψυχής. «Το θέμα είναι να βγει ο πυρήνας του έργου, αυτός ο ρεαλισμός του Τολστόι και ο ρομαντισμός του μαζί, μια σύνθετη και πολύ γοητευτική γραφή. Ο τρόπος που χώνει το νυστέρι του στο βάθος των χαρακτήρων. Αυτό που λέμε, της ανθρώπινης υπόστασης. Το κοινό θέλουμε να πάρει κάτι από τα ίχνη που μας άφησε. Που δεν είναι μηνύματα. Είναι τα βαθιά αισθήματα που παράγουν οι άνθρωποι κάτω από πιέσεις. Εκεί εμφανίζεται η ουσία του. Αν δεν είναι αγωνιζόμενος είναι ζώο. Κι αυτό θέλει αγώνα, καθημερινό, ανυποχώρητο, με στρατηγική, με πρόγραμμα. Οσο είσαι μέσα σε αυτή τη διαδρομή και αγωνίζεσαι μυρίζεις άνθρωπος. Οταν σταματήσεις, κουραστείς, βαρεθείς, αναγκαστείς και κόβεσαι, ξαναπέφτεις στο ζώο. Τους μεγάλους συγγραφείς γι’ αυτό τους έχουμε και μας βοηθάνε. Μας δείχνουν τον δρόμο. Μας προβάλλουν την ομορφιά και τη γοητεία που έχει ο άνθρωπος όταν προσπαθεί να γίνει άνθρωπος. Σε αυτόν τον αγώνα βρίσκουμε το περιεχόμενο της ζωής μας. Αν δεν υπάρχει αυτός ο αγώνας, είναι η ζωή μας άδεια» επισημαίνει ο Καζάκος.
Η Ιόλη Ανδρεάδη μαζί με τον Αρη Ασπρούλη που έκαναν τη θεατρική διασκευή του έργου «συναρμολογούν» γεγονότα από το κείμενο του Τολστόι φέρνοντας στο προσκήνιο τα πάθη της ρωσικής αριστοκρατίας την εποχή της ναπολεόντειας κυριαρχίας. Αλλά κυρίως φωτίζοντας λεπτό προς λεπτό το πέρασμα των ανθρώπων από τη φρίκη του πολέμου στη θαλπωρή της ειρήνης και από το φως του έρωτα στο σκοτάδι και την αποδοχή του θανάτου και μιλώντας πολύ ουσιαστικά για το τώρα. «Το έργο αφορά τους θεατές τού σήμερα επειδή ο πόλεμος είναι προ των πυλών. Υπάρχει μια ανησυχία. Κι εμείς εδώ και κάμποσα χρόνια δεν είμαστε στην καλύτερη φάση μας. Ο τρόπος που μπορείς να ασκήσεις την πολιτική είναι πόσες υποχωρήσεις μπορείς να κάνεις. Και στις υποχωρήσεις κάποια στιγμή δίνεις πράγματα τα οποία δεν μπορείς να τα πάρεις πίσω. Αυτό είναι το κακό. Δεν είναι ότι θα έρθει κανένας να κατακτήσει τη Λάρισα. Μικραίνει ο ζωτικός χώρος με έναν τρόπο φοβικό» καταλήγει η Πατεράκη.
INFO «Πόλεμος και ειρήνη», από σήμερα και κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 20.00 στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (Λεωφόρος Ηρώων Πολυτεχνείου 32, Πειραιάς, τηλ. 210 4143 310)
