Η ομάδα Όχι Παίζουμε/UrbanDig Project επιστρέφει στο Δουργούτι τέσσερα χρόνια μετά το Dourgouti Island Hotel, την παράσταση- αφετηρία για συμμετοχικές συνέργειες, καλλιτεχνικά εργαστήρια, θεματικές περιηγήσεις, προγράμματα κατοίκων, πολιτιστικές και θεσμικές συνεργασίες στην περιοχή.
Η ομάδα το Σάββατο 30 Νοεμβρίου στις 12.00 και 12.30 με μια νέα, τριπλή, καλλιτεχνική και κοινοτική δράση έρχεται τώρα με τη χορευτική παράσταση «Ανάβρα», τη διαδραστική ξενάγηση «Πού βαδίζουμε» και μια συλλογική συζήτηση στο πρότυπο του World Café. Αφετηρία θα είναι ο Πήγασος, ο αθλητικός και πολιτιστικός σύλλογος του Νέου Κόσμου για ν’ ακολουθήσει ένα ταξίδι στην ιστορική γειτονιά του Δουργουτίου, που συνεχίζει να αναβρύζει έμπνευση, ιδέες, επιθυμίες, ζεστασιά και συλλογικότητα.
Η χορευτική παράσταση «Ανάβρα» είναι ένα pas de deux στο παριλίσιο Δουργούτι, με μουσική που εμπνέεται από τη γειτονιά. Μια παράσταση με την ενέργεια του νερού που ξεπηδά, αφιερωμένη στον θαμμένο ποταμό, κάτω από την άσφαλτο που πυρώνει. Χορός στον δημόσιο χώρο υπό τους ήχους της “Ασφυξίας”, σε σύνθεση του Παναγιώτη Κόκορα κι εκτέλεση των ArteFacts Ensemble.
Η σύλληψη και χορογραφία είναι της Ειρήνης Αλεξίου ενώ χορεύουν η ίδια και ο Αντώνης Στρούζας.
Αμέσως μετά την παράσταση, στον ίδιο χώρο, θα πραγματοποιηθεί η ξενάγηση «Πού βαδίζουμε» από την τοπική ομάδα «Eyes of Art». Η ομάδα έχει εγκαταστήσει στην ευρύτερη περιοχή διαδραστικές πινακίδες, οι οποίες αναδεικνύουν ιστορίες συλλογικότητας από την προσφυγική ιστορία της γειτονιάς κι ενημερώνουν το κοινό για σύγχρονες μεθοδολογίες συλλογικής λήψης αποφάσεων, όπως το World Café. Οι «Eyes of Art», με την υποστήριξη της ομάδας Όχι Παίζουμε/UrbanDig Project, υλοποίησαν την εν λόγω παρέμβαση, στο πλαίσιο του προγράμματος This is Athens-Polis του δήμου Αθηναίων.
Η Ειρήνη Αλεξίου μιλά στα «Νέα» για τις νέες τους δράσεις στο Δουργούτι, την περιοχή που τους εμπνέει και τον χορό στο δημόσιο χώρο.
1. Πώς προέκυψε η ιδέα για την παράσταση; Ποια στοιχεία λειτούργησαν ως έμπνευση για εσάς;
Η ομάδα Όχι Παίζουμε, εδώ και έναν χρόνο, εστιάζει στη λειτουργία των υπογειοποιημένων νερών της Αθήνας. Εξετάζουμε την επίδραση των υπόγειων ροών στην πολιτισμική ανάπτυξη των περιοχών απ’ όπου διέρχεται το νερό και την εξοικείωση των τοπικών κοινοτήτων σε θέματα περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και λειτουργικότητας. Στο Δουργούτι εδώ και τέσσερα χρόνια με αφορμή την παράσταση Dourgouti Island Hotel είχαμε κάνει έρευνα σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα στην ιστορία του τόπου, στην πολιτισμική δυναμική της περιοχής στο παρελθόν και σύγχρονα, και στις σύγχρονες αναζητήσεις της περιοχής. Επίσης, έγινε αισθητηριακή χαρτογράφηση στην ευρύτερη περιοχή του Δουργουτίου, μέσα από τις πέντε αισθήσεις τόσο των κατοίκων της γειτονιάς αλλά και άλλων επισκεπτών από διαφορετικά μέρη της πόλης. Έλειπε, επομένως, για μια πιο ολιστική θεώρηση της περιοχής, η υπόγεια εξερεύνησή της, γνωρίζοντας μάλιστα ότι από κάτω της περνάει αθέατος ο Ιλισός. Άλλωστε, η Φανοσθένους, όπου επιλέξαμε να κάνουμε την παράσταση «Ανάβρα»- όπως και το Δουργούτι που ήταν παραγκούπολη- ήταν ο δρόμος που πλημμύριζε από τα νερά της βροχής, λόγω της υπερχείλισης του ανοιχτού τότε Ιλισού. Τις μέρες της υπερχείλισης τα παιδιά γέμιζαν χαρά, γιατί μπορούσαν να σερφάρουν πάνω σε μια σανίδα κατά μήκος της αρμένικης αγοράς, ενώ οι γονείς τους έπρεπε να μπουν στη δοκιμασία να κατασκευάσουν νέα παράγκα – κατοικία για την οικογένειά τους. Αυτό το διπλό στο συναίσθημα και τον τρόπο λειτουργίας των κατοίκων από τη δραστηριότητα του ποταμού είναι που πυροδότησε τη θεματική της παράστασης να στραφεί στον ποταμό, στη σημερινή του δράση και λειτουργία σε συνδυασμό με την ευρύτερη έρευνά μας στη δυναμική του νερού και στην περιβαλλοντική ενσυναίσθηση. Η αρχιτεκτονική της γειτονιάς που αναβρύζει στοές ιδίως κατά μήκος της Φανοσθένους υποστηρίζει και επισφραγίζει, κατά τη γνώμη μου, έναν ιδιαίτερο αντικατοπτρισμό της υπέργειας δομής της γειτονιάς σε σχέση με την εγκιβωτισμένη συνθήκη του Ιλισού, υπόγειά της.
2. Τέσσερα χρόνια μετά το Dourgouti Island Hotel, η περιοχή πώς έχει μετασχηματιστεί από τις τότε παρεμβάσεις σας;
Οι πινακίδες κατά μήκος της οδού Φανοσθένους με έμπνευση ιστορίες συλλογικότητας από το προσφυγικό παρελθόν της, είναι μια φετινή παρέμβαση στη περιοχή, που προκύπτει από τις δράσεις του Dourgouti Island Hotel Project. Πρόκειται για μια παρέμβαση της τοπικής ομάδας “Eyes of art” με την υποστήριξη του UrbanDig Project και με υλικό το ιστορικό αρχείο που ερευνήθηκε από το Dourgouti Island Hotel Project. Η παρέμβαση έγινε στο πλαίσιο του “This is Athens – Polis” του Δήμου Αθηναίων. Οι πινακίδες με αφορμή συλλογικές πρακτικές του παρελθόντος της προσφυγικής γειτονιάς, συστήνουν στον επισκέπτη σύγχρονες μεθόδους συμμετοχικης λήψης αποφάσεων. Μακάρι ο όποιος μελλοντικός μετασχηματισμός της γειτονιάς να προκύψει μέσα από τη χρήση τέτοιων μεθόδων που εμπλέκουν τους πολίτες.
3. Τι το ιδιαίτερο έχει η συγκεκριμένη περιοχή που συνεχίζει να σας εμπνέει για δημιουργία;
Είναι οι ιστορίες που γνωρίσαμε για τη περιοχή που μας μαγνητίζουν σε αυτή. Ιστορίες για συγκεκριμένα και πολυάριθμα σημεία της γειτονιάς, που όταν περνάμε από εκεί αναβλύζουν μπροστά μας. Ζωντανές εικόνες ενός αστικού τοπίου πολύ διαφορετικού απó το σημερινό, που μας ταξιδεύουν. Το ποτάμι που περνούσε από εδώ. Οι παράγκες, η ζωή έξω στον δημόσιο χώρο. Είναι οι γνωριμίες μας με τους ανθρώπους πίσω από τις ιστορίες και οι μνήμες από τις συλλογικές δράσεις που τις αλίευσαν. Δεν είναι κάτι το ιδιαίτερο που μας κάνει να επιστρέψουμε, αλλά το δέσιμο μας με έναν τόπο με τον οποίον ασχοληθήκαμε πολύ ενεργά για πάνω από δύο χρόνια.
Η παράστασή μας το 2015 στη γειτονιά με βάση τις εμπειρίες αυτές δεν έκλεισε τον κύκλο τελικά. Ήρθε η συνεργασία με τη Στέγη στο πρόγραμμα “Μουσική για τον Νέο Κόσμο”, όπου συμβάλαμε στο να δημιουργηθεί μουσική από πέντε συνθέτες, εμπνευσμένη απ’ το αρχείο της γειτονιάς. Ήρθε και η συνεργασία με το “This is Athens – Polis” και την ομάδα ‘Eyes of art’ νέων της γειτονιάς. Μια συνεργασία για την ανάδειξη της Φανοσθένους, που ήταν η αρμένικη αγορά της περιοχής, ως χώρο με ιστορία που έχει να μας διδάξει σήμερα χρήσιμες συλλογικές μεθόδους λήψης αποφάσεων.
Αυτά τα δυο προγράμματα είναι ο λόγος που είμαστε πάλι εδώ στις 30.11, μ’ έναν χορό πάνω σε μουσική από το Πρόγραμμα της Στέγης, και με μια ξενάγηση στις διαδραστικές πινακίδες της Φανοσθένους. Τα κλειστά δημοτικά καταστήματα της περιοχής της Φανοσθένους και το πώς θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν, θα είναι το θέμα της συζήτησης στο πρότυπο του world cafe που θα πραγματοποιηθεί, κλείνοντας την ξενάγηση στη Φανοσθένους, ως επίδειξη μεθοδολογίας διαλόγου. Το συγκεκριμένο θέμα θα συζητηθεί εφόσον συμμετέχουν στη δράση κάτοικοι της περιοχής.
4.Πώς συνομιλεί η χορευτική σας παράσταση με τις υπόλοιπες δράσεις που θ’ ακολουθήσουν;
Στην παράσταση, ο εγκιβωτισμένος ποταμός έχει φτάσει να δημιουργήσει δυναμικό ρήγμα που εκφράζεται ως πίδακας. Εκεί, σ’ αυτήν την κατακόρυφη τομή, το υπόγειο και υπέργειο, το ορατό και αθέατο συναντιούνται. Η συνάντηση αυτή έχει τη δύναμη να δώσει νέα φόρτιση στη καθημερινότητα της στοάς στη Φανοσθένους. Οι δράσεις που ακολουθούν στο πρώτο μέρος τους, φωτίζουν την ιστορικότητα σημείων σε κεντρικούς δρόμους του Δουργουτίου, διεγείροντας στον μεν κάτοικο τη μνήμη γεγονότων στον συγκεκριμένο τόπο, στο δε επισκέπτη την εξοικείωσή του με την πόλη και τη συγκεκριμένη γειτονιά, γιατί, μπορεί να τη συνδέσει με κάτι που πλέον γνωρίζει, οπότε γίνεται συμμέτοχος μιας αλήθειας. Το δεύτερο μέρος της δράσης δίνει στον θεατή, είτε είναι κάτοικος είτε επισκέπτης, τη μεθοδολογία ή αλλιώς τον χώρο, για να συζητηθεί ένα θέμα που θα επιλέξει. Όποιο θέμα τον αφορά με έμπνευση το Δουργούτι, ώστε να αναζητήσει μια τοπική ή υπερτοπική απάντηση σε ζητήματα που προσβλέπουν στην υπέρβαση και ανάπτυξη, που συναντούν δηλαδή τον κατακόρυφο άξονα- πίδακα. Ζητήματα, που χρειάζεται να ξεφύγουν από τη γνωστή συνθήκη και να ανέβουν στην επιθυμητή και βελτιωμένη εκδοχή τους. Το ξύπνημα υπόγειων ροών μέσα από τη λειτουργία της «συνάντησης», μπορεί να απελευθερώσει νέες δημιουργικές ροές, κατευθύνσεις, δράσεις, αποτελέσματα. Είναι ο κινητήριος μοχλός που συνδέει παράσταση και δράσεις σε μια κοινή συνομιλία.
5.Η άσφαλτος που πυρώνει και το ποτάμι που είναι θαμμένο από κάτω της, πώς παλεύουν για να γίνουν χορός;
Ο χώρος της παράστασης είναι ο πίδακας που αναβρύζει καταμεσής μιας στοάς στη Φανοσθένους. Είναι ο κατακόρυφος άξονας δηλαδή μιας συμπυκνωμένης ενέργειας που βρίσκει διέξοδο από τα κάτω προς τα πάνω. Η υπόγεια ροή του ποταμού και η πυρωμένη άσφαλτος συναντιούνται στην τομή, στην τρύπα και στην ανάβλυση. Αυτή η δυναμική κίνηση που προκαλείται από έναν αθέατο συντονισμό, έχει συγκεκριμένη δυναμική και κατεύθυνση, συμβαίνει σε διάρκεια και σε συνέχεια και εγκαθιδρύει μια νέα κατάσταση πραγμάτων που εναρμονίζεται πια στον χώρο, είναι χορός. Δεν είναι η πάλη που προκαλεί τον χορό, αντίθετα, είναι, η συνάντηση του από κάτω με το από πάνω σε μια ανελέητα κάθετη επιμήκυνση στον χώρο της στοάς, που παράγει συγκεκριμένη φυσικότητα, ρυθμό και φόρμα κίνησης.
6.Ο χορός στον δημόσιο χώρο, ποιες ιδιαιτερότητες κρύβει για εσάς;
Ο χορός στον δημόσιο χώρο φέρνει τη φαντασία, την αίσθηση του φανταστικού σ’ έναν τόπο βιωμένο με άλλες καθημερινές προσλαμβάνουσες. Ταυτόχρονα ό,τι συμβαίνει γύρω του και συνθέτει το ευρύτερο περιβάλλον του, αντικαθρεφτίζει μια ποιητική πτυχή της πραγματικότητας που είναι φορές που δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τι υφίσταται αυθύπαρκτο και τι ενορχηστρώνεται τόσο αρμονικά. Και όλο το παραπάνω σε συνδυασμό με τον χορό που συμβαίνει επιτόπια, ώστε ο χορός-παράσταση, συναντάει χορό παντού σαν τη μετάδοση κυματισμών στο χώρο. Όταν αυτή η συνθήκη συμβαίνει κάνει τον χορό στο δημόσιο χώρο και τον ίδιο τον χώρο με τις παρουσίες του, είτε πρόκειται για κατοίκους περαστικούς ή ακόμη και ζώα , να συναντώνται σε μια αμφίρροπη, μαγική αλληλεπίδραση και νοηματοδότηση. Η συνάντηση της χορογραφίας και της χωρογραφίας λειτουργούν σε μια πολλαπλασιαστική πρόσληψη της παράστασης, του φανταστικού και του πραγματικού. Η έκθεση στο τυχαίο ενυπάρχει στον δημόσιο χώρο και χρειάζεται βαθιά εκπαίδευση στην ενσωμάτωση του βιώματος και στη μεταφορά του προς τους θεατές. Πρέπει να τοποθετείται όχι σε μια ξερή κανονικότητα αλλά σε μια υπέρβαση που έχει τη δυναμική της συνάντησης του προγραμματισμένου με αυτό που συμπίπτει. Η αληθινή ζωή συμβαίνει παράλληλα και απρόβλεπτα. Αυτό απαιτεί εγρήγορση και την αδρεναλίνη του αυτοσχεδιαστή που μπορεί να δει το πραγματικό, να το ενσωματώσει και να το ανεβάσει. Είναι φορές που οι δύο κόσμοι αυτός του χορού της παράστασης και του δημόσιου χώρου δεν λειτουργούν ταιριαστά και μπορεί να ξεβράσει μια αίσθηση ψευτιάς ή μια κακομεταχείριση του χώρου σαν ένα εύκολο σκηνικό. Ο δημόσιος χώρος είναι αδηφάγος, θα πρέπει λοιπόν να δικαιολογείται δυναμικά, γιατί ο χορός συμβαίνει εκεί, ώστε να μη ξεπέσει απλά σε μια ωραιοποιημένη κίνηση ή κίνηση που περιγράφει την πρόθεση της σύνθεσής της.
