Ο Φιντέλ (ορθή προφορά Φιδέλ) Αλεχάντρο Κάστρο Ρους (Fidel Alejandro Castro Ruz) γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου 1926 στην οικογενειακή φάρμα κοντά στο Μπιράν της επαρχίας Μαγιαρί, στην ανατολική Κούβα.
Ο πατέρας του, Άνχελ Κάστρο, εγκαταστάθηκε στην Κούβα μεταναστεύοντας από τη Γαλικία της βορειοδυτικής Ισπανίας.
Ο Φιντέλ ήταν το δεύτερο από τα πέντε εξώγαμα του απέκτησε με τη μαγείρισσα της οικογένειας Λίνα Ρους Γκονσάλες. Από το γάμο του είχε άλλα δύο παιδιά.
Σπουδές – γάμος
Εύπορη οικογένεια, οι Κάστρο ανήκαν στην τάξη των γαιοκτημόνων, κατέχοντας μια αρκετά μεγάλη φυτεία ζαχαροκάλαμου. Ο Φιντέλ μεγάλωσε ως καθολικός και φοίτησε σε καθολικά σχολεία, αρχικά στο Σαντιάγο και αργότερα στο ιησουιτικό κολέγιο Μπελέν της Αβάνας.Το 1945 ενεγράφη στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αβάνας. Φοιτητής ακόμη, νυμφεύτηκε το 1948 τη Μίρτα Ντίας-Μπάλαρτ, κόρη σημαίνοντος πολιτικού της χώρας, με την οποία απέκτησε ένα γιο, τον Φιντελίτο.
Το 1950 παίρνει το πτυχίο του και τέσσερα χρόνια αργότερα το διαζύγιο με τη Μίρτα. Ενδιάμεσα είχε αποκτήσει μία κόρη, την Αλίνα Φερνάντες Ρεβουέλτα, από τη σχέση του με τη Ναταλία Ρεβουέλτα, επίλεκτο μέλος της «καλής κοινωνίας» της Αβάνας.
Από το 1950 έως το 1952 ασκεί το επάγγελμά του δικηγόρου στην Αβάνα. Δύο χρόνια αρκούν για να ονομαστεί «δικηγόρος των φτωχών», επειδή δεν απαιτούσε αμοιβή απ’ όσους δεν μπορούσαν να του την προσφέρουν. Οι ασαφείς, ακόμη, σοσιαλιστικές ιδέες του τον ωθούν στην πολιτική δράση.
Ο επαναστάτης Κάστρο
Ο νεαρός δικηγόρος αποφασίζει τότε να προβάλει ένοπλη αντίσταση στη δικτατορία του Μπατίστα. Συγκεντρώνει 120 άνδρες και οργανώνει επίθεση στο στρατόπεδο Μονκάδα, στο Σαντιάγο δε Κούβα, στις 26 Οκτωβρίου 1953.
Σχεδόν αμέσως εξορίζεται στο Μεξικό, όπου φθάνει στις 8 Ιουλίου. Εκεί γνωρίζεται με τον αργεντινό Ερνέστο Γκεβάρα μέσω της κουβανής Μαρία Αντόνια Γκονσάλες.
«Είναι πολιτικό γεγονός ότι γνώρισα αυτόν τον κουβανό επαναστάτη. Είναι λεβέντης, έξυπνος, πολύ σίγουρος για τον εαυτό του και με εξαιρετική τόλμη. Νομίζω ότι η συμπάθεια είναι αμοιβαία» θα γράψει τότε στο ημερολόγιό του ο Τσε.
Μια νύχτα του Ιουλίου 1955, ύστερα από συζήτηση που διήρκεσε από τις 8 το βράδυ έως τα ξημερώματα, ο Γκεβάρα προσχωρεί στο κίνημα του κουβανού δικηγόρου. Ο Κάστρο δεν είναι ακόμη μαρξιστής. Οι ιδέες του είναι απλώς «αριστερές». Μιλάει για ανεξαρτησία και δικαιοσύνη.Στο Μεξικό οργανώνεται και η ένοπλη αντίσταση της ομάδας «Μ-26-7» («Μονκάδα-26 Ιουλίου») κατά της κουβανικής δικτατορίας.
Αρχές του 1956 ο Τσε ξεκινά μαθήματα σωματικής και στρατιωτικής εκγύμνασης. Επικεφαλής της εκπαίδευσης των επαναστατών είναι ένας εξόριστος ανώτερος αξιωματικός του Ισπανικού Δημοκρατικού Στρατού, ο Αλμπέρτο Μάγιο.
Τον Ιούνιο του 1956 η μεξικανική αστυνομία συλλαμβάνει τα μέλη του κινήματος. Ο Φιντέλ και ο «Τσε» φιλοξενούνται στο ίδιο κελί.
Η Αβάνα, όμως, βράζει. Τα μηνύματα του «Μ-26-7» ασκούν ολοένα και μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο και ειδικά στους φτωχούς αγρότες. Ο Κάστρο θα αφεθεί ελεύθερος άλλη μια φορά. Δεν εγκαταλείπει, όμως, τους συντρόφους του.
«Δε θα σας αφήσω» είπε στον Γκεβάρα. «Αυτές οι προσωπικές θέσεις σε σχέση με τους ανθρώπους που εκτιμά είναι το κλειδί που εξηγεί το φανατισμό που δημιουργεί στον περίγυρό του» θα γράψει αργότερα ο Τσε. Στις 31 Ιουλίου απελευθερώνεται και ο Γκεβάρα.
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 25ης Νοεμβρίου 1956 82 άνδρες με στολή αγγαρείας επιβιβάζονται στο «Γκράνμα». Αποπλέουν από το Μεξικό και κατευθύνονται προς την Κούβα, με σκοπό να καταλάβουν την εξουσία. Το «Γκράνμα» είναι ένα μικρό ξύλινο γιοτ που χωράει όλους κι όλους 25 επιβάτες.
Οι επαναστάτες δε βρίσκουν πού να καθίσουν. «Είναι πιο κατάλληλο για κρουαζιέρα συνταξιούχων γιάνκηδων παρά για απόβαση επαναστατών. Όλα μοιάζουν με παρωδία» γράφει στις σημειώσεις του ο Γκεβάρα, προσθέτοντας αργότερα: «Μόνο η τραγική κατάληξη του εγχειρήματος θα αποχρωματίσει την απόπειρα από τη χροιά του τσίρκου και θα της αποδώσει το ιστορικό μεγαλείο ή τον τραγικό χαρακτήρα της».
Τελικά, οι άνδρες του Κάστρο αποβιβάζονται στην ακτή, φθάνουν στα βουνά της Σιέρα Μαέστρα και αρχίζουν να οργανώνουν το αντάρτικο.
Ο στρατός προσπαθεί να τους κλείσει το δρόμο προς τα βουνά. Ένας χωρικός τούς «καρφώνει». Η ομάδα δέχεται την πρώτη επίθεση και αποδεκατίζεται. Επιβιώνουν μόνο 20 από τους 82 αντάρτες. Ο Τσε τραυματίζεται.
Το αντάρτικο, όμως, φουντώνει. Οι εθελοντές πυκνώνουν τις τάξεις του αντάρτικου. Ακολουθεί δεύτερη επαναστατική απόπειρα στις 17 Φεβρουαρίου 1957. Τον Ιούλιο δημιουργείται η «Τέταρτη Φάλαγγα» του στρατού του Φιντέλ. Έως το 1958 οι επαναστάτες σημειώνουν μικρές νίκες και μέσα σε ένα χρόνο καταφέρνουν τον οριστικό θρίαμβο. Αναλαμβάνουν την εξουσία την 1η Ιανουαρίου 1959, όταν ο δικτάτορας Φουλχένσιο Μπατίστα εγκαταλείπει τη χώρα. Η Κουβανική Επανάσταση είχε θριαμβεύσει.
Ο Κάστρο στην εξουσία
Στις 16 Φεβρουαρίου ο Κάστρο αναλαμβάνει καθήκοντα πρωθυπουργού, με υπουργό Στρατιωτικών τον αδελφό του Ραούλ. Ένα από τα πρώτα μέτρα του ήταν η εθνικοποίηση των μεγάλων αγροτικών εκτάσεων και των αμερικανικών επιχειρήσεων.
Ο Κάστρο ήταν άνθρωπος μεγάλης ενεργητικότητας και ευφυΐας, με οξυμμένο πολιτικό αισθητήριο. Ήταν συναρπαστικός ρήτορας, που μπορούσε να μιλά συχνά και πολλή ώρα. Είχε την υποστήριξη πολλών, αλλά προκάλεσε επίσης την απέχθεια, εξαναγκάζοντας σε εξορία εκατοντάδες χιλιάδες Κουβανών, πολλοί από τους οποίους κατέφυγαν στις Ηνωμένες Πολιτείες.Με τις πολιτικές που εφάρμοσε ανέβασε το βιοτικό επίπεδο του κουβανικού λαού. Έκανε ανακατανομή του οικονομικού πλούτου, των εσόδων και κατέστησε δικαιότερη τη δυνατότητα πρόσβασης των κατοίκων στις υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας. Αύξησε σημαντικά τις ευκαιρίες για μόρφωση και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της και οι υγειονομικές υπηρεσίες παρέχονται δωρεάν.
Εγκαθίδρυσε, όμως, ένα αυταρχικό καθεστώς. Δεν υπήρχε και δεν υπάρχει μέχρι και σήμερα πολιτικός ανταγωνισμός, καθώς το μόνο νόμιμο κόμμα είναι το Κομμουνιστικό.
Βουλευτικές εκλογές μπορεί να γίνονται από το 1976 ανά τακτά χρονικά διαστήματα, αλλά μόνο οι εκλεκτοί του καθεστώτος εκλέγονται.
Όλα τα μαζικά μέσα ενημέρωσης ελέγχονται από την κυβέρνηση και εκφράζουν τις απόψεις της. Το κράτος δικαίου απουσιάζει από την Κούβα και χιλιάδες αντιφρονούντες «σαπίζουν» στις φυλακές του καθεστώτος.
Η εξουσία βρίσκεται στα χέρια μιας συγκεντρωτικής γραφειοκρατίας με επικεφαλής τους Κάστρο, η οποία εκπονούσε και εκπονεί την πολιτική της χώρας.
Ο Κάστρο, την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, προσπάθησε να εξαγάγει την ένοπλη επανάσταση στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στη Νότια και την Κεντρική Αμερική.
Προσωπική ζωή – θάνατος
Για την προσωπική ζωή του Κάστρο δεν υπάρχουν στοιχεία. Ο «κομαντάντε» της κουβανικής επανάστασης ήθελε να κρατά τον ιδιωτικό βίο μακριά από την πολιτική δράση του.
Όπως έγινε γνωστό από δημοσιεύματα κυρίως του ισπανικού Τύπου, ο Κάστρο είχε παντρευτεί σε δεύτερο γάμο την Ντάλια Σότο ντελ Βάγε, με την οποία απέκτησε πέντε αγόρια (Αντόνιο, Αλεχάντρο, Αλέξις, Αλεξάντερ, Άνχελ).
Ο Κάστρο είχε ακόμη δύο παιδιά, από ισάριθμες σχέσεις του, τον Χόρχε Άνχελ και τη Φρανσίσκα.
Συνολικά, από τους δύο γάμους του και τις πολυάριθμες σχέσεις του είχε αποκτήσει 9 παιδιά (7 αγόρια και 2 κορίτσια).
Από το 2008, όταν αποτραβήχτηκε από την εξουσία, έκανε μόνο σποραδικές δημόσιες εμφανίσεις, που απασχολούσαν πάντα τα ΜΜΕ όλου του κόσμου.
Ο Φιντέλ Κάστρο πέθανε στις 25 Νοεμβρίου 2016 στην Αβάνα, σε ηλικία 90 ετών.