Τι αλλάζει στην Ανατολική Μεσόγειο μετά τη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης

Σαφές μήνυμα στην Αθήνα επιχείρησε να στείλει η Άγκυρα, μέσω της υπογραφής δύο μνημονίων συνεργασίας με τη Λιβύη. Μνημόνια τα οποία φέρνουν την Τουρκία ένα βήμα πιο κοντά στην ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με τη Λιβύη, με την Άγκυρα να επικαλείται τον ισχυρισμό ότι τα νησιά δεν δικαιούνται θαλάσσιων ζωνών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα δύο «μνημόνια κατανόησης» για τον «καθορισμό των θαλάσσιων διαδικασιών» και για τη «συνεργασία σε Ασφάλεια και Άμυνα», που υπεγράφησαν την Τετάρτη στην Κωνσταντινούπολη ανάμεσα στον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το Φαγέζ αλ Σάρατζ, τον επικεφαλής της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Λιβύης, με έδρα την Τρίπολη, χωρίς να δίνονται περισσότερες λεπτομέρειες για τι ακριβώς προβλέπουν, αν και απέχουν από οριοθέτηση ΑΟΖ, ωστόσο αποδεικνύουν ξεκάθαρα τον προσανατολισμό της Άγκυρας για προώθηση των διεκδικήσεων της τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο, με αιχμή και τους ενεργειακούς σχεδιασμούς που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη στην περιοχή.  

Τι σκοπό έχει

Η τουρκική κίνηση η οποία έρχεται να αμφισβητήσει κατά κάποιο τρόπο την απειλή κυρώσεων που έχει εγκρίνει η ΕΕ εναντίον της Άγκυρας, αλλά και της διεθνούς κριτικής που δέχεται για τις παράνομες ενέργειες που δρομολογεί στην κυπριακή ΑΟΖ, δηλώνει ότι η Τουρκία έχει στόχο να ενισχύσει το ρόλο της ως περιφερειακός παίκτης στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, απειλώντας όποιον δεν προτίθεται να συνεργαστεί μαζί της.

Η τουρκική κίνηση προκάλεσε την αντίδραση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, που ζήτησε από τον τούρκο πρέσβη εξηγήσεις ενώ είχε και τηλεφωνική επικοινωνία με τους ομολόγους του της Κύπρου και της Αιγύπτου, Νίκο Χριστοδουλίδη και Σαμέχ Ελ-Σούκρι. Η Αθήνα κινήθηκε και στο πλαίσιο της ΕΕ με την Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδος στην ΕΕ να λαμβάνει  οδηγίες να ενημερώσει άμεσα για τις εξελίξεις την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, Φεντερίκα Μογκερίνι.

Υπενθυμίζεται ότι τα δύο μνημόνια Τουρκίας – Λιβύης ακολουθούν την επανάληψη της προσπάθειας του τούρκου αντιπροσώπου στον ΟΗΕ, Φεριντούν Σινιρλίογλου να προβάλλει μέσω επιστολής του στο γγ του ΟΗΕ τις διεκδικήσεις της Άγκυρας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, αποστέλλοντας συντεταγμένες με το τι η Τουρκία θεωρεί δική της υφαλοκρηπίδα, αμφισβητώντας κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου.

Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα, υπογραμμίζουν ότι οι δύο συμφωνίες συνεργασίας Τουρκίας – Λιβύης μόνο αθώες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν, καθώς χτίζουν στην πολιτική των τετελεσμένων, που ακολουθεί η Άγκυρα επί σειρά δεκαετιών, επιχειρώντας ένα βήμα κάθε φορά. Και όσο και αν η επιστολή Σινιρλίογλου στον ΟΗΕ δεν είναι κάτι νέο, ή αν τα μνημόνια κατανόησης με τη Λιβύη δεν παράγουν νομικά αποτελέσματα, επί του παρόντος, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν προμηνύουν κλιμάκωση της έντασης και ίσως πιο επιθετικές κινήσεις το επόμενο διάστημα και σε διπλωματικό επίπεδο.

Επικαλείται το διεθνές δίκαιο

Άλλωστε όπως υποστήριξε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου σύμφωνα με την Άγκυρα η συμφωνία έχει στόχο την προστασία των δικαιωμάτων της Τουρκίας «βάσει του διεθνούς δικαίου». Και ως γνωστόν στην διεθνή πολιτική το διεθνές δίκαιο το επικαλείται και το εφαρμόζει κατά τα συμφέροντα του ο πιο ισχυρός. Συνήθως…

Ο Δένδιας αναφερόμενος στην προσπάθεια καθορισμού ΑΟΖ, Τουρκίας – Λιβύης, τη χαρακτήρισε «αγεωγράφητη», διότι αγνοεί την Κρήτη και σημείωσε ότι πρόκειται για μία κίνηση «στα όρια της φαιδρότητας».

Ο εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ, Αλέξανδρος Γεννηματάς, σχολιάζει τις πληροφορίες για την υπογραφή των μνημονίων κατανόησης Λιβύης – Τουρκίας ως ενέργεια «η οποία θα παραβίαζε κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και δεν θα παρήγε έννομα αποτελέσματα». Την υπογραφή των μνημονίων καταδίκασε και το ΥΠΕΞ της Αιγύπτου, τονίζοντας ότι δεν έχουν νομική ισχύ και δεν αναγνωρίζονται.

Το παιχνίδι της Τουρκίας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο κρίνεται εξαιρετικά επικίνδυνο τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Κύπρο και συνδέεται άμεσα με τις γεωπολιτικές εξελίξεις και τις ενεργειακές συμφωνίες. Ο παράγοντας ΗΠΑ και οι σχέσεις του με την Τουρκία αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στα όσα διακυβεύονται, καθώς επίσης και η στάση των χωρών – μελών της ΕΕ, με δεδομένο ότι πολλές από τις πιο ισχυρές διατηρούν εξαιρετικές σχέσεις με την Άγκυρα οι οποίες οφείλονται κυρίως σε μεγάλα συμβόλαια και συμφέροντα. Συμφέροντα τα οποία έχουν προστατεύσει απόλυτα την Τουρκία μέχρι σήμερα, από κάθε επίπτωση θα μπορούσε να έχει η παραβατική συμπεριφορά της…