Καρδιολόγος – Ηλεκτροφυσιολόγος
Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής Ενηλίκων, Γενική Κλινική – ΜΗΤΕΡΑ
Παρά το μύθο ότι οι καρδιοπάθειες αποτελούν κατεξοχήν «ανδρικό» πρόβλημα υγείας, τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την κύρια αιτία θνητότητας μεταξύ των γυναικών. Είναι χαρακτηριστικό ότι πενταπλάσιος αριθμός γυναικών χάνει τη μάχη με τη ζωή λόγω καρδιακών παθήσεων απ’ότι λόγω καρκίνου του μαστού. Ορισμένες χαρακτηριστικές διαφορές στο είδος των καρδιακών παθήσεων, τη συμπτωματολογία και την αντιμετώπισή τους μεταξύ ανδρών και γυναικών αξίζει να τονισθούν.
«Γυναικείες» ιδιαιτερότητες στις καρδιακές παθήσεις
- Οι γυναίκες παρουσιάζουν συχνότερα από τους άνδρες στένωση σε μικρότερα αγγεία που παρέχουν αίμα στην καρδιά. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, η μειωμένη καρδιακή αιμάτωση μπορεί να οφείλεται μόνο σε σπασμό των αγγείων, χωρίς μάλιστα να υπάρχει ουδεμία στένωση. Κατά συνέπεια, οι γυναίκες μπορεί να παρουσιάζουν συμπτώματα που οφείλονται σε ισχαιμία της καρδιάς, ακόμη και όταν εξειδικευμένες διαγνωστικές εξετάσεις, όπως η κλασική στεφανιογραφία, είναι φυσιολογικές.
- Οι γυναίκες που θα υποστούν καρδιακή προσβολή είναι πιο πιθανό να αποβιώσουν ή να υποστούν δεύτερο καρδιακό επεισόδιο σε σύγκριση με τους άνδρες. Το στοιχείο αυτό τονίζει ακόμη περισσότερο τη σημασία της πρόληψης!
- Οι γυναίκες, ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση, είναι περισσότερο ευάλωτες στην εμφάνιση μυοκαρδιοπάθειας που πυροδοτείται από το συναισθηματικό στρες (μυοκαρδιοπάθεια takotsubo). Σε συνθήκες stress δηλαδή μπορεί να παρουσιάσουν έντονο πόνο στο στήθος με κλινική εικόνα συμβατή με έμφραγμα.
- Οι γυναίκες διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο από τους άνδρες να υποστούν κολπική μαρμαρυγή, την πιο συχνή καρδιακή αρρυθμία, αλλά εάν νοσήσουν διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου λόγω της μαρμαρυγής.
«Γυναικείες» ιδιαιτερότητες στη συμπτωματολογία καρδιακών παθήσεων
Η εκτίμηση των καρδιαγγειακών συμπτωμάτων στις γυναίκες είναι συχνά δύσκολη, με πολλές παγίδες, λόγω της ιδιαίτερης συμπτωματολογίας και της άτυπης κλινικής εικόνας που παρουσιάζουν. Σε περίπτωση εμφράγματος συχνά παρουσιάζουν ηπιότερη και άτυπη συμπτωματολογία. Πέραν της τυπικής δυσφορίας στην περιοχή του στήθους, μπορεί να αναφέρουν αδυναμία, κόπωση, δυσκολία στην αναπνοή, έντονη εφίδρωση, δυσπεψία. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να περάσουν απαρατήρητα και να μην αξιολογηθούν επαρκώς τόσο από τους ασθενείς αλλά δυστυχώς ακόμη και από εξειδικευμένους ιατρούς. Συνεπώς, ακόμη και όταν δεν υπάρχει ο τυπικός πόνος στο στήθος, είναι καλό οι γυναίκες να αναζητούν ιατρική εκτίμηση και συμβουλή.
Ιδιαιτερότητες στην αντιμετώπιση καρδιακών παθήσεων στις γυναίκες
Η αντιμετώπιση των καρδιακών παθήσεων δε θα πρέπει να διαφέρει μεταξύ ανδρών και γυναικών. Δυστυχώς όμως οι γυναίκες είναι λιγότερο πιθανό να υποβληθούν σε έγκαιρη επεμβατική αντιμετώπιση σε περίπτωση οξέος καρδιακού επεισοδίου. Ο κύριος λόγος είναι η ανεπαρκής ή λανθασμένη αξιολόγηση των συμπτωμάτων τους, ιδιαίτερα εάν είναι άτυπα, καθώς και η καθυστερημένη προσέλευσή τους στο νοσοκομείο λόγω υποεκτίμησης των ενοχλήσεων.
Όσον αφορά στις αρρυθμίες, οι γυναίκες που πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή είναι λιγότερο πιθανό να υποβληθούν στις πλέον σύγχρονες και αποτελεσματικές θεραπείες, όπως είναι η κατάλυση (ablation). Επιπλέον, παραπέμπονται για επεμβατική αντιμετώπιση κολπικής μαρμαρυγής πιο καθυστερημένα (σε μεγαλύτερη ηλικία) σε σύγκριση με τους άνδρες, με αποτέλεσμα να έχουν και μικρότερο όφελος.
Συμπερασματικά, η λανθασμένη πεποίθηση ότι οι γυναίκες είναι προστατευμένες έναντι των καρδιακών παθήσεων, σε συνδυασμό με τις «γυναικείες» ιδιαιτερότητες στην καρδιακή συμπτωματολογία, οδηγούν σε μειωμένη ευαισθητοποίηση, ανεπαρκή ανίχνευση των καρδιολογικών προβλημάτων μεταξύ των γυναικών, μη έγκαιρη αναζήτηση ιατρικής βοήθειας, και κατά συνέπεια καθυστερημένη ιατρική βοήθεια και δυσμενή έκβαση των γυναικών ασθενών.
Η αλυσίδα αυτή μπορεί να σπάσει μόνο με τη σωστή ενημέρωση και την κατάλληλη ευαισθητοποίηση του πληθυσμού. Γιατί όπως πάντα η γνώση και η ορθή πληροφόρηση είναι δύναμη!
