H Ομάδα naan, παρουσιάζει την παράσταση «Το Τέλειο Έγκλημα», του συγγραφέα Φρέντερικ Κνοτ, σε σκηνοθεσία Φρόσως Λύτρα, στο θέατρο Κιβωτός κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00.
Πρόκειται για ένα από τα κορυφαία ψυχολογικά θρίλερ που έχουν γραφτεί ποτέ για το θέατρο. Με βασικό στοιχείο τις συνεχείς ανατροπές, μέσα από τη δράση του έργου επιχειρείται να δοθεί απάντηση στο αιώνιο ερώτημα, εάν τελικά μπορεί να επιτευχθεί το τέλειο έγκλημα.
Με αφορμή ένα κλασσικό ερωτικό τρίγωνο, εξελίσσεται επί σκηνής μια απρόβλεπτη παρτίδα θανάτου για επιδέξιους παίκτες, όπου ο κάθε ήρωας από την πλευρά του, προσπαθεί με τη δύναμη της σκέψης, είτε να ολοκληρώσει το τέλειο έγκλημα, είτε να το ξεσκεπάσει.
Το συγκεκριμένο θεατρικό έργο , αποτέλεσε την βάση για το σενάριο της ταινίας, του Άλφρεντ Χίτσκοκ «Dial M for Murder» , η οποία γυρίστηκε το 1954, με πρωταγωνιστές, τους Γκρέις Κέλι, Ρέι Μίλαρντ και Ρόμπερτ Κάμινγκς. Το 2008 μπήκε στη λίστα με τις 10 καλύτερες ταινίες μυστηρίου όλων των εποχών.
Η ομάδα naan εμπνεύστηκε το «Τέλειου Εγκλήματος» με βασικό συνεργό τον αρχιτέκτονα του ψυχολογικού θρίλερ, Άλφρεντ Χίτσκοκ.
Η παράσταση που σχεδιάζεται με όλα τα κλασικά δομικά υλικά κατασκευής του film noir, αποθεώνοντας, το ανεπανάληπτο αμερικάνικο κλισέ της εποχής και τo ανεκτίμητο εγγλέζικο υποδόριο χιούμορ, στοχεύει στην ποιοτική ψυχαγωγία και φιλοδοξεί να ανεβάσει την αδρεναλίνη στα ύψη, αποδίδοντας ταυτόχρονα, φόρο τιμής στον συγγραφέα του έργου, Φρέντερικ Κνοτ και στον δημιουργό της ταινίας Άλφρεντ Χίτσκοκ.
Η Φρόσω Λύτρα μιλάει στα «Νέα» για την παράσταση, τον Χίτσκοκ και τα τέλεια εγκλήματα.
1. Πώς προέκυψε η ιδέα για την παράσταση;
Μου πρότεινε, ο αγαπημένος μου και λατρεμένος μου δάσκαλος , Γιάννης Κακλέας να σκηνοθετήσω μια παράσταση για τις ημέρες, Δευτέρα και Τρίτη, στο θέατρο « Κιβωτός».
Αρκετά δύσκολο στοίχημα για μένα ομολογώ καθώς θα έπρεπε να «περιοριστώ» με όλη την σημασία της λέξης: Θα έπρεπε να έχω περιορισμένο αριθμό ηθοποιών και τετραγωνικά σκηνικού χώρου και επιπλέον να «χωρέσω» σε σκηνή θεάτρου την πολυπληθή και πληθωρική, ομάδα «naan».
Συνήθως η ομάδα φιλοξενεί ένα ολόκληρο επιτελείο παραστατικών και εικαστικών καλλιτεχνών με σκηνογράφο και στοχεύει σε εναλλακτικές παραστάσεις που δημιουργεί σε εντελώς απρόσμενους χώρους.
Λίμνες, αποθήκες , αυλές, μουσεία κτλ.
Στην εκπνοή της προθεσμίας λοιπόν που είχα για να κάνω την πρόταση και εκεί που όλα μου φαινόταν «λάθος » κυριολεκτικά την τελευταία ημέρα ήρθε στο σπίτι μου, ο συνεργάτης μου, Νίκος Χαρλαύτης που έκανε τελικά και την μετάφραση του έργου και μου έφερε το DVD της ταινίας με τον τίτλο « Dial m for murder» σε σκηνοθεσία, Άλφρεντ Χίτσκοκ.
Κατάλαβα αμέσως ότι πρόκειται για θεατρικό έργο και όχι για σενάριο και ότι ήταν μια σπουδαία επιλογή και καθόλου τυχαία επιλογή για τον Χίτσκοκ.
Υπέροχοι διάλογοι, συναρπαστική πλοκή, πρωτότυπη σύλληψη και όχι μόνο για την εποχή που γράφτηκε.
Ένα ερωτικό τρίγωνο, ένας επίδοξος δολοφόνος και ένας δαιμόνιος επιθεωρητής σε μια συναρπαστική παρτίδα θανάτου!
Ερωτεύτηκα κεραυνοβόλα!
Το παρακολούθησα με κομμένη την ανάσα μέχρι το τέλος μαγεμένη από την ατμόσφαιρα του φιλμ νουάρ ξέροντας από το πρώτο δεκάλεπτο ότι ήθελα να ανεβάσω αυτό το έργο στην συγκεκριμένη θεατρική σκηνή και πουθενά αλλού.
2. Το έργο του Χίτσκοκ πόσο σας επηρέασε στο στήσιμο της παράστασης;
Θεωρώ τον Άλφρεντ Χίτσκοκ έναν μεγάλο αρχιτέκτονα και μάστορα του ποιοτικού – ψυχαγωγικού κινηματογράφου.
Λατρεύω το αστυνομικό μυθιστόρημα και το ψυχολογικό θρίλερ.
Έχω ήδη σκηνοθετήσει, Αγκάθα Κρίστι στο μουσείο αυτοκινήτου και Γιάννη Μαρή σε μια παραδοσιακή αυλή στο Γκάζι και θέλω να πιστεύω πως έχω αποκτήσει πια ένα πολύ προσωπικό ύφος στην αφήγηση – κατασκευή, παραστάσεων αυτού του είδους.
Όταν όμως ένας τόσο μεγάλος σκηνοθέτης σαν τον Χίτσκοκ, έχει πετύχει μια τόσο αριστουργηματική μεταφορά του έργου στον κινηματογράφο δεν μπορείς να το αγνοήσεις.
Προσπάθησα να συνεργαστώ μαζί του και όχι να τον μιμηθώ και αυτό ήταν και το μεγάλο στοίχημα της παράστασης, να δημιουργήσουμε μια τελείως διαφορετική αφήγηση από εκείνη του Χίτσκοκ άλλα ταυτόχρονα να τον περιέχει σαν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του έργου και του μύθου της ταινίας που το ακολουθεί.
Έπρεπε να εφεύρουμε σαν ομάδα μια τελείως διαφορετική συνταγή χρησιμοποιώντας τα ίδια υλικά αλλά με εντελώς διαφορετική επεξεργασία και εκτέλεση και το φαγητό να είναι εντελώς καινούργιο στην γεύση αλλά εξίσου νόστιμο! Χαχαχα ελπίζω κάτι να καταφέραμε!
Στην πραγματικότητα η παράσταση είναι ένας φόρος τιμής στον υπέροχο αυτό άνθρωπο και καλλιτέχνη.
3. Τι έρευνα χρειάστηκε να κάνετε προκειμένου να έχετε ισχυρές αναφορές στον Χίτσκοκ στην παράσταση;
Όλο αυτό το εγχείρημα απαιτούσε βέβαια μεγάλη έρευνα πάνω στο έργο του Χίτσκοκ από όλη την ομάδα και όχι μόνο μέσα από της ταινίες του Χίτσκοκ και ότι έχει γραφτεί για εκείνον αλλά και από την μελέτη μιας ολόκληρης εποχής της δεκαετίας του 50 στην Ευρώπη και στην Αμερική από την αισθητική και την ατμόσφαιρα μέχρι τους κώδικες, της γλώσσας, του ύφους και του χιούμορ.
Και το δυσκολότερο βέβαια είναι μετά από τόσο αίμα και βία που εισπράττει ο σύγχρονος θεατής μέσα από πάσης φύσης θεάματα να καταφέρουμε να ανεβάσουμε την αδρεναλίνη στα ύψη και να δημιουργήσουμε σασπένς και αγωνία μέσα από την ομιχλώδη νοσταλγία του φιλμ νουάρ και τα αμαρτήματα μιας άλλης « αθώας» εποχής πήγαν στον παράδεισο.
4. Εσείς θεωρείτε πως υπάρχει τέλειο έγκλημα τελικά;
Ε βέβαια ! Εμείς το σχεδιάσαμε άλλωστε χαχαχα
Πάντως ο συγγραφέας μας, FREDERICK KNOTT , λέει πως δεν υπάρχει τέλειο έγκλημα. Και όσο έξυπνος και σατανικός και αν είναι ο δολοφόνος και όση διαστροφική φαντασία και αν διαθέτει για να οργανώσει το τέλειο έγκλημα, η πραγματικότητα θα διαθέσει περισσότερη φαντασία και θα το ανατρέψει!
Και ευτυχώς δηλαδή γιατί για σκέψου να είχαν πετύχαιναν 100 στα 100 τα σχέδια των επίδοξων δολοφόνων που φιλοξενεί ο πλανήτης και ο πολιτισμός μας,… θα είχαμε ήδη αφανιστεί.
5. Πώς το φιλμ νουάρ αξιοποιείται στην παράστασή σας;
Με ήχους, φωτογραφίες και σκίτσα, χρώματα, φώτα, έργα τέχνης, σκιές, κοστούμια, εκλεπτυσμένο χιούμορ, ομίχλη, εμπνεύσεις και ερμηνείες.
Πρώτα από όλα λοιπόν μέσα από τις ερμηνείες των ηθοποιών που δούλεψαν τους ρόλους τους, ακροβατώντας πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί. Από την μια το στυλιζάρισμα των κινήσεων και των χειρονομιών, το κοστούμι, το αμερικάνικο κλισέ, και οι ερμηνευτικοί κώδικες μιας άλλης εποχής και από την άλλη, το σήμερα, ο ρεαλισμός και η προσπάθεια να αποδώσουν με ακρίβεια τα πιο σύνθετα ψυχολογικά χαρακτηριστικά των χαρακτήρων με ακρίβεια και αλήθεια.
Δουλέψαμε σκληρά επί τρείς μήνες, προκειμένου να πετύχουμε να δημιουργήσουμε χαρακτήρες και σχέσεις συμβατές με την ατμόσφαιρα του φιλμ νουάρ.
Έπρεπε να είναι μυστηριώδεις και σκοτεινοί και ταυτόχρονα λαμπεροί, να είναι τραγικοί ήρωες αλλά με ανάλαφρο ύφος και στιλ να μοιάζουν αθώοι και εύθραυστοι αλλά να είναι δυναμικοί και ένοχοι ,στιβαροί και κυνικοί… Δύσκολα πράγματα!
Έπειτα έπαιξε τεράστιο ρόλο ο ηχητικός σχεδιασμός που δημιούργησε ο ίδιος ο πρωταγωνιστής, ο Διαμαντής Καραναστάσης. Για πρώτη φορά ένοιωσα την ανάγκη να χρησιμοποιήσουμε τους αυθεντικούς ήχους και τις αυθεντικές μουσικές που έντυσαν τα Φιλμ Νουάρ και τις ταινίες του Χίτσκοκ και όχι πρωτότυπη μουσική σύνθεση όπως συνήθως.
Προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε μια παράλληλη δράση και έναν διαρκή διάλογο με τον Χίτσκοκ και το φιλμ Νουάρ σε όλη την διάρκεια της παράστασης μέσα από το ηχητικό περιβάλλον που κατασκεύασε ο Διαμαντής.
Η χορογραφία της Σοφίας Μιχαήλ που εκτελεί η χορεύτρια της ομάδας, Αναστασία Κελέση, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην κατασκευή του φόνου που ήτανε και η δυσκολότερη σκηνοθετικά σκηνή του έργου.
Χρησιμοποιήσαμε ένα κλασικό τοπίο του φιλμ νουάρ ένα καμπαρέ σε παράλληλη δράση με το σαλόνι- τόπο του εγκλήματος.
Οι φωτισμοί που σχεδίασε ο Σάκης ο Μπιρμπίλης και τα κοστούμια του Νίκου Χαρλαύτη, σχεδιάστηκαν με τα χρώματα τις σκιές και τα υλικά του φιλμ Νουάρ όπως και τα σκίτσα της Πόπης Χασιώτη και το Βίντεο Αρτ του Γιάννη Ντουσιόπουλου.
Και τέλος οι υπέροχοι εικαστικοί μας καλλιτέχνες, ο Μανόλης Παντελιδάκης που δημιούργησε τον σκηνικό βιότοπο ενός σύγχρονου film nouar theater, ο γλύπτης μας o Στέλιος o Γαβαλάς που δημιούργησε τρία έργα τέχνης που εμπλέκονται στην πλοκή και o Αχιλλέας Χαρήτος ο διάσημος μακιγιέρ που στην ομάδα, εξασκεί την αγαπημένη του τέχνη την φωτογραφία.
Φωτογραφίες που προβάλλονται μέσα στην παράσταση και αφηγούνται ταυτόχρονα με αυθεντική ατμόσφαιρα φιλμ νουάρ, προκειμένου να συμπληρώσουν το φαντασιωτικό υπόβαθρο του έργου.
6. Για τους ήρωες, ποιο είναι πιο δύσκολο: το να κάνουν το τέλειο έγκλημα ή να το ξεσκεπάσουν;
Νομίζω πως είναι το ίδιο δύσκολο κρίνοντας από την εμπειρία της κατασκευή της παράστασης πάντα .
Ήταν εξίσου δύσκολο να «χτίσουμε » δεξιοτεχνικά το έγκλημα και να το εκτελέσουμε με το να το αποκαλύψουμε πειστικά και βήμα -βήμα στον θεατή.
7. Ένα ψυχολογικό θρίλερ όπως είναι το δικό σας, πώς μπορεί να έχει και χιούμορ;
Πως μπορεί να μην έχει να λέτε! Αν δεν είχε θα ήταν καθαρό δράμα η τραγωδία.
Το φιλμ νουάρ το αστυνομικό και το ψυχολογικό θρίλερ σαν αυτό του έργου μας , στοχεύουν περισσότερο στην «ψυχαγωγία» του θεατή με την έννοια της άμεσης ευχαρίστησης που προσφέρει η θέαση σαν ένα διαδραστικό παιχνίδι παρά στην αγωγή της ψυχής μέσω της ενδοσκόπησης και των στοχασμών που στοχεύει η τραγωδία και το κοινωνικό δράμα.
Αν και ομολογώ πως προσωπικά τρελαίνομαι να ανακαλύπτω το χιούμορ ακόμα και μέσα στο μεγαλύτερο δράμα, αν δεν μπορώ να το ανακαλύψω, μου φαίνονται όλα λάθος και δεν μπορώ να αντλήσω καμία ευχαρίστηση, γνώση ή εμπειρία.
