Η ζωή στην Γη κινδυνεύει: Εκατοντάδες μετεωρίτες με μέγεθος ικανό να πλήξουν τον γήινο πολιτισμό «σημαδεύουν» την πλανήτη. Κι όμως δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε παρά μόνο το 15% των αστεροειδών που αποτελούν εν δυνάμει απειλές για τον άνθρωπο. Προκειμένου να διερευνηθούν τα αναπάντητα ερωτήματα αλλά και να σχεδιαστεί η αναχαίτιση τέτοιων αστεροειδών σε περίπτωση κινδύνου, μια πρωτοποριακή αποστολή «πλανητικής άμυνας» σχεδιάζεται για πρώτη φορά από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος.
(Στη φωτογραφία: Ο Πρύτανης του ΑΠΘ, Καθηγητής Νικόλαος Γ. Παπαϊωάννου, ο Διευθυντής του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής, Αν. Καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, Κλεομένης Τσιγάνης, και ο Αντιπρύτανης Έρευνας και Διά Βίου Εκπαίδευσης του ΑΠΘ, Αν. Καθηγητής Ευστράτιος Στυλιανίδης.)
Μια φιλόδοξη αποστολή, που εγκρίθηκε για χρηματοδότηση πριν από λίγες ημέρες και στην οποία θα συμμετέχουν μεταξύ άλλων και ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ και Διευθυντής του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής, Κλεομένης Τσιγάνης με την ερευνητική ομάδα του Σπουδαστηρίου Μηχανικής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ. Η διαπλανητική αποστολή που ονομάζεται HERA συνιστά το δεύτερο σκέλος ενός καινοτόμου πειράματος: Για πρώτη φορά στην ιστορία οι επιστήμονες θα δοκιμάσουν να εκτρέψουν την τροχιά ενός ουρανίου σώματος που θα μπορούσε να αποβεί επικίνδυνο για τον άνθρωπο.
Και στην συνέχεια θα μελετήσουν τα δεδομένα που θα προκύψουν από την διαδικασία. Όπως εξηγεί στα ΝΕΑ ο κ. Τσίγανης, «το πρώτο σκέλος του πειράματος ονομάζεται DART και θα εκτελεστεί από τη NASA. Το 2022 θα εκτοξευτεί ένα «βλήμα» 500 κιλών που θα χτυπήσει τον διπλό αστεροειδή «Δίδυμο», έναν αστεροειδή που θα περάσει σε σχετικά ασφαλή απόσταση από την Γη. Ο «Δίδυμος» αποτελείται από έναν αστεροειδή διαμέτρου 800 μέτρων και έναν μικρότερο διαμέτρου 150 μέτρων, τον οποίο και θα χτυπήσει το DART με ταχύτητα 25.000 χιλιομέτρων την ώρα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, θα τον εκτρέψει, θα μειώσει ελαφρά την ακτίνα και την περίοδό της και θα μπορεί να ανιχνευτεί από τα μεγάλα επίγεια τηλεσκόπια». Το δεύτερο σκέλος του πειράματος, στο οποίο θα συμμετάσχει και το ΑΠΘ, περιλαμβάνει την εκτόξευση ενός δεύτερου σκάφους το οποίο θα επισκεφθεί μετά από μερικούς μήνες τον «Δίδυμο» και θα καταγράψει την κατάστασή του μετά την πρόσκρουση συλλέγοντας δεδομένα τα οποία οι επιστήμονες θα μπορέσουν να αναλύσουν και να αντιπαραβάλουν με τις προβλέψεις των μαθηματικών μοντέλων τους.
«Μέσω των μετρήσεων που θα γίνουν θα καταλάβουμε την φυσική του προβλήματος, δηλαδή πώς έγινε η πρόσκρουση, πώς ανταποκρίθηκε ο στόχος και να διερευνήσουμε τα όρια των δυνατοτήτων της επιλεγμένης μεθόδου αποτροπής. Πόσο μεγάλα αντικείμενα μπορούμε να εκτρέψουμε; Μπορούμε να είμαστε το ίδιο αποδοτικοί απέναντι σε όλους τους τύπους αστεροειδών;», λέει ο κ. Τσιγάνης, ο οποίος συμμετείχε στον σχεδιασμό των αποστολών Hera/AIDA από το 2014 ως προεδρεύων της Ομάδας Εργασίας επί των Δυναμικών και Φυσικών Ιδιοτήτων του Διδύμου και είναι μέλος της Ομάδας Διερεύνησης τόσο της DART και της Hera. Στην ίδια ομάδα εργασίας συμμετείχε ο Αν. Καθηγητής και μέλος του Σπουδαστηρίου Μηχανικής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, Γεώργιος Βουγιατζής. Το πείραμα, στο οποία κατέληξε μετά από πολυετείς μελέτες η διεθνής επιστημονική κοινότητα αναμένεται να διαρκέσει ως το 2027
