Ενα πείραμα εκατομμυρίων δολαρίων εκτυλίσσεται στον βυθό της Σαντορίνης με χορηγό τη NASA. Το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο, σε απόσταση μόλις 6,5 μιλίων βορειοανατολικά του νησιού, έχει τεθεί τις τελευταίες ημέρες στο επίκεντρο δεκάδων επιστημόνων. Για τη διεξαγωγή της έρευνας έφτασαν στην Ελλάδα υπερσύγχρονα ρομποτικά μηχανήματα τεράστιου μεγέθους και υψηλού κόστους – τρία αυτόνομα υποβρύχια οχήματα (AUVs) – ενώ το καινοτόμο λογισμικό που αξιοποιείται τους επιτρέπει να εκτελούν εντολές χωρίς την επέμβαση του ανθρώπου.

Στόχος των αμερικανών επιστημόνων είναι να δοκιμάσουν τα οχήματα αυτά στον κρατήρα του ηφαιστείου ώστε να τα χρησιμοποιήσουν αργότερα στην εξερεύνηση εξωγήινων ωκεανών και μακρινών δορυφόρων του Δία και του Κρόνου. Και έτσι να διερευνήσουν την ύπαρξη ζωής σε πλανήτες χωρίς επανδρωμένες αποστολές… Γιατί, όμως, επελέγη το Κολούμπο για κάτι τέτοιο;

Η Εύη Νομικού, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και υπεύθυνη για την ελληνική συμμετοχή εξηγεί στα ΝΕΑ ότι «το Κολούμπο μας φέρνει αντιμέτωπους με προκλήσεις ανάλογες με εκείνες της πλανητικής εξερεύνησης. Τα συγκεκριμένα μηχανήματα έπρεπε να δοκιμαστούν σε ακραία, αχαρτογράφητα, επικίνδυνα περιβάλλοντα ενώ επίσης στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο της Σαντορίνης εντοπίζονται μορφές ζωής, όπως βακτήρια, τα οποία ενδεχομένως υπάρχουν και σε απομακρυσμένους πλανήτες».

Στην έρευνα συμμετέχουν το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole της Μασαχουσέτης με επικεφαλής και αρχηγό της αποστολής τον δρα Ρίτσαρντ Καμίλι, το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), τα Πανεπιστήμια του Μίσιγκαν και του Σίδνεϊ, το Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών του ΕΛΚΕΘΕ.

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΖΩΗΣ. Από την προηγούμενη Παρασκευή ένα κέντρο συντονισμού, ένα ιδιότυπο «πιλοτήριο» έχει στηθεί μεσοπέλαγα σε ένα πλοίο κοντά στη Σαντορίνη. Σε αυτό επιβαίνουν 30 επιστήμονες, οι οποίοι παρακολουθούν από εκεί τα αυτόματα οχήματα κάτω από τον βυθό της θάλασσας. Εξετάζουν τα ευρήματά τους και τους δίνουν περαιτέρω εντολές. «Το αυτόματο υποβρύχιο όχημα εξερευνά μόνο του τον  υποθαλάσσιο πυθμένα και εντοπίζει τις περιοχές όπου υπάρχει ζωή, κάτι το οποίο γίνεται αντιληπτό από την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα, οξυγόνου ή υδρογόνου. Στη συνέχεια, στέλνουμε το υβριδικό ρομπότ – το οποίο είναι συνδεδεμένο με οπτική ίνα με το πλοίο στο οποίο βρισκόμαστε – και επιβεβαιώνουμε τα ευρήματα», εξηγεί η κ. Νομικού.

Η τεχνολογία που χρηματοδότησε η NASA ανοίγει νέους ορίζοντες για την εξερεύνηση του Κολούμπο, ενός ενεργού ηφαιστείου που οι επιστήμονες λένε ότι χρήζει συστηματικής παρακολούθησης. Μέσω ειδικών software που έχουν αναπτύξει οι ερευνητές του MIT- στο οποία έχουν ενσωματωθεί τοπικά γεωλογικά δεδομένα – τα ρομπότ, μετά την υποθαλάσσια βόλτα τους στο ηφαίστειο, παράγουν χάρτες με τα σημεία που παρουσιάζουν ενδιαφέρον εξερεύνησης.

ΜΥΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΦΩΣ. Κάπως έτσι, μόλις προχθές εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στη βορειοανατολική πλευρά του Κολούμπο τρεις νέες καμινάδες, άγνωστες στους επιστήμονες που είχαν χαρτογραφήσει το ηφαίστειο τα προηγούμενα χρόνια. Οι καμινάδες ήταν ενεργές, δηλαδή κάπνιζαν, εμφάνισαν μεγαλύτερη συγκέντρωση βακτηριακού υλικού και η μία εξ αυτών έχει εντυπωσιακές διαστάσεις. Με ύψος περίπου ενός μέτρου και διάμετρο ενάμισι μέτρου βρισκόταν σε ένα βύθισμα από όπου εκλύονταν αέρια. «Είναι η απόδειξη ότι αυτά τα λογισμικά μπορούν να ανιχνεύσουν μορφές ζωές, χωρίς να σταλεί άνθρωπος στο Διάστημα και με τον έλεγχο όλης της διαδικασίας να γίνεται από τη Γη», λέει η Εύη Νομικού. «Αν αξιοποιηθεί η νέα τεχνολογία και τοποθετηθούν μηχανήματα μόνιμα στον πυθμένα μπορούμε να παρακολουθούμε το ηφαίστειο Κολούμπο online από το γραφείο μας, χωρίς να περιμένουμε τις επιτόπιες επιστημονικές αποστολές που γίνονται ανά τα χρόνια», λέει η κ. Νομικού. Και τότε σίγουρα, υποστηρίζουν οι επιστήμονες, νέα μυστικά, κρυμμένα στον βυθό του Αιγαίου επί τουλάχιστον 370 χρόνια, θα αποκαλυφθούν στην παγκόσμια κοινότητα…

Τελευταία Νέα