Με ασπίδα την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) αλλά και σειρά διατάξεων του Συντάγματος θα διεξαχθεί η δικαστική «μάχη» για την επιστροφή των αναδρομικών, που έχει προγραμματιστεί για τις 10 Ιανουαρίου 2020, ενώπιον της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας. Μια δίκη που πριν ακόμη ξεκινήσει, έχει λάβει διαστάσεις, καθώς το αποτέλεσμά της όχι μόνο θα ξεκαθαρίσει το θολό τοπίο των διεκδικούμενων αναδρομικών από χιλιάδες συνταξιούχους, αλλά θα αποτελέσει και νομολογιακή πυξίδα για το καυτό αυτό θέμα, το οποίο έχει κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις.

Η αγωγή, που προκάλεσε τον νέο δικαστικό γύρο με φόντο τις διεκδικήσεις των αναδρομικών, αφορά 46 συνταξιούχους του ΟΤΕ, οι οποίοι προσέφυγαν στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών.

Τα βασικά νομικά επιχειρήματα, που θα αξιοποιηθούν στην πολύ σημαντική αυτή δίκη, αντλούνται από το Πρώτο Πρόσθετο Πρωτόκολλο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), που οι διατάξεις του αποτελούν ασπίδα προστασίας για την περιουσία των πολιτών. Σύμφωνα με τη νομική βάση της αγωγής των 46 συνταξιούχων του ΟΤΕ με τις περικοπές των συντάξεων που επήλθαν το 2012 παραβιάστηκε το συγκεκριμένο Πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ. Για την ιστορία, αξίζει να αναφέρουμε ότι η τήρηση ή παραβίαση της συγκεκριμένης διάταξης έχει αποτελέσει «ρυθμιστή» σε πολλές άλλες δικαστικές υποθέσεις που έχουν φτάσει είτε ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων, όπως προκύπτει από τη νομολογία τους, είτε ενώπιον του Δικαστηρίου του Στρασβούργου.

Το Σύνταγμα

Σημαντική δεξαμενή επιχειρημάτων, που θα τεθούν υπόψη των ανώτατων δικαστών, οι οποίοι με την απόφασή τους θα κληθούν να κρίνουν το καυτό αυτό θέμα, αποτελεί και το Σύνταγμα, με την επίκληση μιας σειράς διατάξεων που αφορούν την αρχή της αναλογικότητας, την αρχή της ισότητας στα δημόσια βάρη και το δικαίωμα των πολιτών στην αξιοπρεπή διαβίωση.

Ενδεικτικό της βαρύτητας που έχει η αναμενόμενη συζήτηση σε πιλοτική μορφή ενώπιον του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της χώρας αποτελεί το γεγονός ότι μόνο στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών εκκρεμούν περισσότερες από 6.000 – στην πλειοψηφία τους – ομαδικές αγωγές.

Με την αγωγή αυτή, που δημοσιεύθηκε στο «Εθνος της Κυριακής» και αποτελεί και τη βάση της συζήτησης ενώπιον της Ολομέλειας του ΣτΕ, ζητείται να καταβληθούν σε καθέναν από τους ενάγοντες, νομιμοτόκως, τα αναλυτικώς εκτιθέμενα στην αγωγή ποσά ως αποζημίωση με βάση το άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα λόγω των παράνομων, κατά τους ισχυρισμούς τους, περικοπών στην καταβολή της κύριας και της επικουρικής σύνταξής τους που έλαβαν χώρα με βάση τις διατάξεις των ν. 4051/2012 και 4093/2012, αλλά και για την παράνομη κατάργηση από 1.1.2013 των δώρων εορτών και του επιδόματος αδείας, όπως τα ζητήματα αυτά κρίθηκαν με τις αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας του 2015.

Οι παράμετροι

Συγκεκριμένα, με την επίμαχη αγωγή τίθενται τέσσερις παράμετροι γενικότερου ενδιαφέροντος που έχουν συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων: α) Αν η θεσπισθείσα με τη διάταξη του άρθρου 14 του Νόμου 4387/2016 (σ.σ.: πρόκειται για τον αποκαλούμενο «Νόμο Κατρούγκαλου») ρύθμιση της συνέχισης καταβολής των συντάξεων, όπως είχαν διαμορφωθεί την 31.12.2014, δηλαδή με τις μειώσεις που επήλθαν το 2012, για το χρονικό διάστημα από την έναρξη ισχύος του νόμου 4387/2016, δηλαδή από 12.5.2016 και εφεξής, είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. β) Αν η διάταξη αυτή έχει την έννοια ότι καταλαμβάνει ρυθμιστικά και το διάστημα από 1.1.2013 έως την 11.5.2016 και, σε καταφατική περίπτωση, εάν η ρύθμιση για το διάστημα αυτό αντίκειται στο Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. γ) Αν ο χρονικός περιορισμός της ισχύος των αποτελεσμάτων που έθεσαν οι αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ του 2015 αφορά μόνο τη διαπίστωση της αντίθεσης προς το Σύνταγμα των διατάξεων των ν. 4051/2012 και 4093/2012 ή καταλαμβάνει και τη διαπιστωθείσα αντίθεση αυτών προς το άρθρο 1 του 1ου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ και δ) Αν με βάση τις ανωτέρω κρίσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ, με τις αποφάσεις του 2015 και του 2019, οι παραπάνω μειώσεις των συντάξεων για το χρονικό διάστημα από 1.1.2013 έως 11.5.2016 είναι δυνατόν να κριθούν σύμφωνες με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ.

Με βάση αυτό το διαμορφούμενο σκηνικό ο ΕΦΚΑ ζήτησε από το ΣτΕ, όπως και αποφασίστηκε από την αρμόδια επιτροπή – αποτελούμενη από την πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου Αικατερίνη Σακελλαροπούλου και τον αρχαιότερο αντιπρόεδρο του Δικαστηρίου Αθανάσιο Ράντο και την αντιπρόεδρο του ΣτΕ Σπυριδούλα Χρυσικοπούλου – να συζητηθεί η υπόθεση αυτή με βάση τον θεσμό της «πρότυπης δίκης». Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μέχρις ότου εκδοθεί η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας επί του θέματος των αναδρομικών διεκδικήσεων των συνταξιούχων, «παγώνουν» όλες οι άλλες εκκρεμείς υποθέσεις. Εξάλλου, με την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου εκλείπει ο κίνδυνος έκδοσης ενδεχόμενων αντιφατικών αποφάσεων, με όποιες συνέπειες θα συνεπαγόταν κάτι τέτοιο.