Το «πολλαπλό βιβλίο» έρχεται σύντομα στις σχολικές τάξεις ή μάλλον… επανέρχεται! Μια εικοσαετία από την πρώτη εφαρμογή του θεσμού επί υπουργίας Γεράσιμου Αρσένη (όπου διαδικαστικά θέματα διανομής των βιβλίων δεν επέτρεψαν την επέκτασή του), το θέμα επιστρέφει στην πρώτη γραμμή της εκπαιδευτικής επικαιρότητας. Η απόφαση αυτή μπορεί να έχει πραγματική αξία εφόσον σχεδιαστεί αυτή τη φορά σωστά, αν αναλογιστεί κανείς τους τόνους του μελανιού που έχουν καταναλωθεί για το περιεχόμενο δυσνόητων σχολικών βιβλίων όπως π.χ. τα Μαθηματικά της ΣΤ’ τάξης του δημοτικού.

Ετσι, για όσους αναρωτιούνται ποιος είναι ο λόγος που δυσκολεύονται τα παιδιά τους σε αρκετά μαθήματα (ιδίως στο δημοτικό), η απάντηση είναι συχνά απλή: φταίνε τα σχολικά βιβλία… Και η δυνατότητα επιλογής μεταξύ διαφορετικών σχολικών εγχειριδίων μπορεί να έχει χαρακτήρα διδακτικής «σωτηρίας».

Αλλαγές

Το υπουργείο Παιδείας, παράλληλα με τις αλλαγές που σχεδιάζει για τις επόμενες χρονιές στην καθημερινότητα των σχολείων, φέρνει στην επιφάνεια και το θέμα του «πολλαπλού βιβλίου», το οποίο όμως συνδέεται με μια γενικότερη αλλαγή στη φιλοσοφία της εκπαίδευσης: διεύρυνση της ύλης των μαθημάτων, διδασκαλία και εξέταση γενικών ενοτήτων και περιόδων και όχι συγκεκριμένων «στεγνών» λεπτομερειών τις οποίες πρέπει να απομνημονεύσουν οι μαθητές.

«Αν ο μαθητής έχει μόνο ένα βιβλίο, η τάση είναι να διαβάζει από τη σελίδα 5 μέχρι τη σελίδα 8» δήλωσε πρόσφατα η υπουργός Παιδείας. «Οταν έχεις να συνδυάσεις πολλές πηγές, περισσότερες πάντως της μίας, ήδη καλλιεργείται περισσότερη κριτική σκέψη για τους μαθητές» ανέφερε.

Τι είναι όμως ο θεσμός του «πολλαπλού βιβλίου»; Είναι απλά περισσότερα του ενός, εγκεκριμένα από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, βιβλία τα οποία επιλεγόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως διδακτικά για κάθε μάθημα. Το ποια βιβλία από αυτά θα χρησιμοποιήσει το κάθε σχολείο το επιλέγουν οι εκπρόσωποί του, ενώ διαφορετικά εγχειρίδια για το κάθε μάθημα μπορούν να τοποθετούνται στις σχολικές βιβλιοθήκες, ώστε να ενθαρρύνονται δάσκαλοι και μαθητές να ανατρέχουν σε περισσότερα του ενός βιβλία.

Παράλληλα οι μαθητές μαθαίνουν έτσι να ελέγχουν πηγές και να συνδυάζουν γνώσεις, αναζητώντας τα κείμενα που καταλαβαίνουν καλύτερα, κάτι που δημιουργεί και έναν υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των συγγραφικών ομάδων για το ποια θα φτιάξει το καλύτερο βιβλίο. Παράλληλα, όμως, ενθαρρύνονται καινοτόμες, πρωτότυπες, ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις, που θα βελτιώσουν την ποιότητα κάθε μαθήματος.

Με την εφαρμογή του «πολλαπλού βιβλίου» το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο θα μπορεί να καταρτίζει τα αναλυτικά προγράμματα για κάθε μάθημα και με βάση το ποιος ενδιαφέρεται – ομάδες πανεπιστημιακών ή εκπαιδευτικών, ιδιώτες ή εκδοτικοί οίκοι – θα μπορούν να γράψουν ένα βιβλίο. Στη συνέχεια, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ή το κάθε σχολείο χωριστά θα μπορεί να επιλέξει το καταλληλότερο βιβλίο για να διδαχθεί στις σχολικές αίθουσες.

Ο θεσμός ψηφίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Εφαρμόστηκε για δύο χρόνια στη Φυσική, τη Χημεία και τη Βιολογία των δύο τελευταίων τάξεων του λυκείου. Στη συνέχεια όμως καταργήθηκε καθώς δημιουργήθηκαν προβλήματα στην διανομή των βιβλίων, αλλά και στους προβληματισμούς για τις επιπτώσεις που μπορεί να είχε στις εξετάσεις το διαφορετικό περιεχόμενο στην ύλη.