Στην πρώτη τρώνε εσκαλιβάδα, στη δεύτερη χάγκις. Τι κοινό έχουν η Καταλωνία και η Σκωτία; Τις – αποτυχημένες, έως σήμερα – απόπειρες ανεξαρτητοποίησής τους. Τίποτε, όμως, δεν έχει τελειώσει.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο επικρέμαται ξανά η απειλή της διάσπασης, έπειτα από τον εκλογικό θρίαμβο του Σκωτικού Εθνικού Κόμματος (SNP): προχθές, η αρχηγός του και πρωθυπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον ζήτησε επισήμως από το Λονδίνο να συναινέσει σε νέο δημοψήφισμα ανεξαρτησίας εντός του 2020, υποστηρίζοντας ότι «η Σκωτία δεν μπορεί να παραμένει φυλακισμένη από τη βρετανική κυβέρνηση ενάντια στη βούλησή της».

Ο Μπόρις Τζόνσον διαμηνύει ότι δεν θα επιτρέψει τη διεξαγωγή του, όπως είχε κάνει η κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον. Στο δημοψήφισμα του 2014, το Οχι στην ανεξαρτησία επικράτησε με 55,3%, έναντι 44,7% του Ναι.

Ωστόσο, το Brexit, στο οποίο αντιτίθενται οι περισσότεροι Σκωτσέζοι (στο δημοψήφισμα για την έξοδο από την ΕΕ ψήφισαν με 62% υπέρ του Remain), έχει δώσει νέα ώθηση στο κίνημα της ανεξαρτησίας.

Στη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στα «ΝΕΑ» τον περασμένο Μάρτιο, η Στέρτζον είχε δηλώσει ότι «το Brexit καθιστά το αίτημα για ανεξαρτησία της Σκωτίας ισχυρότερο ημέρα με την ημέρα». Στις περισσότερες δημοσκοπήσεις, η υποστήριξη της ανεξαρτησίας υπολείπεται ελαφρώς αυτής της παραμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σε ορισμένες, τα δύο στρατόπεδα ισοψηφούν.

Ασφαλώς, η Καταλωνία και η Σκωτία ακολουθούν πολύ διαφορετικές αυτονομιστικές τακτικές. Το Εδιμβούργο δεν εξετάζει το ενδεχόμενο να οργανώσει μονομερώς (και παρανόμως) δημοψήφισμα χωρίς την έγκριση του Λονδίνου, όπως έκαναν το 2017 οι καταλανοί εθνικιστές αψηφώντας την άρνηση της Μαδρίτης – ενέργεια που οδήγησε στη φυλάκιση εννέα ηγετών του κινήματός τους.

Ωστόσο, η Στέρτζον είναι ανένδοτη ως προς την αναγκαιότητα του δημοψηφίσματος και ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι το θέμα θα μπορούσε να καταλήξει στα δικαστήρια – π.χ. με μια ενδεχόμενη απόπειρα της σκωτικής Βουλής να νομοθετήσει υπέρ του δημοψηφίσματος, στην οποία το Λονδίνο θα απαντούσε με προσφυγή στη δικαιοσύνη. «Η συζήτηση για την ακεραιότητα του Ηνωμένου Βασιλείου θα είναι πολύ πιο δηλητηριώδης από αυτή για το Brexit.

Φοβάμαι ότι η συμφωνία του Τζόνσον αποτελεί βούτυρο στο ψωμί των εθνικιστών στη Σκωτία, αλλά και στη Βόρεια Ιρλανδία», είπε στα «ΝΕΑ» ο πρώην ηγέτης των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, Τιμ Φάρον.

«Η άρνηση του Λονδίνου να επιτρέψει δεύτερο δημοψήφισμα δεν θα είναι βιώσιμη μακροπρόθεσμα εάν οι Σκωτσέζοι εξακολουθήσουν να στηρίζουν το SNP», σημείωσε ο Τόμας Ρέινς, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του Chatham House. Εάν δεν μεσολαβήσει κάποια θεαματική εξέλιξη, η προσοχή όλων θα στραφεί στις τοπικές εκλογές της Σκωτίας τον Μάιο του 2021.