«Φωτιά» έχει πάρει η Μεσόγειος με τα νταηλίκια του Ταγίπ Ερντογάν. Η Λιβύη βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα πολεμικής σύρραξης και διπλωματικού πυρετού, ενώ η Αγκυρα επιχειρεί να εμπλέξει και την Τυνησία, με την χώρα να απαντά ότι δεν θα γίνει Συρία, όπως ονειρεύεται ο τουρκος πρόεδρος για να προωθήσει τα σχέδιά του.
Στο πεδίο των στρατιωτικών εξελίξεων, ο στρατάρχης Χαφτάρ προελαύνει με στόχο την πρωτεύουσα, την οποία έχει εγκαταλείψει κατά τις πληροφορίες ο πρωθυπουργός της χώρας.
Ωστόσο, η Αγκυρα ανακοίνωσε ότι θα στείλει στρατεύματα στη Λιβύη, με προφανή στόχο να υπερασπιστεί τη βιωσιμότητα του Συμφώνου που έχει υπογράψει με την κυβέρνηση της χώρας, το οποίο ωστόσο δεν πέρασε από το κοινοβούλιο και κρίνεται άκυρο από όλες τις πλευρές.
Μάλιστα, τουρκικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι επισπεύδεται η έγκριση της αποστολής στρατευμάτων στη Λιβύη και η τουρκική Εθνοσυνέλευση θα συνεδριάσει τη Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου.
Σε διπλωματικό επίπεδο, έντονα ενοχλημένη είναι η Ρωσία από τις κινήσεις της Αγκυρας, ενώ η ΕΕ ετοιμάζει παρέμβαση και η Αθήνα επιδίδεται σε διπλωματικό μαραθώνιο για την αποτροπή τετελεσμένων.
Φτάνει στην Τρίπολη ο στρατάρχης Χαφτάρ
Οι δυνάμεις των οποίων ηγείται ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ γνωστοποίησαν το βράδυ της Παρασκευής ότι πλησιάζουν όλο και περισσότερο στο κέντρο της πρωτεύουσας Τρίπολης.
Συγκεκριμένα, το κέντρο ενημέρωσης του Λιβυκού Εθνικού Στρατού ανέφερε ότι οι δυνάμεις του Χάφταρ κατέλαβαν θέσεις κλειδιά στα νότια περίχωρα της Τρίπολης περιλαμβανομένου του διεθνούς αεροδρομίου της πόλης, που δεν λειτουργεί από το 2014 και ενός στρατοπέδου.
Οι δυνάμεις του LNA πήραν, επίσης, τον έλεγχο του δρόμου του αεροδρομίου, αφού ανάγκασαν σε οπισθοχώρηση τους πολιτοφύλακες που στηρίζουν την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, πρόσθεσε το κέντρο στη σελίδα του στο Facebook, χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες.
Προς το παρόν, η κυβέρνηση της Τρίπολης δεν έχει σχολιάσει σχετικά, ωστόσο κυκλοφορούν φήμες πως ο πρόεδρος της κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας, Φαγιέζ αλ Σαράζ έχει εγκαταλείψει την πόλη -ενδεχομένως και τη χώρα και βρίσκεται στο Λονδίνο.
Αυτό άλλωστε αναφέρει σε tweet το LibyaReview αναφέροντας και τον αριθμό της πτήσης του Σαράζ.
Βάσει της προόδου που ισχυρίζονται ότι έχουν καταγράψει, οι δυνάμεις του Χάφταρ βρίσκονται σε απόσταση περίπου 10 χλμ από το κέντρο της Τρίπολης.
Στρατό στέλνει ο Ερντογάν
Ένα σχεδόν 24ωρο μετά την είδηση που ανέδειξε το πρακτορείο Reuters, επικαλούμενο αξιωματούχο της Τρίπολης, επιβεβαιώνεται ότι η Λιβύη ζήτησε τουρκική ενίσχυση, καθώς όπως τόνισε ο διευθυντής επικοινωνίας του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν η Άγκυρα «θα ανταποκριθεί σε αυτό το αίτημα».
«Η λιβυκή κυβέρνηση ζήτησε τη στρατιωτική βοήθεια της Τουρκίας. Όπως έχει πει ο πρόεδρος Ερντογάν, ασφαλώς θα τιμήσουμε τη συμφωνία μας», έγραψε στο Twitter ο Φαχρετίν Αλτούν.
Σε αυτό το κλίμα, ο Ταγίπ Ερντογάν προχωρά σε επίσπευση των διαδικασιών εισαγωγής στη Βουλή του νομοσχεδίου που θα προβλέπει την αποστολή στρατευμάτων στην Τρίπολη.
Σύμφωνα με όσα μεταδίδει η κρατική τηλεόραση (TRΤ), στους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος έχει αποσταλεί ειδοποίηση από τον Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής ομάδας του AKP, δια της οποίας γνωστοποιείται ότι το «αίτημα» της λιβυκής κυβέρνησης αναμένεται να φτάσει στην τουρκική Βουλή τη Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου.
Την Πέμπτη είχε ανακοινωθεί ότι η τουρκική Εθνοσυνέλευση θα ψηφίσει στις 8 ή 9 Ιανουαρίου.
«Στηρίζουμε τη νόμιμη, διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση στη Λιβύη. Οι εξωτερικές δυνάμεις πρέπει να σταματήσουν να στηρίζουν τις παράνομες οργανώσεις (που μάχονται) τη λιβυκή κυβέρνηση» είχε δηλώσει ο Αλτούν.
«Επειδή στηρίζουμε τη λιβυκή κυβέρνηση, δεν θέλουμε η Λιβύη να μετατραπεί σε εμπόλεμη ζώνη», υποστήριξε. Προειδοποίησε επίσης ότι οι προσπάθειες «αυτών των περιφερειακών δυνάμεων που εργάζονται για την επαναφορά καταπιεστικών καθεστώτων» θα αποτύχουν.
Η Άγκυρα υπέγραψε στις 27 Νοεμβρίου μια συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με την GNA, κατά την επίσκεψη που πραγματοποίησε στην Κωνσταντινούπολη ο επικεφαλής της λιβυκής κυβέρνησης Φάγιεζ αλ Σάρατζ.
Προσπάθεια εμπλοκής της Τυνησίας
«Η Τυνησία δεν θα συμμετάσχει σε κανέναν συνασπισμό» αναφέρει σε ανακοίνωσή της η υπηρεσία Τύπου της χώρας, «αδειάζοντας», ουσιαστικά τον τούρκο πρόεδρο που είχε ζητήσει να συμμετάσχει η χώρα σε μια τουρκική συμμαχία στη Λιβύη.
Την ίδια ώρα κατήγγειλε με σφοδρότητα τις δηλώσεις σχετικά με την ένταξη της Τυνησίας σε μια τουρκική συμμαχία. Συγκεκριμένα, ανακοίνωσε ότι η χώρα δεν συμμετέχει στον άξονα Λιβύης-Τουρκίας και Αλγερίας, διότι αυτός δεν αντικατοπτρίζει τη θέση της χώρας.
Η προεδρία ανακοίνωσε ότι η στάση του κράτους είναι ουδέτερη στη λιβυκή κρίση.
«Εμείς επαγρυπνούμε για την αποτροπή προσπάθειας μετατροπής της Τυνησίας σε διάδρομο για το ISIS» αναφέρει επίσημη ανακοίνωση, αποκαλύπτοντας το σχέδιο του Ερντογάν να κάνει την Λιβύη «Συρία», για να επιτύχει τα σχέδια του.
Υπενθυμίζεται ότι στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν οι δύο ηγέτες μετά τις επαφές που είχαν, ο τούρκος πρόεδρος είπε ότι πιστεύει πως η Τυνησία θα μπορούσε να έχει «πολύτιμη και εποικοδομητική συμβολή» για την αποκατάσταση της σταθερότητας στη Λιβύη.
Μόλις 24 ώρες μετά την συνάντηση αυτή, η φιλοκυβερνητική εφημερίδας της Τουρκίας Γενί Σαφάκ ανέφερε ότι ο Ερντογάν ζήτησε λιμάνι για τα τουρκικά πολεμικά πλοία.
Με τη νέα αυτή κίνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η Άγκυρα επιδιώκει να εξασφαλίσει μία θαλάσσια πρόσβαση στη Λιβύη μέσω Τυνησίας, ώστε να μπορεί να επεμβαίνει ανά πάσα στιγμή στα τεκταινόμενα της γείτονος χώρας υπέρ της κυβέρνησης Σάραζ.
Παράλληλα, όπως εκτιμάται, επιχειρεί να ανοίξει το δρόμο για την επονομαζόμενη επιχείρηση της Τουρκίας «Ασπίδα της Μεσογείου» στη θάλασσα νότια της Ελλάδας, ώστε να μπορεί να αποτρέπει ενδεχόμενες κινήσεις του ελληνικού στόλου στην περιοχή.
Ωστόσο, όπως φάνηκε από την έντονη αντίδραση της Τυνησίας, ο Ερντογάν δεν βρήκε τον σύμμαχο που έψαχνε για την υλοποίηση των σχεδίων του στη Μεσόγειο.
Κόντρα Ρωσίας – Τουρκίας
Το πόσο ενισχυμένος θεωρεί ότι είναι ο Ταγίπ Ερντογάν προκύπτει και από τις αντιδράσεις του απέναντι στην Ρωσία. Η Μόσχα έχει εκφράσει την ενόχλησή της για τις κινήσεις της Αγκυρας στη Λιβύη, ωστόσο ο τούρκος πρόεδρος δεν φαίνεται να πτοείται.
Όπως ανακοίνωσε το Κρεμλίνο, ο Βλαντιμίρ Πούτιν συνομίλησε την Πέμπτη με τον Ιταλό πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε, και συμφώνησαν πως η κρίση πρέπει να επιλυθεί ειρηνικά.
Η Ρωσία τάχθηκε κατά οποιασδήποτε εξωτερικής παρέμβασης στη Λιβύη, με τον εκπρόσωπο του Βλαντιμίρ Πούτιν Ντμίτρι Πεσκόφ να τονίζει ότι στόχος της Μόσχας είναι η ταχεία επίλυση του ζητήματος που θα τερματίσει την αιματοχυσία στη χώρα.
Ο Ταγίπ Ερντογάν ωστόσο δηλώνει σε κάθε τόνο πως η Τουρκία δεν θα μείνει σιωπηλή στη ρωσική στήριξη προς τις δυνάμεις του Χαφτάρ.
«Η Ρωσία είναι εκεί με 2.000 μισθοφόρους» δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος, κάνοντας λόγο και για 5.000 μαχητές από το Σουδάν. «Τους έχει καλέσει η επίσημη κυβέρνηση της Λιβύης; Όχι» συνέχισε. «Βοηθούν έναν βαρόνο του πολέμου, ενώ εμείς αποδεχόμαστε πρόσκληση από τη νόμιμη κυβέρνηση της χώρας. Αυτή είναι η διαφορά μας».
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ίδιος ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει δηλώσει ότι η Μόσχα έχει επαφές και με τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές στη Λιβύη.
Η ρίζα της τουρκικής αντίδρασης είναι ότι η Μόσχα έχει εκφράσει τη διαφωνία της για τις κινήσεις του Ερντογάν στη Λιβύη, έχοντας τονίσει ότι «η συμφωνία ασφαλείας που συνήφθη μεταξύ των δύο χωρών εγείρει πολλά ερωτήματα».
Διπλωματικός πυρετός
Την Παρασκευή, ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι είχε τηλεφωνικές επικοινωνίες με τους Ντόναλντ Τραμπ, Βαλντιμίρ Πούτιν και Τζουζέπε Κόντε ενώ ο Ρώσος Πρόεδρος μίλησε με τον Ιταλό Πρωθυπουργό και λίγο αργότερα συζήτησε στο Συμβούλιο Ασφαλείας της χώρας την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη Λιβύη.
Ωστόσο, παρέμβαση ετοιμάζει και η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς, ο ύπατος εκπρόσωπος της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζοζέπ Μπορέλ, σκοπεύει να μεταβεί στην λιβυκή πρωτεύουσα Τρίπολη στις 7 Ιανουαρίου, συνοδευόμενος από τους υπουργούς Εξωτερικών της Γαλλίας, Γερμανίας, Ηνωμένου Βασιλείου και Ιταλίας, ανακοίνωσε το υπουργείο Εξωτερικών της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (GNA) της Λιβύης.
Η κούρσα της Αθήνας
Με στόχο την ανάδειξη της χώρας ως πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή, την αναβάθμιση του ρόλου της ως ενεργειακού κόμβου, αλλά και προκειμένου να επιτευχθεί η διπλωματική περιχαράκωση και απομόνωση της Τουρκίας, κινείται ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Αρχής γενομένης από την υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό Eastmed, στην Αθήνα, στις 2 Ιανουαρίου. Στην ουσία πρόκειται για την πρώτη, έμπρακτη απάντηση της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στα άκυρα μνημόνια που υπέγραψε η Τουρκία με τη Λιβύη.
Θα ακολουθήσει η συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, κατά την οποία ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα αναδείξει διεθνώς την προκλητική ρητορική της Άγκυρας, καθιστώντας παράλληλα, για άλλη μια φορά σαφές, ότι η συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη είναι άκυρη, δεν παράγει νόμιμα αποτελέσματα και δεν διασφαλίζει τη σταθερότητα στην περιοχή.
Η συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Αμερικανό Πρόεδρο θα πραγματοποιηθεί στις 7 Ιανουάριου στην Ουάσιγκτον.
Ο τρίτος σημαντικός σταθμός του πρωθυπουργού, σε αυτό το διπλωματικό σπριντ, στον πρώτο μήνα του νέου έτους είναι η συνάντηση που θα έχει με τον Μ. Μακρόν στο Παρίσι. Ο Γάλλος Πρόεδρος έχει σταθεί ίσως πιο ένθερμα από οποιονδήποτε άλλον στο πλευρό της Ελλάδας και πλέον αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο, εκδηλώνοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στην νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Σε όλες αυτές τις επαφές ο πρωθυπουργός έχει ήδη στη φαρέτρα του τη ρητή απόφαση του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες απέναντι στο μνημόνιο συνεργασίας που έχει υπογράψει η Άγκυρα με την Τρίπολη και φυσικά το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας.
Γεμάτη επαφές και η ατζέντα του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια. Τη Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου 2019, θα πραγματοποιηθεί στη Ρώμη συνάντηση των τεχνικών κλιμακίων Ελλάδας και Ιταλίας, με στόχο τη συνέχιση των συζητήσεων για την οριοθέτηση των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ)των δύο χωρών.
Στις 4 ή 5 Ιανουαρίου 2020 θα πραγματοποιηθεί στο Κάιρο η τριμερής Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου με τη συμμετοχή και της Γαλλίας (σχήμα 3+1), με την ασφάλεια, τα ενεργειακά και τις περιφερειακές εξελίξεις να βρίσκονται στο επίκεντρο των συζητήσεων των χωρών που συμμετέχουν στο σχήμα. Με τη σύνθεση αυτή, η τριμερής χρησιμεύει πλέον ως όχημα για την ενεργότερη εμπλοκή της Γαλλίας σε θέματα ασφάλειας και ενέργειας της Ανατολικής Μεσογείου.
Στις 7 Ιανουαρίου ο υπουργός Εξωτερικών θα συνοδεύσει τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στην Ουάσινγκτον για τη συνάντηση με τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Στις 8 Ιανουαρίου τα τεχνικά κλιμάκια Ελλάδας και Αιγύπτου θα συναντηθούν προκειμένου να επιταχυνθούν οι συνομιλίες για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.
Στα μέσα Ιανουαρίου, σε ημερομηνία που δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, ο Νίκος Δένδιας θα πραγματοποιήσει επίσκεψη στο Μαρόκο, μια χώρα με σημαντικό ρόλο για τις εξελίξεις στη Λιβύη. Άλλωστε, η πολιτική συμφωνία για τη Λιβύη υπεγράφη στο Skhirat του Μαρόκου.
Τέλος, στις 15 – 16 Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθεί το EastMed Gas Forum στο Κάιρο.
