Οι Ελληνες της Ουκρανίας είχαν στερηθεί για πολλά χρόνια τη δυνατότητα να διδάσκονται ελληνικά. Αυτό είχε ως συνέπεια η γλώσσα τους να υποστεί φθορές και να βρεθεί στο όριο της εξαφάνισης. Ταξιδεύοντας στα ελληνικά χωριά γύρω από τη Μαριούπολη και μιλώντας με τους γηραιότερους κατοίκους διαπιστώνουμε ότι η γλώσσα που μιλάνε, παρά τις αλλοιώσεις, κρατάει τις ρίζες της από τη μητρική αρχαία ελληνική.

Ονομάζουν την κότα «όρνιθα», τη θάλασσα «γιαλό», χρησιμοποιούν λέξεις όπως άλας, αρνί, σπίτι κ.ά. Από τη δεκαετία του 1930 μέχρι τα τέλη του ’80 χρήση της ελληνικής γλώσσας γινόταν μόνο σε οικιακό επίπεδο, και έτσι οι περισσότερες λέξεις που επιβίωσαν αφορούν την καθημερινότητα και τα ζητήματα ρουτίνας και νοικοκυριού. Από τη δεκαετία του ’90 και ύστερα η ελληνική κοινότητα της Ουκρανίας με τη στήριξη πανεπιστημίων, εθελοντών, χορηγών και του ελληνικού κράτους εκπονεί ευρύ πρόγραμμα διδασκαλίας νέων ελληνικών όχι μόνο στα παιδιά που κατάγονται από ελληνικές οικογένειες αλλά και στους Ουκρανούς που δεν είχαν καμία πρωτύτερη σχέση με τον Ελληνισμό. Προσφάτως, διδασκαλία ελληνικών σε σχολεία και πανεπιστήμια ξεκίνησε σε πόλεις όπως η Νίζνα, το Χάρκοβο και το Λβιβ.

Οι περισσότεροι Ελληνες της Ουκρανίας ζουν στα παράλια της Αζοφικής Θάλασσας, στα νότια της χώρας, γύρω από τη Μαριούπολη. Η Μαριούπολη, όπως και δεκάδες όμορα ελληνικά χωριά, κτίστηκε το 1777-1778, όταν πάνω από 10.000 Ελληνες μετοίκησαν εκεί από τις αρχαίες αποικίες της Κριμαίας.

Ο αριθμός τους σήμερα εκτιμάται σε 70.000-100.000 άτομα και εκεί σήμερα βρίσκονται τα περισσότερα σχολεία όπου διδάσκονται τα ελληνικά σαν δεύτερη ξένη γλώσσα. Ελληνική παρουσία υπάρχει και σε άλλες πόλεις της Ουκρανίας: στην Κριμαία, στην Οδησσό, στη Νίζνα, στο Ντνιεπρό, στο Χάρκοβο, στο Κίεβο, στο Λβιβ κ.α. Τα τελευταία χρόνια, διδασκαλία ελληνικών υπάρχει σε όλα αυτά τα μέρη. Στο σύνολο, τα σχολεία όπου υπάρχει υποχρεωτικό μάθημα των Νέων Ελληνικών είναι περίπου 60, τα οποία είναι κατανεμημένα κυρίως σε σχέση με τον ελληνικό πληθυσμό. Το ένα τρίτο από αυτά τα σχολεία βρίσκεται σε χωριά δίπλα ή μέσα στη γραμμή όπου διεξάγονται εχθροπραξίες ανάμεσα στον ουκρανικό στρατό και στους φιλορώσους αυτονομιστές.

Μοιάζει με παιχνίδι

«Ο αριθμός των παιδιών έχει μειωθεί, καθώς οι οικογένειες έφυγαν λόγω του πολέμου. Οσα έχουν μείνει διδάσκονται ελληνικά» λέει στα «ΝΕΑ» η Νίνα Τοπάλοβα, δασκάλα ελληνικών στο χωριό Τσερμαλίκ. Το Τσερμαλίκ βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Κάλμιους. Στην απέναντι όχθη βρίσκονται οι αυτονομιστές, με αποτέλεσμα το χωριό να βρίσκεται στο επίκεντρο του πολέμου.

«Προσπαθώ να κάνω το μάθημα Ελληνικών διασκεδαστικό, να μοιάζει περισσότερο με παιχνίδι. Δεν είμαι αυστηρή με τα παιδιά όσον αφορά την ύλη, καθώς στόχος είναι να αγαπήσουν τα ελληνικά και όχι να τα βλέπουν σαν ένα ακόμα μάθημα από το σχολικό πρόγραμμα. Το μάθημα διδάσκεται ως δεύτερη ξένη γλώσσα, οπότε δεν μπορώ να υποστηρίξω ότι όσα παιδιά τελειώσουν το σχολείο θα μπορούν να μιλήσουν ελληνικά. Ωστόσο θα έχουν πάρει κάποιες γνώσεις περί της ελληνικής γλώσσας, θα έχουν καταλάβει τη σημασία και την ομορφιά της και – όσοι θελήσουν – θα μπορέσουν να αναζητήσουν τρόπο προκειμένου να μάθουν καλύτερα ελληνικά, π.χ. στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μαριούπολης» εξηγεί η Τοπάλοβα.

Η ίδια μένει στη Μαριούπολη και έρχεται δύο φορές στο Τσερμαλίκ για να κάνει τα μαθήματα. «Δούλευα στο Πανεπιστήμιο, ωστόσο έφυγα για να δουλέψω στο σχολείο όταν άνοιξε επιδοτούμενη θέση από το Ιδρυμα Π. Μπούμπουρα, για διδασκαλία ελληνικών στα χωριά της Μαριούπολης». Το να βρεθούν δάσκαλοι ελληνικών για αυτά τα χωριά δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Τελευταία Νέα