Αναζήτηση
Τυραννία για το σώμα: με τον τρόπο αυτόν περιγράφουν οι ειδικοί την καθημερινότητα των εργαζομένων στα γραφεία, οι οποίοι καταπονούν το μυοσκελετικό τους σύστημα εξαιτίας της έλλειψης κίνησης.
Αυτός είναι και ο λόγος που εντείνεται το αίτημα της επιστημονικής κοινότητας για την αναγκαιότητα της εκπαίδευσης των εργαζομένων σε μια εργονομική διαχείριση του σώματος αλλά και στην εργονομική διάταξη του γραφείου και του υπολογιστή. Στις ΗΠΑ έχει υπολογιστεί, όπως σημειώνει η Σοφία Γεωργίου, φυσικοθεραπεύτρια και ειδική αποκατάστασης προβλημάτων φωνής, ότι 216 εκατομμύρια εργατοώρες χάνονται από τον πόνο της μέσης εξαιτίας του… μαρτυρίου της καθιστικής ζωής στην οποία υποβάλλονται οι εργαζόμενοι.
Πρόληψη
Σε ό,τι δε αφορά τη χώρα μας και σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα της Νευροχειρουργικής Κλινικής του νοσοκομείου Ευαγγελισμός που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Spine», περίπου 2 στους 10 δηλώνουν πως μένουν στο κρεβάτι ανήμποροι για τουλάχιστον 5 ημέρες. Για τον λόγο αυτόν, όπως υπογραμμίζει η Γεωργίου, για να μπορέσει κάποιος να εργαστεί σε ένα γραφείο οκτώ με δέκα ώρες, είναι σημαντικό να σκεφτεί την πρόληψη, ακολουθώντας αρχικά μερικές απλές οδηγίες.
«Διαφορετικά, το άτομο ταλαιπωρείται, πονούν ο αυχένας και η μέση, έχει πονοκεφάλους και τα μάτια αρχίζουν να δυσκολεύονται, ιδιαίτερα σε εκείνους που εργάζονται σε υπολογιστή. Εάν τα μάτια δυσκολεύονται, το κεφάλι έρχεται πιο πρόσθια και η υπόλοιπη σπονδυλική στήλη ακολουθεί, με αποτέλεσμα το σώμα να κάνει κύφωση. Tα χέρια πονούν ή μουδιάζουν εξαιτίας της υπέρχρησης και της πίεσης του νευρικού ιστού, αλλά και γιατί στηρίζουν το βάρος του κορμού που πέφτει προσθίως. Επιπλέον, η περιοχή ανάμεσα στις ωμοπλάτες συχνά έχει την αίσθηση του καψίματος και εξαιτίας της κυφωτικής θέσης η πλάτη σε μυϊκό επίπεδο χάνει τη δυναμική της».
Τα προβλήματα όμως που περιγράφει η ειδικός δεν σταματούν εδώ: «Συν τω χρόνω, η πλάτη αδυνατεί να κρατήσει το σώμα ευθεία πάνω από ελάχιστο χρόνο χωρίς ν’ αντιδράσει και να θελήσει να επιστρέψει στην ίδια λανθασμένη στάση σώματος. Η μεγαλειώδης λειτουργία της αναπνοής αποσυντονίζεται και η φυσική κατάσταση του ατόμου λόγω της καθιστικής ζωής μειώνεται, με αποτέλεσμα να έχουμε ένα δύσκαμπτο σώμα, με πόνο, με αρνητική διάθεση και τις περισσότερες φορές με αδυναμία κατανόησης του γιατί».
Στην πραγματικότητα, όμως, η απάντηση στο ερώτημα είναι αυτονόητη. «Το σώμα είναι σχεδιασμένο για να κινείται και όταν χρειάζεται να κάθεται αυτό πρέπει να γίνεται με εργονομικό τρόπο. Δυστυχώς, όμως, ύστερα από δέκα ώρες σε ένα γραφείο το σώμα εκπαιδεύεται στην αποφυγή της κίνησης. Ο εγκέφαλος έχει την ιδιότητα της νευροπλαστικότητας, δηλαδή της προσαρμογής. Προσαρμόζεται λοιπόν στη συνήθεια, που δεν είναι άλλη από την έλλειψη της κίνησης, και όχι μόνο. Η στάση σώματος στο γραφείο είναι από τα πιο συχνά προβλήματα, που αν λυθεί τότε ο πόνος στο σώμα υποχωρεί πολύ συντομότερα, ιδιαίτερα εάν συνδυαστεί με απλές διατάσεις κατά τη διάρκεια της εργασίας, καθώς δεν φορτίζεται με λανθασμένο τρόπο και του δίνεται η ευκαιρία της αιμάτωσης και άρα οξυγόνωσης μέσω της κίνησης».
Εργονομικές συμβουλές που θα ανακουφίσουν το σώμα
Υπό τα δεδομένα αυτά, η Σοφία Γεωργίου δίνει χρήσιμες, πρακτικές και το κυριότερο εργονομικές συμβουλές που θα ανακουφίσουν το σώμα.
Α. Καρέκλα: Είναι σημαντικό η καρέκλα να παρέχει υποστήριξη στη σπονδυλική στήλη και χερούλια για να ξεκουράζονται τα χέρια. Επίσης πρέπει να υπάρχει ενίσχυση στο μαξιλάρι που βρίσκεται στο ύψος της μέσης. Εάν δεν υπάρχει, τότε προμηθευτείτε ένα μαξιλαράκι ειδικό για την καρέκλα, το οποίο μπορείτε να χρησιμοποιείτε και στο κάθισμα του αυτοκινήτου, ή τυλίξτε μια μικρή πετσέτα ρολό και τοποθετήστε τη στο ύψος της μέσης για πιο σωστή υποστήριξη. Η πετσέτα-ρολό, όταν αλλάξετε τη θέση σας, θα μετακινείται, οπότε χρησιμοποιήστε τη (και) ως μέσο εκπαίδευσης, ώστε να σκέφτεστε συχνότερα τη διόρθωση της στάσης του σώματος. Αξίζει να επισημανθεί ότι πολλές φορές η πλάτη της καρέκλας, λόγω παλαιότητας, δεν είναι σταθερή, γεγονός που ακυρώνει κάθε προσπάθεια και οδηγία για καλύτερη στάση σώματος.
Β. Υπολογιστής: Εάν χρησιμοποιείτε laptop, είναι απαραίτητο να προμηθευτείτε ένα εξωτερικό πληκτρολόγιο και να ρυθμίσετε το ύψος της οθόνης σας με μια εξωτερική βάση. Σκοπός είναι να κινείται το βλέμμα πάνω – κάτω και όχι να κάνει κύφωση το σώμα για να φτάσετε το ύψος της χαμηλής αυτής οθόνης.
Γ. Πληκτρολόγιο: Εργονομικό πληκτρολόγιο, με μικρά στο πάχος πλήκτρα, το οποίο πρέπει να είναι σε τέτοια απόσταση ώστε όταν ακουμπάτε τα χέρια σας στο γραφείο, τα δάχτυλα να πέφτουν πάνω στο πληκτολόγιο. Συχνά το πληκτρολόγιο είναι πολύ μακριά από το σώμα με αποτέλεσμα να «κρέμεται» το σώμα πάνω του για να το φτάσει.
Δ. Υποπόδιο: Το υποπόδιο κάτω από τα γραφείο είναι χρήσιμο κυρίως όταν δεν ακουμπούν τα πόδια στο πάτωμα. Η μέση αποφορτίζεται εμμέσως διότι δεν γλιστράτε στην καρέκλα και έτσι διασφαλίζεται μια καλύτερη στάση σώματος.
Κινητικό διάλειμμα. Παράλληλα με τις οδηγίες αυτές, είναι απαραίτητο ένα κινητικό διάλειμμα, τουλάχιστον κάθε μία ώρα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι χρειάζεται να σηκωνόμαστε από την καρέκλα και να εφαρμόζουμε απλές διατατικές ασκήσεις που θα ξεκουράσουν το σώμα και θα εμποδίσουν την ανάπτυξη δυσκαμψιών.
Η ειδικός υπογραμμίζει ότι στην κάθε διάταση θα πρέπει να νιώθει κανείς το τράβηγμα των μυών, το οποίο θα πρέπει να είναι ανεκτό και χωρίς υπερβολή. «Η επιλογή των διατάσεων να γίνεται κατόπιν οδηγιών του φυσικοθεραπευτή σας στην περίπτωση που υπάρχει πόνος» καταλήγει η Γεωργίου.
