«Κάλλιο αργά παρά ποτέ»… Σε αυτή τη λαϊκή ρήση αποτυπώνεται το γεγονός ότι αυτό που έπρεπε να έχει γίνει 10 χρόνια πριν, όταν ξέσπασε η κρίση, δηλαδή η δημιουργία μιας εθνικής επιτροπής που θα εκπονήσει το σχέδιο ανάπτυξης για την οικονομία, παίρνει τώρα σάρκα και οστά με την πρωτοβουλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Μία ημέρα μετά την ανακοίνωση του ονόματος της υποψηφίας νέας Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου το Μέγαρο Μαξίμου ανακοίνωσε τα ονόματα της Επιτροπής Πισσαρίδη που θα εκπονήσει το νέο σχέδιο ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία για την τρέχουσα δεκαετία.
Ο νομπελίστας οικονομολόγος έχει αντίστοιχο ρόλο στην πατρίδα του, όταν εκλήθη από την κυπριακή κυβέρνηση να συμβάλει στην αντιμετώπιση της τραπεζικής κρίσης. Ο sir Χριστόφορος Πισσαρίδης είναι Regius Professor στη London School of Economics, καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και πρόεδρος του Συμβουλίου Εθνικής Οικονομίας της Κύπρου. Ειδικεύεται στα οικονομικά των αγορών εργασίας, στη μακροοικονομική πολιτική, στην οικονομική ανάπτυξη και στις διαρθρωτικές αλλαγές. Εγινε ιππότης του βρετανικού στέμματος το 2013 και το 2016 τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Το 2017 σε συνέντευξή του στον «Φιλελεύθερο» διατύπωσε ανοιχτά την άποψή του για την ελληνική οικονομία, αφού προηγουμένως είχε διευκρινίσει ότι δεν του ζητήθηκε ποτέ βοήθεια από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Τι θέλουμε
Τότε σε ερώτηση που του έγινε «αν ζητούσαν τη συμβουλή σας, τι θα τους λέγατε;» απάντησε χαρακτηριστικά: «Θα τους έλεγα ότι έχουμε το μικρότερο ποσοστό επενδύσεων στην Ευρωπαϊκή Ενωση και αυτό θα απασχολούσε τον κάθε νοήμονα άνθρωπο. Δεν υπάρχει χρήμα. Οι τράπεζες δεν μπορούν να δανείσουν και η ρευστότητα είναι περιορισμένη. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα πρόγραμμα που η ίδια η κυβέρνηση λέει ότι δεν το επιθυμεί ως επιλογή διαχείρισης του προβλήματος. Εχει υπογράψει αλλά δεν το υποστηρίζει!
Ποιος επενδυτής είναι τόσο τρελός ώστε να έρθει στην ελληνική πραγματικότητα, όταν έχει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ρευστότητας και της αβεβαιότητας που προκαλούν οι κυβερνητικές θέσεις; Επομένως, πριν από κάποια ειδική συμβουλή, εκείνο που προέχει είναι η σταθερότητα στην πολιτική και στην οικονομία».
Και να, που φθάσαμε στο σήμερα με κυβέρνηση ΝΔ.
Οπως είπε τότε, «οι μεταρρυθμίσεις επιτυγχάνουν σε μία χώρα όταν υπάρχει μία ισχυρή ομάδα στον πληθυσμό που πιστεύει ότι θα είναι σε καλύτερη θέση μετά τις μεταρρυθμίσεις. Στην Ελλάδα κανείς δεν το πιστεύει αυτό. Να ξέρουμε τι θέλουμε και να το φωνάξουμε παντού ώστε να επανέλθει η εμπιστοσύνη για τους έλληνες και ξένους επενδυτές». Κι αυτό ισχύει…
Αλλη πορεία
Κεντρικό πρόσωπο στην Επιτροπή είναι ο αναπληρωτής του Νίκος Βέττας, καθηγητής, γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, ο οποίος επανειλημμένα και από τις στήλες του «Βήματος» έχει δώσει το στίγμα του, έχει εκφράσει τις πεποιθήσεις του για την ελληνική οικονομία και ο οποίος πιστεύει ακράδαντα ότι για να επιτύχουμε ρυθμούς ανάπτυξης υψηλότερους από αυτούς που δείχνουν τα οικονομετρικά υποδείγματα (αύξηση ΑΕΠ 2,5% εφέτος και αύξηση ΑΕΠ 1%-1,5% μεσοπρόθεσμα τα επόμενα χρόνια) πρέπει να καθορίσουμε μια άλλη πορεία, να βρούμε ανθρώπους και κεφάλαια ώστε να μεγαλώσουν οι επιχειρήσεις, να γίνουν επενδύσεις και να αξιοποιήσουμε όλα τα πλεονεκτήματα που έχουμε ως χώρα.
Βέβαια για να επιτύχει το όποιο σχέδιο ανάπτυξης της οικονομίας θα πρέπει να γίνουν τολμηρές διαρθρωτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις στο θεσμικό πλαίσιο και στο οικοδόμημα της χώρας που θα υποστηρίξουν τις επιλογές και τις κατευθύνσεις που θα δοθούν από την Επιτροπή, είτε αυτό λέγεται εξωστρέφεια είτε λέγεται «οικονομία της γνώσης», καθώς είναι αδύνατον να συντηρήσεις έναν υψηλό, τον αναγκαίο, ρυθμό ανάπτυξης μόνο με τον τουρισμό και τα ακίνητα. Π.χ. η μεταποίηση πρέπει να μπει σε νέες βάσεις με μεγάλες επιχειρήσεις, και αυτές θα χρειαστούν ανθρώπους και τεχνολογία. Αυτή είναι μια πρόκληση.
Τα πρόσωπα
H Επιτροπή αποτελείται από οικονομολόγους που συνδυάζουν επιστημονική εξειδίκευση, διεθνή καταξίωση, γνώση της αγοράς και εμπειρία σε θέματα σχεδιασμού οικονομικής πολιτικής.
Μέλη της με συντονιστικό ρόλο είναι οι Δημήτρης Βαγιανός (καθηγητής στην LSE) και Κωσταντίνος Μεγήρ (καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Yale), ενώ συμβουλευτικό ρόλο σε θέματα που αφορούν επιμέρους πλευρές, θεσμούς και δεδομένα της ελληνικής οικονομίας έχουν οι Κυριάκος Ανδρέου (Advisory leader – PwC), Κωσταντίνος Αρκολάκης (Yale), Μανόλης Γαλενιανός (London Holloway), Χρήστος Γκενάκος (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Cambridge), Svetoslav Danchev (IOBE), Αρίστος Δοξιάδης (Big Pi Ventures), Νίκος Καραμούζης (πρόεδρος – Grant Thornton), Φοίβη Κουντούρη (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), Αλέξανδρος Κρητικός (DIW), Δάφνη Νικολίτσα (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Διομήδης Σπινέλλης (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), Πάνος Τσακλόγλου (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών).
Το χρονοδιάγραμμα
Η Επιτροπή θα υποβάλει ως το τέλος Ιανουαρίου 2020 προκαταρκτική έκθεση που θα εντοπίζει αφενός τους κύριους άξονες στους οποίους πρέπει να στηρίζεται η ισχυρή ανάπτυξη της οικονομίας και τις βασικές αλλαγές και διαφοροποιήσεις σε σχέση με την υφιστάμενη πορεία και το σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης.
Σε τρεις μήνες θα υποβάλει ένα ενδιάμεσο σχέδιο που θα συμπεριλαμβάνει όλους τους άξονες και τις κεντρικές κατευθύνσεις του αναπτυξιακού σχεδίου και σε εννέα μήνες το τελικό και πλήρως εξειδικευμένο σχέδιο.
Αναζήτηση νέου παραγωγικού μοντέλου
Η Επιτροπή θα συμβουλεύεται και άλλους επιστήμονες, στελέχη της αγοράς και ειδικούς, ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύψουν στην πορεία, καθώς και εκπροσώπους της παραγωγής.
Κρίσιμο στοιχείο θα είναι οι προτάσεις της Επιτροπής για το εθνικό σχέδιο ανάπτυξης – το οποίο στην ουσία θα αντικαταστήσει το σχέδιο για τη «μεταμνημονιακή» εποχή που είχε εκπονήσει η προηγούμενη κυβέρνηση υπό τον τότε αντιπρόεδρο Γιάννη Δραγασάκη υπό τον τίτλο «Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική» – να συνδεθούν, να «κουμπώσουν» με τους στόχους του μεσοπρόθεσμου προγράμματος δημοσιονομικής σταθερότητας και ανάπτυξης της οικονομίας το οποίο καταρτίζει ο υπουργός των Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, αλλά και με τους στόχους και τους πόρους που προβλέπονται από το ΕΣΠΑ που βρίσκεται σε εξέλιξη. Πρόθεση της Επιτροπής είναι να αξιοποιηθούν τα σχέδια που βρίσκονται στο τραπέζι καθώς η αναζήτηση νέου παραγωγικού μοντέλου ή η ανάγκη να αυξηθεί η απασχόληση ώστε να ενσωματωθεί το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό στην οικονομία, να μειωθεί η μεταναστευτική εκροή και να περιοριστεί η πληθυσμιακή μείωση είναι το ζητούμενο για τη χώρα, ενώ σε επιστημονικό επίπεδο όλοι συμφωνούν ότι η αύξηση των επενδύσεων, με την παράλληλη αποκατάσταση της ικανότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος για χρηματοδότηση της οικονομίας, με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, με την αξιοποίηση του εργαλείου των Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), είναι η συνταγή που δεν μπορούμε να αγνοούμε.
