Γιατί οι ρώσοι ολιγάρχες είναι ερωτευμένοι με το Λονδίνο; Σίγουρα όχι επειδή μπορούν να απολαμβάνουν τη βότκα τους με θέα τον Τάμεση. Η βρετανική πρωτεύουσα είναι το μεγαλύτερο πλυντήριο χρήματος στον κόσμο – κι αυτό είναι κάτι που δεν έχει περάσει απαρατήρητο από τους ρώσους κροίσους.
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, ο ένας μετά τον άλλον άρχισαν να εγκαθίστανται στο Λονδίνο αγοράζοντας πολυτελή σπίτια, πανάκριβα έργα τέχνης, ακόμη και ποδοσφαιρικές ομάδες.
Είναι τόσο πολλοί ώστε ορισμένα μίντια μιλούν – σκωπτικά – για «Λόντονγκραντ», έχοντας βαφτίσει «Κόκκινη Πλατεία» την Ιτον Σκουέρ της Μπελγκρέιβια, μιας από τις πιο χλιδάτες λονδρέζικες συνοικίες στην οποία συνωστίζονται ρώσοι ολιγάρχες.
Σύμφωνα με οργανώσεις κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, την τελευταία εικοσαετία περίπου 100 δισ. στερλίνες εισήλθαν στο Λονδίνο – κυρίως μέσω υπεράκτιων εταιρειών – από ρώσους υπηκόους, οι οποίοι τα επένδυσαν σε ακίνητα και χρηματοπιστωτικά προϊόντα. Ορισμένοι εξ αυτών είναι ύποπτοι για έκνομες δραστηριότητες και σχέσεις με το οργανωμένο έγκλημα.
«Το φαινόμενο των ρώσων υπερ-πλούσιων του Λονδίνου έχει πλέον καταγραφεί στη συνείδηση των Βρετανών. Σε αντίθεση με τους πλούσιους από τη Μέση Ανατολή, οι ρώσοι ολιγάρχες αρέσκονται να επιδεικνύουν τον πλούτο τους: αγοράζουν ποδοσφαιρικές ομάδες, εφημερίδες, εστιατόρια και πολυκαταστήματα, ζουν σε ορισμένα από τα πιο πολυτελή σπίτια του Λονδίνου και στέλνουν τα παιδιά τους στα πιο ακριβά σχολεία», δήλωσε στα «ΝΕΑ» ο Τζέιμς Νίξι, διευθυντής στο Πρόγραμμα Ρωσίας και Ευρασίας του Chatham House.
Ο πιο διάσημος ρώσος ολιγάρχης της Βρετανίας είναι ο Ρόμαν Αμπραμόβιτς, μεταξύ άλλων ιδιοκτήτης της Τσέλσι, ο οποίος το 2009 αγόρασε μια βικτωριανή έπαυλη στην οδό Κένσινγκτον Πάλας Γκάρντενς, τον αποκαλούμενο «δρόμο των δισεκατομμυριούχων», πληρώνοντας 97 εκατ. στερλίνες. Ψιλοπράγματα, για κάποιον με περιουσία 11,2 δισ. στερλινών…
Από το 2008 έως το 2015, περίπου 3.000 άτομα – εκ των οποίων το 25% Ρώσοι – επωφελήθηκαν από το πρόγραμμα «επιχειρηματικής βίζας» της βρετανικής κυβέρνησης, σύμφωνα με το οποίο όποιος επένδυε στη χώρα δύο εκατ. στερλίνες λάμβανε άδεια προσωρινής παραμονής και, εντός πέντε ετών, μπορούσε να υποβάλει αίτηση για μόνιμη διαμονή. Εάν, μάλιστα, επένδυε 10 εκατομμύρια, η αναμονή μειωνόταν στα δύο έτη. Επί πολλά χρόνια, οι έλεγχοι για τις πηγές προέλευσης των χρημάτων αυτών ήταν χαλαροί. Οταν η νομοθεσία άλλαξε και οι έλεγχοι αυστηροποιήθηκαν, ο αριθμός των αιτήσεων για επιχειρηματικές βίζες μειώθηκε δραστικά. Πλέον, οι ολιγάρχες οφείλουν να αποδείξουν πώς απέκτησαν τα χρήματα που ρίχνουν στη βρετανική αγορά. Αν δεν το κάνουν, βρίσκονται αντιμέτωποι με την κατάσχεση των περιουσιακών τους στοιχείων.
«Εδώ και χρόνια, το Λονδίνο αποτελεί τον νούμερο 1 προορισμό των πλούσιων ρώσων μεταναστών, τόσο των συμμάχων του Πούτιν, όσο και εκείνων που θέλουν να ξεφύγουν από αυτόν, γνωρίζοντας ότι η Βρετανία είναι απρόθυμη να συμφωνήσει στην έκδοση ρώσων κατοίκων της», είπε στα «ΝΕΑ» η Ελίζαμπεθ Σίμπφεσλ, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αστον του Μπέρμιγχαμ και συγγραφέας του βιβλίου «Πλούσιοι Ρώσοι: Από τους Ολιγάρχες στην Μπουρζουαζία».
Επειτα από την απόπειρα δολοφονίας του ρώσου πρώην διπλού κατασκόπου Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του Γιούλια, τον Μάρτιο του 2018 στο Σόλσμπερι, για την οποία το Λονδίνο κατηγόρησε το Κρεμλίνο, η βρετανική κυβέρνηση εξήγγειλε ακόμη αυστηρότερα μέτρα κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, με στόχο να πλήξει τους συμμάχους του ρώσου προέδρου.
Ωστόσο, τον Μάιο του ίδιου έτους, η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Κοινοτήτων προειδοποίησε ότι οι πλούσιοι Ρώσοι που ξεπλένουν χρήμα στη Βρετανία συνεχίζουν να κάνουν «business as usual».
Σε έκθεσή της, η Επιτροπή ανέφερε ότι το Λονδίνο δεν έχει καταφέρει να αντισταθεί στα μεγάλα χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη Ρωσία, με αποτέλεσμα συνεργάτες του Πούτιν να εξακολουθούν να «χρησιμοποιούν χρήματα που πλύθηκαν μέσω του Λονδίνου για να διαφθείρουν τους φίλους μας, να αποδυναμώσουν τις συμμαχίες μας και να διαβρώσουν την πίστη μας στα θεσμικά μας όργανα».
Το top 3 των ρώσων ολιγαρχών στη Βρετανία
Αλισερ Ουσµάνοφ
Περιουσία: 11,3 δισ. στερλίνες
Είναι ο όγδοος πλουσιότερος άνθρωπος στη Βρετανία. Ιδιοκτήτης της εταιρείας χάλυβα Metalloinvest, μίας εφημερίδας, μίας εταιρείας τηλεπικοινωνιών και ενός διαδικτυακού παρόχου στη Ρωσία. Πέρυσι πούλησε έναντι 550 εκατ. στερλινών το ποσοστό 30% που κατείχε στην Αρσεναλ. Τώρα εξετάζει το ενδεχόμενο ανάμειξης στην Εβερτον.
Ρόµαν Αµπραµόβιτς
Περιουσία: 11,2 δισ. στερλίνες
Βρίσκεται μία θέση μετά τον Ουσμάνοφ στη λίστα των πλουσιότερων κατοίκων της Βρετανίας. Είναι ιδιοκτήτης της Τσέλσι και της ρωσικής χαλυβουργίας Evraz, επενδυτής και πρώην πολιτικός.
Το 2018 απέκτησε ισραηλινό διαβατήριο, καθώς δεν κατάφερε να ανανεώσει τη βίζα παραμονής του στη Βρετανία.
Εβγκένι Λεµπέντεφ
Περιουσία: 229 εκατ. στερλίνες
Ιδιοκτήτης δύο εφημερίδων («Evening Standard» και «Independent»), μπαρ και εστιατορίων. Είναι γνωστός για τα κοσμικά πάρτι που διοργανώνει με καλεσμένους σελέμπριτι και πολιτικούς, όπως ο βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον. Είναι γιος του επιχειρηματία και πρώην πράκτορα της KGB Αλεξάντερ Λεμπέντεφ.
