Καθοριστικό το πρώτο εξάμηνο του 2020 για τις εξελίξεις στην ελληνική οικονομία και την περαιτέρω ελάφρυνση των φορολογουμένων. Μια σειρά σταδιακών εγκρίσεων από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς έως το φθινόπωρο, με μήνα ορόσημο τον Ιούνιο αναμένεται να είναι καθοριστικές τόσο για το σχέδιο νέων μειώσεων φόρων από την κυβέρνηση όσο και για τη μείωση του στόχου των πρωταογενών πλεονασμάτων από το 2021 και μετά. Η ελληνική κυβέρνηση προβλέπει, πάντως, πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο στην εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού που μπορεί να ξεκλειδώσουν φορολογικές ελαφρύνσεις μόνιμου χαρακτήρα έως 2 δισ. ευρώ, δίνοντας βαθιά ανάσα στην τσέπη των πολιτών.
Το οικονομικό επιτελείο ποντάρει χρονικά, περισσότερο, στην αλλαγή χρήσης της επιστροφής των κερδών των κεντρικών τραπεζών από ελληνικά ομόλογα (SMPs, ANFAs) για επενδύσεις, αλλά και στην αφαίρεση δαπανών ύψους 50 εκατ. ευρώ από Μεταναστευτικό. Και αυτό διότι οι τελικές αποφάσεις για τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων από το 3,5% στο 2-2,5% είναι ακόμα ασαφείς.
Με αφορμή, πάντως, την επίσκεψη του ιταλού επιτρόπου Οικονομικών Υποθέσεων Πάολο Τζεντιλόνι, την περασμένη εβδομάδα, ξεκαθάρισε κάπως το χρονοδιάγραμμα των διαπραγματεύσεων για τα αιτήματα της ελληνικής πλευράς, τα οποία θα συζητηθούν σταδιακά μέσα στον χρόνο.
Σε πρώτο στάδιο, αναμένεται τον Ιούνιο, στο Eurogroup, η απόφαση για τα SMPs και ANFAs, όπου η ελληνική πλευρά προσβλέπει σε 4,2 δισ. ευρώ έως το 2022, προκειμένου να μοιραστούν περίπου ισόποσα μεταξύ δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων. Υπολογίζεται, δηλαδή, περίπου 2 δισ. ευρώ να κατευθυνθούν στη στήριξη ιδιωτικών επενδύσεων. Επιπλέον, νωρίτερα, στο Eurogroup του Μαρτίου εκτιμάται να εγκριθεί η αφαίρεση από τον προϋπολογισμό των δαπανών ύψους 200 – 250 εκατ. ευρώ για το Μεταναστευτικό.
Από την κυβέρνηση εκτιμούν πως οι αποφάσεις για τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων και τη μεταφορά των υπερπλεονασμάτων από έτος σε έτος (smoothing mechanism) αναμένονται σε δεύτερο στάδιο, δηλαδή από τον Οκτώβριο. Να σημειωθεί πως συνολικά η απόφαση για τα SMPs – ANFAs και το smoothing mechanism μπορούν να εξασφαλίσουν χώρο 0,9% του ΑΕΠ, όσο περίπου αναμένεται από τη μείωση του στόχου για τα πρωτογενή πλεονάσματα.
Διαβεβαιώσεις
Το επιχείρημα της ελληνικής κυβέρνησης είναι σαφές και αφορά τη διαβεβαίωση πως ο στόχος του πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου είναι για χρηματοδότηση μέτρων τόνωσης της ανάπτυξης και σε καμία περίπτωση για «σπατάλες».
Ως εκ τούτου, το μεγάλο παζάρι για τα πρωτογενή πλεονάσματα αναμένεται να ξεκινήσει από Απρίλιο – Μάιο, όπου θα οριστικοποιηθούν τα δημοσιονομικά στοιχεία του 2019 από την Eurostat και με την κατάθεση του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2021-2024 στη Βουλή. Το οικονομικό επιτελείο έχει ισχυρά όπλα στη φαρέτρα του για να τεκμηριώσει πως ήδη έχει δημιουργηθεί χώρος, όπως από τη μείωση του κόστους δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου (έκδοση 15ετούς με απόδοση 1,911%), αλλά και από την ανταλλαγή ομολόγων 3,3 δισ. ευρώ τα οποία κατείχε η Εθνική Τράπεζα με νέα 30ετή ομόλογα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση χτίζει σταδιακά τα επιχειρήματά της σε γερά θεμέλια και καταρτίζει την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους, την οποία έχουν αναλάβει ο ΟΔΔΗΧ και το Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων. Πληροφορίες αναφέρουν πως σχεδιάζεται να
παρουσιαστεί μαζί με το Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο τον Απρίλιο, περιέχοντας δύο σενάριο, δηλαδή και εκείνο με τη μείωση του στόχου των πρωτογενών πλεονασμάτων. Ταυτόχρονα, τη δική του ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους θα κάνει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας.
Στις επιδιώξεις της ελληνικής πλευράς βοηθούν οι θετικές δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, αλλά και οι προσδοκίες για μία σειρά αναβαθμίσεων από τους οίκους αξιολόγησης. Ισχυρός σύμμαχος για τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ωστόσο δεν έχει αρμοδιότητα για τα δημοσιονομικά ζητήματα.