Γιατί το Brexit του Μπόρις Τζόνσον μοιάζει με τον… Κώδικα Ντα Βίντσι

Το Brexit του Μπόρις Τζόνσον μοιάζει με τον «Κώδικα Ντα Βίντσι» του Νταν Μπράουν: βρίθει συμβολισμών, μυστηρίων και γρίφων και εισπράττει – τουλάχιστον για την ώρα – μέτριες κριτικές. Στις αρχές του μήνα, ο βρετανός πρωθυπουργός επέλεξε να ξεδιπλώσει το όραμά του για το μέλλον της χώρας του εκτός της Ευρωπαϊκής Ενωσης με μια ομιλία στην υποβλητική Ζωγραφισμένη Αίθουσα του παλιού Βασιλικού Ναυτικού Κολεγίου στο Γκρίνουιτς. Στην οροφή της αίθουσας, γνωστής ως βρετανικής «Καπέλα Σιξτίνα», δεσπόζουν εντυπωσιακές τοιχογραφίες του 18ου αιώνα με θέμα την (πάλαι ποτέ) ναυτική υπεροχή και παγκόσμια κυριαρχία της Βρετανίας, την οποία επαγγέλλεται ο Τζόνσον για τη μετα-Brexit εποχή.

Οι συμβολισμοί δεν σταματούν εκεί: η Ντάουνινγκ Στριτ είχε καλέσει στην ομιλία τους πρεσβευτές των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Μόνο που «ξέχασε» να μεριμνήσει για τα καθίσματά τους, όπως είχε γίνει στην αντίστοιχη ομιλία της Τερίζα Μέι στο Λάνκαστερ Χάουζ πριν από τρία χρόνια, όπου ο κάθε διπλωμάτης είχε προκαθορισμένη θέση. Αποτέλεσμα; Οι πρέσβεις κάθονταν κυριολεκτικά όπου έβρισκαν. Οποιος έμπαινε πρώτος έπαιρνε την καλύτερη θέση. Οι τελευταίοι βολεύτηκαν με ό,τι περίσσεψε. Αν δεν πειστήκατε ότι το Λονδίνο πασχίζει να στείλει προς πάσα κατεύθυνση το μήνυμα ότι θέλει σιγά σιγά να «αραιώνει» από την Ευρώπη, διαβάστε κι αυτό: το Φόρεϊν Οφις έδωσε εντολή στους βρετανούς διπλωμάτες να κάθονται μακριά από τους ευρωπαίους ομολόγους τους στις διεθνείς συνόδους, ενώ στην πρόσφατη 56η Διάσκεψη για την Ασφάλεια η Βρετανία ήταν η μόνη χώρα που δεν εκπροσωπήθηκε από αρχηγό κράτους ή υπουργό, με τον Τζόνσον να στέλνει στο Μόναχο έναν υφυπουργό του.

Η μεγάλη αγωνία του βρετανού πρωθυπουργού είναι πώς θα θέσει το Brexit εκτός εσωτερικής ατζέντας. Εξού και από την 1η Φεβρουαρίου κατάργησε το υπουργείο Εξόδου που είχε συστήσει η προκάτοχός του, ενώ στην ομιλία του αναφέρθηκε μόνο μία φορά στο Brexit και, μάλιστα, όχι με το όνομά του: το αποκάλεσε… «B-word» (δηλαδή «η λέξη που αρχίζει από Μπ»). Παράλληλα, το Φόρεϊν Οφις εξέδωσε εγκύκλιο με όρους που δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται δημοσίως (!), στους οποίους συγκαταλέγεται η «ειδική σχέση» (μεταξύ Βρετανίας και ΕΕ) αλλά και το ίδιο το Brexit. Δηλαδή, το Brexit είναι απαγορευμένη λέξη; ρώτησε τον Τζόνσον ένας δημοσιογράφος. «Οχι, δεν απαγορεύτηκε. Απλώς, τελείωσε» απάντησε με τον γνωστό πνευματώδη (άλλοι τον βρίσκουν κρύο…) τρόπο του.

Τα δύσκολα

Δεν είχε, όμως, δίκιο. Οταν, σε 10 ημέρες, ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες, θα καταδειχθεί ότι τα δύσκολα τώρα αρχίζουν. Ο βρετανός πρωθυπουργός προειδοποιεί ότι η χώρα του θα αποχωρήσει χωρίς εμπορική συμφωνία στις 31 Δεκεμβρίου εάν η ΕΕ επιμείνει να ζητά ευθυγράμμιση με τους κοινοτικούς κανονισμούς. Ξέρει, όμως, καλά ότι αν υλοποιήσει την απειλή του το πλήγμα που θα υποστούν η οικονομία, οι επιχειρήσεις και οι πολίτες της Βρετανίας θα είναι καίριο. Εμπειροι αναλυτές εκτιμούν ότι η στάση αυτή είναι, απλώς, μέρος της διαπραγματευτικής στρατηγικής του Λονδίνου: ο Τζόνσον εμφανίζεται αμετακίνητος ως προς τους στόχους και τις «κόκκινες γραμμές» του και κατηγορεί την άλλη πλευρά για αδιαλλαξία (blame game), θέλοντας να δείξει – κυρίως στο εσωτερικό ακροατήριο – ότι έχει το πάνω χέρι. Αμφότερες οι πλευρές θέτουν τον πήχη ψηλά, αλλά στο τέλος είναι πιθανό να τα βρουν με εκατέρωθεν συμβιβασμούς και υποχωρήσεις.

«Η απόσταση που χωρίζει τις δύο πλευρές εμφανίζεται ξανά μεγάλη. Η αισιόδοξη οπτική είναι ότι αυτό είναι φυσιολογικό όταν αρχίζει μια διαπραγμάτευση. Η απαισιόδοξη είναι ότι αυτή τη φορά η συζήτηση δεν αφορά τους όρους του διαζυγίου ή τη μεταβατική περίοδο, αλλά θεμελιώδεις επιλογές για το μέλλον των δύο πλευρών: τι είδους οικονομικό μοντέλο θέλει να ακολουθήσει η Βρετανία ως πλήρως κυρίαρχο κράτος και τι είδους εταίρο θα αποκτήσει η ΕΕ» δήλωσε στα «ΝΕΑ» ο Αγγελος Χρυσόγελος, λέκτορας Διεθνών Σχέσεων στο London Metropolitan University. «Η λογική λέει ότι η πίεση του χρόνου και της οικονομίας θα ωθήσει και τις δύο πλευρές σε κάποιες παραχωρήσεις. Δεν πρέπει να υποτιμούμε το πόσο αυτή η εκκρεμότητα ασκεί πίεση και στην ΕΕ, παρότι είναι το μεγαλύτερο από τα δύο μέρη».

Το Λονδίνο επιδιώκει μια εμπορική συμφωνία χωρίς δασμούς «τύπου Καναδά». Η ΕΕ αντιτείνει ότι η σύναψη της συμφωνίας θα εξαρτηθεί από τη διασφάλιση «ίσων όρων» στις προδιαγραφές και στους κανονισμούς που διέπουν τους εργαζομένους, το περιβάλλον και τα εμπορεύματα, προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού. Για τον λόγο αυτό, ζητά από το Λονδίνο να παραμείνει ως έναν βαθμό ευθυγραμμισμένο με το κοινοτικό ρυθμιστικό πλαίσιο. Ο Τζόνσον το απορρίπτει, υποστηρίζοντας ότι οι βρετανικές προδιαγραφές «είναι ανώτερες» από τις ευρωπαϊκές. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι, παρά τη σκληρή ρητορική, η Βρετανία στο τέλος θα συμμορφωθεί με το πνεύμα των ευρωπαϊκών κανονισμών.

Ενα δεύτερο πεδίο σύγκρουσης είναι ο χρηματοπιστωτικός κλάδος και οι υπηρεσίες, τις οποίες η ΕΕ αρνείται να εντάξει στην εμπορική συμφωνία, όπως θέλει η Βρετανία. Ο τομέας των υπηρεσιών αντιστοιχεί στο 80% της βρετανικής οικονομίας. Ο Τζόνσον θέλει να διασφαλίσει ότι το Σίτι του Λονδίνου θα διατηρήσει συνεχή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά, μέσω ενός καθεστώτος ενισχυμένης ισοδυναμίας που θα υποκαθιστά τα «δικαιώματα διαβατηρίου» (passporting) των εταιρειών, έχοντας παράλληλα τη δυνατότητα να αποκλίνει από τους κοινοτικούς κανόνες – αίτημα που η ΕΕ θεωρεί εξωπραγματικό.

Νέο μεταναστευτικό

Ποιοι κόβονται και ποιοι περνούν

Η πρόταση της βρετανικής κυβέρνησης για το νέο σύστημα μετανάστευσης με μοριοδότηση που θα ισχύσει από το 2021 προβλέπει ότι όλοι οι αλλοδαποί, πολίτες της ΕΕ και μη, που θέλουν να εγκατασταθούν στη χώρα θα πρέπει να μιλούν αγγλικά, όπως είχε προαναγγείλει, μιλώντας στα «ΝΕΑ» στις 8 Φεβρουαρίου, ο Μπόρις Τζόνσον. Επιπλέον, θα πρέπει να είναι κάτοχοι τίτλου αντίστοιχου των βρετανικών A-levels (στην Ελλάδα αυτό είναι το απολυτήριο λυκείου, χωρίς να έχει διευκρινιστεί εάν θα λαμβάνεται υπόψη ο γενικός βαθμός απολυτηρίου ή η βαθμολογία σε επιμέρους μαθήματα ή εάν θα απαιτείται κάποιο πρόσθετο προσόν) και να έχουν δεχθεί προσφορά εργασίας με μισθό τουλάχιστον 25.600 στερλίνες ετησίως.

Σε επαγγέλματα με ελλείψεις προσωπικού (π.χ. νοσηλευτές), το μισθολογικό όριο κατεβαίνει στις 20.480 στερλίνες. Δεν θα μπορούν να εγκαθίστανται στη Βρετανία οι ελεύθεροι επαγγελματίες (με ορισμένες εξαιρέσεις), αλλά και όσοι επιθυμούν να ασκήσουν επαγγέλματα χαμηλής ειδίκευσης, όπως σερβιτόροι, ψαράδες κ.ά. Oρισμένες κατηγορίες ατόμων υψηλής ειδίκευσης θα επιτρέπεται να εγκατασταθούν χωρίς προηγουμένως να έχουν βρει δουλειά. Οι αλλοδαποί θα μπορούν να εισέρχονται στη χώρα για τουρισμό ή άλλους λόγους (πλην της εργασίας) για διάστημα έως έξι μήνες χωρίς βίζα. Οι φοιτητές θα εισάγονται στα βρετανικά πανεπιστήμια εφόσον μπορούν να αποδείξουν ότι είναι σε θέση να καλύψουν τα έξοδα διαβίωσής τους. Η πρόταση αυτή δέχεται ήδη σφοδρές επικρίσεις από εργοδοτικούς και συνδικαλιστικούς φορείς στη Βρετανία

Μιλούν στα «ΝΕΑ» τρία κορυφαία στελέχη των Συντηρητικών

«Τα πράγματα θα πάνε καλά για τη Βρετανία»

Κρίστοφερ Πίντσερ

υφυπουργός Στέγασης

Τη βεβαιότητα ότι «τα πράγματα θα πάνε καλά για τη Βρετανία μετά το Brexit» εξέφρασε ο υφυπουργός Στέγασης Κρίστοφερ Πίντσερ. «Θέλουμε να είμαστε ένα αισιόδοξο, εξωστρεφές έθνος το οποίο θα συνάπτει διεθνείς συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου. Είμαι βέβαιος ότι, τώρα που φύγαμε από την ΕΕ, θα μπορέσουμε να ανοιχτούμε στον κόσμο με επιτυχία. Είμαστε έτοιμοι να αρχίσουμε εμπορικές διαπραγματεύσεις με χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και η Ιαπωνία. Είμαι χαρούμενος. Πάμε καλά».

Αναφερόμενος στις επικείμενες εμπορικές συνομιλίες με την ΕΕ, ο Πίντσερ είπε ότι «η διαπραγματευτική ομάδα μας είναι πολύπειρη και διψασμένη», ξεκαθαρίζοντας ότι «η Βρετανία θέλει να συνάψει μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου τύπου Καναδά. Δεν θέλουμε ευθυγράμμιση με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, ούτε να έχει δικαιοδοσία το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, και πιστεύουμε ότι μπορούμε να έχουμε μια συμφωνία χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις». Σχολιάζοντας το ευρωπαϊκό αίτημα για ευθυγράμμιση της Βρετανίας με τους κοινοτικούς κανόνες, υποστήριξε ότι «πολλοί από τους δικούς μας κανόνες είναι καλύτεροι από αυτούς της ΕΕ» και πρόσθεσε: «Εμείς δεν λέμε στην ΕΕ ότι “δεν πρόκειται να κάνουμε εμπορική συμφωνία μαζί σας εάν δεν ακολουθήσετε τους δικούς μας κανόνες”. Της λέμε “ελάτε, ας κάνουμε μια συμφωνία και ας μην ανησυχούμε για την ευθυγράμμιση”».

Τερίζα Βίλιερς

πρώην υπουργός Περιβάλλοντος

«Είμαι πραγματικά αισιόδοξη για το μέλλον της Βρετανίας μετά το Brexit» τόνισε η Τερίζα Βίλιερς, έως την περασμένη εβδομάδα υπουργός Περιβάλλοντος και Τροφίμων. «Είναι προς το συμφέρον και των δύο πλευρών να συμφωνήσουμε μια στενή εμπορική σχέση. Πιστεύω ότι θα το πετύχουμε». Σε αντίθεση με τον Τζόνσον, που υποστηρίζει ότι η συμφωνία μπορεί να είναι έτοιμη έως το τέλος του έτους, η Βίλιερς άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να μην ολοκληρωθούν εγκαίρως οι διαπραγματεύσεις: «Εκτιμώ ότι θα καταλήξουμε σε μια εμπορική συμφωνία.

Δεν ξέρουμε εάν θα καταφέρουμε να το κάνουμε έως τον Δεκέμβριο, αλλά είμαι σίγουρη ότι θα το πετύχουμε σε κάποια φάση». Απορρίπτοντας το αίτημα των Βρυξελλών για διαρκή πρόσβαση στα βρετανικά νερά και σταθερές ποσοστώσεις στα αλιεύματα, σημείωσε: «Θα ανακτήσουμε τον έλεγχο των υδάτων και της αλιείας μας, που σημαίνει ότι θα πρέπει να κάνουμε σε ετήσια βάση διαπραγματεύσεις με τους γείτονές μας σχετικά με την πρόσβαση στα αλιευτικά αποθέματα. Δεν πρόκειται να βγάλουμε την αλιεία μας σε πλειστηριασμό στο πλαίσιο μιας εμπορικής συμφωνίας».

Ερωτώμενη εάν θα «κινδυνεύσει» η Προστασία Ονομασίας Προέλευσης και γεωγραφικής ένδειξης της ελληνικής φέτας, δεν απάντησε ευθέως: «Θα ανακοινώσουμε λεπτομέρειες για το σύστημα που θα διέπει τις προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις εν ευθέτω χρόνω».

Γκρέιαμ Μπρέιντι

Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής

Ομάδας των Συντηρητικών

«Στον πρώτο γύρο διαπραγματεύσεων, η ΕΕ προσπάθησε να κάνει το Brexit όσο περισσότερο άσχημο και δύσκολο γινόταν για τη Βρετανία. Τώρα, όμως, έχουμε μια πολύ ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία και είναι σαφές ότι η μεταβατική περίοδος θα λήξει τον Δεκέμβριο, με ή χωρίς εμπορική συμφωνία» προειδοποίησε ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας των Συντηρητικών Γκρέιαμ Μπρέιντι.

Παράλληλα, κάλεσε την ΕΕ «να επιδείξει πολιτική βούληση που βασίζεται στην κοινή λογική», προσθέτοντας: «Πρέπει όλοι να καταλάβουν ότι η βρετανική κυβέρνηση βρίσκεται σε ισχυρή θέση. Η ΕΕ μπορεί να λέει πως επιθυμεί δυναμική ευθυγράμμιση με τους κανονισμούς της ή ό,τι άλλο θέλει, αλλά αυτό δεν θα γίνει αποδεκτό. Είναι εντελώς παράλογο να λες ότι ο Καναδάς ή η Ιαπωνία μπορεί να έχει καλύτερη εμπορική συμφωνία με την ΕΕ από ό,τι η Βρετανία, η οποία σήμερα πληροί και με το παραπάνω όλες τις κανονιστικές προδιαγραφές».

Ο Μπρέιντι εξέφρασε την πεποίθηση ότι «είναι πολύ εύκολο να πετύχουμε τις πιο συμφέρουσες και για τις δύο πλευρές διευθετήσεις έως το τέλος του έτους», συμπληρώνοντας ότι «δεν βλέπω κανέναν λόγο να μην καταλήξουμε, σε βάθος χρόνου, σε μια καλύτερη διευθέτηση για τα αγαθά και τις υπηρεσίες από ό,τι θα προέβλεπε μια συμφωνία τύπου Καναδά».