Το Μεγάλο Σάββατο είναι η τελευταία ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας και της Μεγάλης Σαρακοστής.
Το Μεγάλο Σάββατο η Εκκλησία μας βρίσκεται στην προσδοκία της Ανάστασης.
Το σώμα του Χριστού έχει ταφεί, χωρίς όμως να γνωρίζει τη φθορά που γνωρίζουν όλοι οι νεκροί, καθώς παραμένει ενωμένο με τη θεότητα, ενώ η ψυχή του Χριστού βρίσκεται στο χώρο του θανάτου, όπου κηρύττει τη μετάνοια.
Ο Θεάνθρωπος Χριστός ολοκληρώνει το έργο της Θείας Οικονομίας, που είναι η ανάσταση όλης της δημιουργίας και όλων των ανθρώπων, και αυτών που ήταν εν ζωή, αλλά και αυτών που είχαν πεθάνει πριν από τον ερχομό του Ιησού στον κόσμο.
Ο έσχατος εχθρός του ανθρώπου, ο θάνατος, ηττάται διά του θανάτου του Χριστού, και όλα κινούνται στην προσδοκία της Ανάστασης, της γνήσιας ελευθερίας.
Το πρωί τελούνται ο εσπερινός του Μεγάλου Σαββάτου και η λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου.
Η ακολουθία έχει αναστάσιμο και πανηγυρικό χαρακτήρα.
Είναι η λεγομένη Πρώτη Ανάσταση, το προανάκρουσμα της Ανάστασης και της λύτρωσης όλης της κτίσης από τη φθορά και το θάνατο.
Μετά την ανάγνωση της προφητείας του Ιωνά αντηχεί ως νικητήριος ιαχή ο ψαλμικός στίχος:
Ανάστα, ο Θεός, κρίνων την γην,
ότι συ κατακληρονομήσεις
εν πάσι τοις ἔθνεσι
Ο ιερέας πετά στους πιστούς φύλλα δάφνης (βάγια).
Αμέσως μετά διαβάζεται το Ευαγγέλιο, που έχει αναστάσιμο περιεχόμενο (Κατά Ματθαίον κη’ 1-20):
Σεισμός εγένετο μέγας, καθώς οι Μυροφόρες πλησιάζουν τον Τάφο του Ιησού. Άγγελος Κυρίου αποσφραγίζει τον τάφο. Όταν οι δύο γυναίκες καταφθάνουν τον βλέπουν κενό και τον Άγγελο να τους αναγγέλλει ότι «Κύριος Ανέστη». Το χαρμόσυνο γεγονός πρέπει να το διαμηνύσουν στους μαθητές του. Ο Χριστός εμφανίζεται στις δύο γυναίκες. Σύναξη των 11 μαθητών και εμφάνιση του Χριστού ενώπιόν τους. Τους προτρέπει: «Πορευθέντες μαθητεύσαντες πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος».
Η ακολουθία της Κυριακής του Πάσχα, ο όρθρος και η λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου ψάλλονται τα μεσάνυχτα του Σαββάτου προς Κυριακή.
Τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου προς Κυριακή του Πάσχα εορτάζεται κατά το ορθόδοξο τυπικό η Ανάσταση του Χριστού.