Καθησυχαστικός ότι «θα ξεπεράσουμε την κρίση» του κοροναϊού εμφανίζεται ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, επισημαίνοντας ότι η ελληνική κοινωνία έχει αντοχές.
Το 2020, σε επίπεδο οικονομίας, θα υπάρξει ύφεση, παραδέχεται ωστόσο εκτιμά πως η ανάπτυξη τον επόμενο χρόνο θα είναι μεγαλύτερη.
Τι λέει για ενδεχόμενο δεύτερο κύμα της πανδημίας στη χώρα
Αναφερόμενος στα ελληνοτουρκικά, υπογραμμίζει ότι δεν θα επέτρεπε ποτέ οργανωμένη «εισβολή» στα σύνορα, τονίζοντας ότι έχει «απόλυτη εμπιστοσύνη πια στις επιχειρησιακές μας δυνατότητες να φυλάμε τα σύνορά μας και στην ξηρά και στη θάλασσα».
Παράλληλα, βάζει τέλος στα σενάρια περί πρόωρων εκλογών, σημειώνοντας πως δεν αισθάνεται ότι του λείπει «κάποιο απόθεμα πολιτικής νομιμοποίησης» για να εφαρμόσει την πολιτική του.
Σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» ο κ. Μητσοτάκης υποστηρίζει ότι οι συνέπειες του κοροναϊού στην κοινωνία και στην οικονομία θα αποδειχθούν προσωρινή παρένθεση.
Η σύσκεψη της 7ης Μαρτίου και οι κρίσιμες αποφάσεις
Θυμάμαι χαρακτηριστικά κάποιες από τις πρώτες συσκέψεις που κάναμε, όταν παίρναμε τα μέτρα για την απαγόρευση των καρναβαλικών εκδηλώσεων στην Πάτρα, χωρίς ούτε ένα κρούσμα ακόμα στην Ελλάδα. Υπήρχε και πάλι το ερώτημα μήπως βιαζόμαστε, μήπως κάνουμε κάτι εσπευσμένα. Επειδή όμως είχα φροντίσει ο ίδιος να διαβάσω πολύ από τότε και να ενημερώνομαι για τον τρόπο με τον οποίο άλλες φορές διαχειρίστηκαν ανάλογα προβλήματα και να βρίσκω ιστορικές αναλογίες, ήμουν αρκετά σίγουρος ότι κάναμε το σωστό. Και θυμάμαι μια σύσκεψη, το Σάββατο στις 7 Μαρτίου, μια μεγάλη σύσκεψη που στην ουσία είχαμε όλο το υπουργικό συμβούλιο, (είναι η σύσκεψη στην οποία αναφέρεται και ο Άδωνις) στην οποία η αντίδραση του οικονομικού επιτελείου ήταν: «Παναγία μου! Αν κλείσουμε θα καταστραφούμε, μην το κάνεις»! Και δυο μέρες μετά, πήρα την απόφαση να κλείσω σχολεία. Και, μετά, να κλείσουμε και τα καταστήματα. Ζεις με ένα μόνιμο άγχος να ενημερώνεσαι για τα κρούσματα δυο και τρεις φορές την ημέρα. Έχω μια ειδική εφαρμογή στον υπολογιστή μου που ενημερώνεται real time για την πορεία των κρουσμάτων και όλους τους βασικούς δείκτες, για την πορεία της επιδημίας. Αλλά ποτέ δεν ξέρεις πού θα σου σκάσει το επόμενο πρόβλημα. Προέκυψε τώρα στους καταυλισμούς των Ρομά, προέκυψε σε δυο γηροκομεία. Πάντα έχουμε μια έννοια για τις ευάλωτες ομάδες. Αλλά όσο και αν προσπαθείς να προβλέψεις τις εξελίξεις, πάντα θα βρίσκεσαι αντιμέτωπος με γεγονότα και φωτιές τις οποίες πρέπει να σβήνεις.
«Εχουμε γίνει φίλοι με τον Σωτήρη Τσιόδρα»
Τον Σωτήρη μού τον πρότεινε ο Βασίλης Κικίλιας λέγοντας μου ότι είναι ο καλύτερος γι’ αυτή τη δουλειά. Μίλησα, αποκτήσαμε πολύ γρήγορα μια πολύ καλή προσωπική επαφή. Ήξερα ,φυσικά, και το βιογραφικό του. Είναι ένας άνθρωπος ο οποίος δεν είναι απλά εξαιρετικά καταρτισμένος επιστημονικά, αλλά και κάποιος με πολύ μεγάλες προσωπικές και ανθρώπινες ευαισθησίες. Ένας πραγματικός γιατρός! Νοιάζεται για την υγεία των ασθενών του. Αυτή τη στιγμή βέβαια ασθενείς του, σχήμα λόγου, είμαστε όλοι μας, ολόκληρη η χώρα. Ο Σωτήρης Τσιόδρας όμως έδειξε και μια μεγάλη ικανότητα να μεταφέρει τα μηνύματα με ένα τρόπο απλό, αλλά ταυτόχρονα και έντονα συναισθηματικό. Νομίζω του οφείλουμε πάρα πολλά στην προσπάθεια μας να πείσουμε ότι αυτό το οποίο κάνουμε είναι για το καλό μας. Τολμώ να πω ότι έχουμε γίνει φίλοι. Μέσα από αυτή τη δοκιμασία ανταλλάσσουμε πολλά μηνύματα καθημερινά, του στέλνω πάρα πολύ υλικό, από αυτά τα οποία κι εγώ διαβάζω, προσπαθώ κι εγώ να ενημερώνομαι όσο το δυνατόν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια σε θέματα τα οποία ξεφεύγουν κατά πολύ της δικιάς μου εξειδίκευσης. Και οι δυο είμαστε άνθρωποι που μας αρέσει να αναλύουμε τα δεδομένα, να εμπιστευόμαστε τα δεδομένα και να παίρνουμε αποφάσεις με βάση τα δεδομένα. Έχω βρει έναν άνθρωπο που σκέφτεται όπως εγώ και νομίζω αυτό βοηθάει και τους δυο μας.
«Στα τέλη του μήνα θα έχουμε εικόνα» για την χαλάρωση των μέτρων
Πιστεύω ότι στα τέλη του μήνα θα έχουμε μια πολύ καλύτερη εικόνα, ώστε τον Μάιο να αρχίσουμε, σταδιακά, αν δεν υπάρξει κάποια δραματική αλλαγή, να χαλαρώνουμε τα μέτρα. Αλλά η χαλάρωση αυτή θα γίνεται βήμα-βήμα. Και, βέβαια, δεν θα αφορά τις μεγάλες ηλικίες και όσους έχουν υποκείμενα νοσήματα.
Και μπορεί για παράδειγμα -κάτι το οποίο επεξεργαζόμαστε, δεν είναι ακόμα δεδομένο- αυτό που λέγαμε έως τώρα «μην πας στο χωριό», το καλοκαίρι να αντιστραφεί για τους μεγαλύτερους: να πρέπει, δηλαδή, οι πιο ηλικιωμένοι να φύγουν από τις πόλεις και να πάνε στο χωριό ή στο εξοχικό τους αν έχουν. Να μείνουν μακριά από τα παιδιά και από τις παραγωγικές ηλικίες. Είναι κάτι που το κάνει η Νορβηγία, η οποία σκέφτεται τώρα πως θα ξανανοίξει την οικονομία της και έχει ανάλογα περιστατικά με εμάς. Βέβαια, η επιστροφή στην οικονομική δραστηριότητα θα γίνει με άλλους όρους. Με όρους μόνιμης προσωπικής υγιεινής όπου πιστεύω ότι όλοι θα προσαρμοστούν. Αλλά και σε άλλες εκδηλώσεις. Αν, ας πούμε, ανοίξουν τα εστιατόρια, είμαι σίγουρος ότι θα τηρούμε περισσότερο τις αποστάσεις απ’ όσο τις τηρούσαμε στο παρελθόν. Υπάρχει, πλέον, μια μεγαλύτερη συνειδητοποίηση του προβλήματος και μία απολύτως αναμενόμενη διάθεση αυτοπροστασίας. Άρα, θα επιστρέφουμε σταδιακά στην κανονικότητα. Και πιστεύω ότι στα τέλη Απριλίου, αρχές Μαΐου θα έχουμε, πια, αρκετά δεδομένα για να μπορούμε να κάνουμε κάποιες πιο συγκεκριμένες ανακοινώσεις.
Ο εφιάλτης ενός «δεύτερου γύρου»
Νομίζω ότι είναι περίπου σίγουρο πως θα υπάρξει μία επάνοδος του Κορωνοϊού το φθινόπωρο και αυτό πάντα με την βάσιμη προϋπόθεση, ότι θα δούμε μια κάμψη λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας. Είμαστε μια πολύ ζεστή χώρα το καλοκαίρι και είναι πολύ πιθανό αυτό να μας ευνοήσει. Τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο, όμως, θα είναι διαφορετικά τα πράγματα. Αλλά και εμείς θα έχουμε, τότε, πολύ περισσότερα κρεβάτια εντατικών και μεγαλύτερες δυνατότητες για testing. Θα έχει διευρυνθεί η παλέτα των τεστ και ενδεχομένως να έχουμε και τεστ που θα μπορεί να γίνονται στο σπίτι. Και φυσικά θα έχουμε και πολύ καλύτερη εικόνα για το ποιο φάρμακο δουλεύει. Δεν θα έχουμε ακόμα εμβόλιο τον Νοέμβριο, αλλά πιστεύω ότι το οπλοστάσιο των φαρμάκων που θα έχουμε στη διάθεση μας, κυρίως για τα βαριά περιστατικά, θα είναι σημαντικά διευρυμένο. Και, τέλος, ας μη ξεχνάμε ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού περνάει τον Κορωνοϊό με ελάχιστα ή χωρίς καθόλου συμπτώματα. Μας ενδιαφέρει πάντα η προστασία των πιο ευάλωτων. Όπως και αυτών που χωρίς να είναι ευάλωτοι -καλή ώρα, εσείς το ξέρετε καλά- μπορεί να παρουσιάσουν ένα βαρύ περιστατικό και να χρειαστούν νοσηλεία.
Για το ενδεχόμενο ύφεσης στην οικονομία
Έχουμε ένα κακό: ότι μας βρήκε αυτή η πανδημία ύστερα από 10 χρόνια κρίσης. Και ένα καλό: ότι έχουμε αποδείξει πως έχουμε αντοχές και μεγάλη προσαρμοστικότητα. Είμαστε μια οικονομία αρκετά ευέλικτη, που μπορεί να κλείνει και να ανοίγει ίσως πιο γρήγορα από άλλες. Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα γίνει με τον τουρισμό μας. Αυτό κανείς δεν μπορεί να σας το απαντήσει γιατί θα εξαρτηθεί όχι μόνο από το τι γίνεται στην Ελλάδα, αλλά και από τι γίνεται στους βασικούς μας επισκέπτες. Στην Αγγλία, στη Γερμανία, στη Γαλλία. Χώρες που στέλνουν πάρα πολλούς τουρίστες κάθε χρόνο στην πατρίδα μας. Πιστεύω, ωστόσο, ότι η ανάκαμψη θα είναι γρήγορη. Ξέρω ότι θα έχουμε μια βαθιά ύφεση το 2020. Αλλά, υπό την προϋπόθεση ότι η επιστήμη θα δώσει τις απαντήσεις που τώρα περιμένουμε, η ανάκαμψη το 2021 θα είναι μεγαλύτερη για την Ελλάδα από όση θα είναι η ύφεση του 2020.
Τα δεδομένα αναπροσαρμόζονται κάθε μέρα. Δεν θα διακινδύνευα ακριβή πρόβλεψη, ιδίως μάλιστα όταν αντιμετωπίζουμε ένα διεθνές περιβάλλον εντελώς αβέβαιο. Η ύφεση είναι παγκόσμια, όχι ελληνική. Προφανώς το Γενικό Λογιστήριο έχει μοντέλα τα οποία αναπροσαρμόζει σε εβδομαδιαία βάση, ώστε να βλέπουμε και την πορεία των εσόδων και τα κρατικά μας διαθέσιμα, τα οποία ευτυχώς είναι σε πολύ καλή κατάσταση. Όμως κανείς δεν μπορεί να προβλέψει, αυτή την στιγμή, με ασφάλεια ποια θα είναι η ύφεση.
Είναι κάποια πρωινά που ξυπνάω και λέω: «ήταν ανάγκη;» Θα είχαμε μια πολύ καλή χρονιά οικονομικά το 2020 και, πραγματικά, πίστευα ότι είχαμε αφήσει για τα καλά πίσω μας την κρίση. Το παρήγορο, ωστόσο είναι ότι σήμερα δεν είμαστε πλέον μια «ειδική περίπτωση». Δεν είμαστε το «μαύρο πρόβατο. Κι αυτό έχει, νομίζω, μεγάλη σημασία στη συλλογική μας ψυχολογία. Το γεγονός ότι αντιμετωπίσαμε όλοι μαζί την πανδημία και τις συνέπειές της με μια πειθαρχία ίσως απροσδόκητη για πολλούς, δείχνει ότι τελικά έχουμε αντοχές. Έχουμε ωριμάσει και ξαναχτίζουμε κάτι το οποίο έλειπε, όχι μόνο τα χρόνια της κρίσης αλλά συνολικά στην πρόσφατη ιστορία αυτής της χώρας. Κι αυτό είναι εμπιστοσύνη! Εμπιστοσύνη στους θεσμούς, στο κράτος, όχι στην κυβέρνηση μόνο. Εμπιστοσύνη σε αυτούς στους οποίους έχουμε συνειδητά εκχωρήσει αρμοδιότητες να μας προστατεύουν, να μας κρατάνε ασφαλείς και υγιείς. Γιατί αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο οι κοινωνίες συγκρότησαν τα οργανωμένα κράτη. Επιστρέφουμε, δηλαδή, στη γενεσιουργό λογική της δημιουργίας ισχυρών κρατικών οντοτήτων. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι τα δύσκολα θα τα ξεπεράσουμε μαζί και θα τα ξεπεράσουμε και γρήγορα. Ειλικρινά πιστεύω ότι αν έχουμε την πρόοδο που εκτιμώ -γιατί έχουν πέσει πάρα πολλά χρήματα και πάρα πολλοί έξυπνοι άνθρωποι αγωνίζονται για να βρουν φαρμακευτικές απαντήσεις και το πολυπόθητο εμβόλιο στον Κορωνοϊό- όλα αυτά θα είναι μια προσωρινή παρένθεση. Και από την περιπέτεια, ας κρατήσουμε και τα θετικά.
Για το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών
Καθόλου. Και μάλιστα είχα πει τον Φεβρουάριο σε ανύποπτο χρόνο, ότι δεν είμαστε εδώ για να κάνουμε τακτικισμούς και να κάνουμε εκλογές όποτε μας βολεύει δημοσκοπικά. Δεν αισθάνομαι ότι μου λείπει κάποιο απόθεμα πολιτικής νομιμοποίησης για να εφαρμόσω την πολιτική μου. Κάθε άλλο. Διαθέτω, πιστεύω, πολιτική νομιμοποίηση και εμπιστοσύνη. Νομίζω ότι έχω χτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης με τους Έλληνες πολίτες, που μου επιτρέπουν την επόμενη μέρα, αλλά και μεσοπρόθεσμα, να χαράξουμε μια οικονομική πολιτική η οποία θα λάβει υπόψιν της τα βασικά δεδομένα της κρίσης. Δεν έχουν αλλάξει οι προτεραιότητες. Όμως, κάποια πράγματα έπρεπε να γίνουν πιο γρήγορα. Οι ίδιες προτεραιότητες υπάρχουν. Η προσέλκυση των επενδύσεων είναι σήμερα ακόμα πιο σημαντική απ’ όσο στο παρελθόν σε έναν παγκόσμιο συγκριτικό ανταγωνισμό για επενδύσεις την επόμενη μέρα. Διότι το επενδυτικό κενό θα είναι μεγάλο και τότε θα πρέπει να βάλουμε στο τραπέζι ως παρακαταθήκη την αξιοπιστία της χώρας. Αναπροσαρμόζουμε κάποια δεδομένα. Σας είπα για την μεγαλύτερη σημασία που αποδίδω στο ΕΣΥ. Και εκεί κάνω κι εγώ τη δική μου, προσωπική αυτοκριτική.
Για το ενδεχόμενο νέου μνημονίου
Μα δεν υπάρχει ζήτημα μνημονίου. Ούτως ή άλλως αυτή την στιγμή καθώς φαίνεται, θα δοθεί η δυνατότητα στις χώρες να προσφύγουν στον ΕSM. Αλλά αν πιστεύουν κάποιοι ότι οποιαδήποτε χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, θα δεχθεί να προσφύγει στον ΕSM με οποιασδήποτε μορφής μνημόνιο, είναι γελασμένοι. Καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν θα το κάνει. Και ο ESM έχει νόημα μόνο, αν είναι ένας οριζόντιος μηχανισμός χρηματοδότησης για χώρες που μπορεί να τον έχουν ανάγκη, χωρίς μνημόνιο. Οτιδήποτε άλλο καθιστά τον ESM παντελώς ανεπίκαιρο σε αυτή τη συγκυρία.
