Ο κόσμος δεν θα είναι ίδιος μετά την πανδημία και μετά την παγκόσμια οικονομική ύφεση που μέρα τη μέρα συνειδητοποιούμε την πραγματική της κλίμακα. Γι’ αυτό τον λόγο και δεν έχει νόημα να συζητάμε για επιστροφή στην «κανονικότητα», αλλά πολύ περισσότερο για μια νέα σελίδα και για πορεία σε περιοχές ακόμη αχαρτογράφητες. Η εικόνα ενός κόσμου παγκοσμιοποιημένου, όπου προϊόντα και άνθρωποι κινούνται με ολοένα και αυξανόμενους ρυθμούς, έχει δεχτεί πολύ σοβαρά πλήγματα.
Ο κόσμος που έρχεται θα είναι ένας κόσμος πιο κατακερματισμένος, πιο ανταγωνιστικός, με τα κράτη να προσπαθούν ταυτόχρονα να έχουν μεγαλύτερη αυτάρκεια σε βασικά προϊόντα και να διεκδικούν επενδύσεις που δεν θα ακολουθούν υποχρεωτικά τις μέχρι τώρα δεδομένες διαδρομές. Την ίδια στιγμή, νέες παράμετροι, όπως είναι η βιωσιμότητα και η αποφυγή συμβολής στην κλιματική αλλαγή, θα παίζουν όλο και πιο σημαντικό ρόλο στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μήπως η πανδημία φέρνει το τέλος της παγκοσμιοποίησης;
Αυτό για τη χώρα μας θα είναι ταυτόχρονα μια δοκιμασία, αλλά και μια ευκαιρία. Την πλευρά της δοκιμασίας τη βιώνουμε ήδη. Ολοι οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί υπογραμμίζουν ότι η χώρα μας θα έχει μεγαλύτερη ύφεση επειδή έχει και πολύ μεγάλη εξάρτηση από τον τουρισμό. Ομως, την ίδια στιγμή δεν πρέπει να υποτιμάμε και την ευκαιρία για έναν ριζικό αναπροσανατολισμό του αναπτυξιακού μας προτύπου.
Σήμερα, η χώρα μας κερδίζει διεθνείς επαίνους για την καλή αντιμετώπιση της πανδημίας. Μεγάλη συμβολή είχε το υγειονομικό δυναμικό της χώρας. Ωστόσο, στο παρελθόν το αντιμετωπίσαμε κυρίως ως «δημοσιονομικό πρόβλημα». Χρησιμοποιώ αυτό το παράδειγμα για να δείξω την ανάγκη να σκεφτούμε «έξω από το κουτί».
Το μοντέλο ανάπτυξης που έλεγε φτηνή εργασία, φτηνός δανεισμός, φτηνές εισαγωγές και θυσία της περιβαλλοντικής προστασίας για προσέλκυση επενδύσεων δεν απαντάει στις νέες προκλήσεις.
Οι χώρες που θα πρωταγωνιστήσουν στη νέα εποχή θα κριθούν από την επένδυση στη γνώση και την παιδεία, στην υψηλή τεχνολογία, στο ανθρώπινο δυναμικό, τις ενδογενείς αναπτυξιακές δυναμικές και την πραγματική βιωσιμότητα.
