Εξι χρόνια φαγούρα στον ΣΥΡΙΖΑ – Από το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης στο «Μένουμε όρθιοι 2»

Αν θέσουμε ως σημείο εκκίνησης το έτος 2014 για τη συγκριτική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης τίποτε δεν έχει αλλάξει και τίποτε δεν είναι ίδιο. Και λέμε το 2014, αφού τον Σεπτέμβριο εκείνου του έτους και στην τότε ΔΕΘ το άλλοτε μικρό κόμμα της Αριστεράς, και στη στροφή της Ιστορίας, παρουσίασε το περίφημο Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης που για πολλούς αποτέλεσε κυβερνητικό οδικό χάρτη, για να επικυρωθεί μερικούς μήνες μετά η επικράτηση στις εθνικές εκλογές.

Τη συνέχεια την ξέρετε. Ισως το μόνο κοινό στοιχείο σε άλλο προφανώς κοινωνικό φόντο είναι πως και σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η μείζων αντιπολίτευση, όπως και το 2014. Με τη διαφορά πως η ΝΔ υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη απολαμβάνει μια μεγάλη δημοφιλία και απήχηση και αυτό με συχνότητα αποτυπώνεται σε όλες τις δημοσκοπήσεις και εν μέσω πανδημίας. Ας επιχειρήσουμε ένα crash test επικαιροποιώντας όλα τα νέα στοιχεία για το κόμμα της Κουμουνδούρου που έξι χρόνια μετά μοιάζει να αναζητά τον βηματισμό του.

Πρόγραμμα

Το 2014, όπως πραναφέραμε, παρουσιάσθηκε το μανιφέστο – Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης. Η κριτική που έγινε από τους αντιπάλους του ΣΥΡΙΖΑ είναι και ήταν πως αφενός το Πρόγραμμα εκείνο ήταν ένα μνημείο βερμπαλισμού. Αφετέρου δεν υλοποιήθηκε. Η μέγγενη του ρεαλισμού και της αυταπάτης ήταν αυτή, εξάλλου, που σημάδεψε το πρώτο επτάμηνο της συριζαϊκής διακυβέρνησης το 2015, ενώ μετά τη συνθηκολόγηση πολλοί που πίστεψαν στο Πρόγραμμα δεν παρέμειναν στον ΣΥΡΙΖΑ. Την προσεχή Δευτέρα, εκτός απροόπτου, ο ΣΥΡΙΖΑ διά μέσου του αρχηγού του Αλέξη Τσίπρα θα παρουσιάσει το πρόγραμμα «Μένουμε όρθιοι 2» που αφορά μέτρα ανάταξης της κοινωνίας στον απόηχο της πανδημίας. Πιο μετά, θα παρουσιαστεί και το νέο πρόγραμμα του κόμματος με αφορμή το συνέδριο και τον πολυπόθητο μετασχηματισμό. Με βεβαιότητα σας λέμε πως τουλάχιστον το «Μένουμε όρθιοι 2» δεν θα μοιάζει με το Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης.

Η συγκυρία δεν είναι ίδια, αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ίδιος. Βασικό μέλημα εξάλλου του ίδιου του Τσίπρα είναι η απεύθυνση στα μεσαία στρώματα, κάτι που με ένταση ο ίδιος επιχειρεί εδώ και μέρες με επαφές και τηλεδιασκέψεις. Αν στη Θεσσαλονίκη προσέγγιζε τους πληττόμενους από τα Μνημόνια, τώρα θέλει να προσεγγίσει τους πληττόμενους μεσαίους, καθοριστικούς πάντως για πολιτικές ηγεμονίες. Δύσκολη αποστολή αφού ενδιάμεσα έχει υπάρξει μια δική του διακυβέρνηση που, όπως ο ίδιος ομολόγησε την περασμένη Δευτέρα, δεν ήταν εξόχως ικανοποιητική για τη μεσαία τάξη.

Το κόμμα

Ηδη το 2014 ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν πια ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ, ένα όνομα που κατέγραφε και τους συμμάχους του. Στη σημερινή μετέωρη στιγμή όπου το 3ο συνέδριο του κόμματος είναι στον αέρα, αν και πυκνώνουν οι φωνές που θέλουν επιτάχυνση μέσω ενός τηλεσυνεδρίου, ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία ψάχνει τον εαυτό του μεταξύ τριών… εαυτών: του βαθέος κόμματος, όπου οι φατρίες του είναι σε αναδιάταξη. Της Προοδευτικής Συμμαχίας, δηλαδή των πασοκογενών κατά βάσιν που έχουν προσεγγίσει και εκλεκτικά μιλούν με στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ όπως τον Παππά ή τον Σπίρτζη.

Και της Πρωτοβουλίας Γέφυρα, δηλαδή τέως κυρίως εκσυγχρονιστών που προσέγγισαν επίσης με αφορμή τη Συμφωνία των Πρεσπών. Η ΚΕΑ (Κεντρική Επιτροπή Ανασυγκρότησης) είναι το άτυπο όργανο που θα πάει το κόμμα σε συνέδριο. Πώς να συμβιβάσεις όμως τον ανανεωτικό Σωτήρη Βαλντέν με το πάλαι πατριωτικό ΠΑΣΟΚ που ένα μέρος του εγγράφεται σήμερα στο ευρύ κόμμα; Η εξίσωση για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι δυσεπίλυτη και το ενοποιητικό στοιχείο που θα συνένωνε όλους αυτούς ακόμη αναζητείται.

Ο Αλέξης Τσίπρας

Ανάμεσα στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ του 2014 και αυτόν του 2020 έχει μεσολαβήσει μια διακυβέρνηση της χώρας από τον ίδιο. Σήμερα, ο 46χρονος πρώην πρωθυπουργός όλα δείχνουν πως αλλάζει τη στάση του. Αν μέχρι τώρα απλώς επόπτευε τις αντιμαχίες στο εσωτερικό του κόμματός του, ήλθε η ώρα να λάβει πρωτοβουλίες. Τα πρόσφατα μηνύματα – βολές κατά προσώπων και συμπεριφορών (Πολάκη, Παπαδημούλη, Σκουρλέτη) ήταν μόνον τα πρώτα τύμπανα πολέμου από τη μεριά του. Ο ίδιος σε όλους τους συνομιλητές του δείχνει αποφασισμένος για τη διεύρυνση του κόμματος, συχνά επαναλαμβάνει τον όρο «κόμμα ως ραχοκοκαλιά μιας προοδευτικής παράταξης», ενώ δείχνει ενοχλημένος από τον χωρίς αρχές φραξιονισμό των στελεχών του. Τσίπρας εναντίον όλων και με στόχευση στη μεσαία τάξη ή Τσίπρας τροχονόμος φατριών; Ιδού το ερώτημα.

Οι πλατείες

Οχι, πλατείες το 2014 δεν είχαμε πια. Αν και, σύμφωνα με μια ανάγνωση, ο καλπασμός του ΣΥΡΙΖΑ προς το Μαξίμου του 2015 είχε ως αφετηρία και τις πλατείες του 2011-13. Ούτε τώρα έχουμε ακριβώς πλατείες, παρά το γεγονός πως ο ΣΥΡΙΖΑ ήθελε κίνημα κατά του περιβαλλοντικού νομοσχεδίου, με συγκεντρώσεις για δύο ημέρες στο Σύνταγμα, ή κατά της καταστολής στις πλατείες των νέων με τις περιπτερομπίρες και τη διεκδίκηση ολίγον ανυπάκουα του δημόσιου χώρου. Η έξω Αριστερά βέβαια δεν θέλει να ακούει για κινηματικό ΣΥΡΙΖΑ, ενώ ο βασικός ιδιοκτήτης του δρόμου – βλέπε ΚΚΕ – έδειξε τις προθέσεις του κατά την Εργατική Πρωτομαγιά. Αν όλα είναι δρόμος, ο δρόμος ακόμη δεν υφίσταται για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ολαντρέου

Το περίφημο «μη γίνει ο Ολάντ Ολαντρέου» το είχε πει ο Τσίπρας το μακρινό 2012 και σε παρισινό έδαφος. Στην πορεία ο γάλλος πρόεδρος ήταν εκ των κρίσιμων παικτών που κράτησαν την Ελλάδα το 2015 στην ευρωζώνη, ενώ ο Τσίπρας ήδη έχει στο βιογραφικό του μια ντουζίνα συμμετοχές – έστω ως παρατηρητής – στις συναντήσεις των Ευρωσοσιαλιστών του PES. Λεπτομέρεια: το Ολαντρέου το είπε τότε πλάι στον κόκκινο Μελανσόν. Ο τελευταίος δεν θέλει να ακούει «ΣΥΡΙΖΑ» σήμερα.