Μια ιστορική απόφαση, η οποία αν περάσει από τους ηγέτες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, θα αλλάξει ριζικά την οικογένεια της Ευρώπης, έλαβε χθες η Κομισιόν.
Ιστορική ως προς το ότι δεν αποτελεί μια ακόμη προσπάθεια μικροσυμβιβασμών, αλλά για μια γενναία πρόταση που συμβάλει στην περαιτέρω οικονομική ολοκλήρωση της ΕΕ.
Κι αυτό γιατί το «μπαζούκας» της Επιτροπής είναι ουσιαστικά η χρηματοδότηση της έκδοσης κοινού χρέους. Η Ευρώπη αναλαμβάνει να διαχειριστεί συνολικά το χρέος.
Από την άλλη ένα τόσο γενναίο πακέτο μπορεί να βοηθήσει στην τόνωση της παραπαίουσας λόγω κοροναϊού, ευρωπαϊκής (και παγκόσμιας) οικονομίας.
Πώς γίνεται η κατανομή
Μεγάλη είναι η ανατροπή –προς το θετικό- και για την Ελλάδα η οποία εκτιμούσε ότι θα μπορούσε να πάρει πάνω από 10 δις ευρώ, αλλά τελικά μπορεί να διεκδικήσει ένα ποσό άνω των 32 δις ευρώ.
Με βάση τα στοιχεία, από την κατανομής των 750 δισ. ευρώ ανά κράτος η Ελλάδα θα μπορούσε να λάβει επιπλέον ποσό 43,5 δισ. ευρώ μεικτά ή 33,4 δισ. ευρώ καθαρά αν αφαιρεθεί η εθνική συνδρομή (10,1 δισ. ευρώ).
Σύμφωνα με τον καθηγητή Πάνο Τσακλόγλου, η ενίσχυση που αναμένεται να λάβει η χώρα μας από τους πόρους του Ταμείου είναι πολύ σημαντική. Αναμένεται να παρασχεθούν στη χώρα μας 22.6 δις ευρώ σε επιχορηγήσει και 9.4 δις ευρώ σε δάνεια. Αν οι αποπληρωμές γίνουν με βάση το ΑΕΠ της χώρας, η συμβολή της Ελλάδας με τα τωρινά δεδομένα δεν θα ξεπεράσει τα 10 δις.
Το συνολικό ποσό των 32 δις αντιστοιχεί περίπου στο 17% του ΑΕΠ του 2019, ενώ οι επιχορηγήσεις στο 12%. Αναμφίβολα, αν αυτά τα ποσά διατεθούν κυρίως σε παραγωγικές επενδύσεις και σε συνδυασμό με τους λοιπούς πόρους που είναι διαθέσιμοι στη χώρας μας στα επόμενα χρόνια, μπορούν να δώσουν μεγάλη ώθηση στην Ελληνική οικονομία που αναμένεται να δεχθεί ισχυρό πλήγμα από την κρίση του COVID-19. Άλλωστε και οι αγορές αντέδρασαν θετικά. Με την αναγγελία της πρότασης της Επιτροπής, οι αποδόσεις του δεκαετούς Ελληνικού ομολόγου, που είχαν αρχίσει να μειώνονται μετά την αναγγελία του σχεδίου Μέρκελ-Μακρόν, έπεσαν στο 1.56% από 2.16% που ήταν πριν από δύο μόλις εβδομάδες.
Όπως εξηγούν στελέχη του ΥΠΟΙΚ, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπει για την προσεχή τετραετία (2021-2024) επιχορηγήσεις που εκτιμώνται στην περιοχή του 3% του ΑΕΠ ετησίως.
Πάντως, η Επιτροπή προβλέπει ύφεση κοντά στο 10% στην Ελλάδα από τις υψηλότερες ανά την ΕΕ λόγω κυρίως του τουρισμού. Εκτιμά πως με τους εν λόγω πόρους το ΑΕΠ της ΕΕ θα ενισχυθεί κατά περίπου 1,75% το 2021 και το 2022 και 2,25% έως το 2024. Η ώθηση θα είναι μεγαλύτερη (στο 4,25%) για κράτη με υψηλό χρέος.
Τα χρήματα θα διατεθούν για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, ενώ κάποια εξ αυτών θα δοθούν απευθείας για την ανακούφιση του συστήματος υγείας των χωρών, αλλά και για τη στήριξη των φτωχότερων περιοχών της Ευρώπης.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε την εξής ανάρτηση στο twitter για την πρόταση της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης: «Καλωσορίζουμε την τολμηρή πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα πακέτο 750 δισ. ευρώ, κυρίως με τη μορφή επιχορηγήσεων μέσω κοινής έκδοσης χρέους. Ο πήχης έχει τοποθετηθεί ψηλά. Τώρα εξαρτάται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων».
Η Κομισιόν σχεδιάζει να αντλήσει η ίδια τα κεφάλαια από τις αγορές, στηριγμένη σε εγγυήσεις των κρατών-μελών. Τα χρήματα θα εξοφληθούν σε βάθος δεκαετιών. Η Κομισιόν εισηγείται και ορισμένες πηγές νέων εσόδων για να χρηματοδοτηθούν οι σχεδιασμοί. Μεταξύ αυτών, η είσπραξη πόρων από τους ρύπους και ένας νέος ψηφιακός φόρος.
Τι είπε ο Μ. Σχοινάς
«Πρόκειται για μια μεγάλη μέρα για την Ευρώπη. Ξεπερνά τους περιορισμούς της και δείχνει ότι σε περιόδους κρίσης μπορεί να χρησιμοποιήσει πρωτοφανή μέσα που δεν είχαμε ποτέ στο παρελθόν στην διάθεση μας. Το πιο σημαντικό δεν είναι το μεγάλο ύψος αυτού του υπερόπλου σε πόρους αλλά ότι έχουμε για πρώτη φορά την από κοινού ανάληψη όλων των βαρών έτσι ώστε να βοηθηθούν αυτοί που το έχουν περισσότερο ανάγκη», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς.
Ο κ. Σχοινάς αναφέρθηκε σε αυτά που κέρδισε η Ελλάδα με την πρόταση της Κομισιόν λέγοντας πως «Σήμερα η επιτροπή πρότεινε ένα επιπρόσθετο ΕΣΠΑ για την Ελλάδα. Για τα επόμενα 7 χρόνια θα έχουμε τους πόρους του ταμείου ανάκαμψης σε ένα εύρος 32 δις ευρώ εκ των οποίων τα 23 θα είναι επιχορηγήσεις αλλά διπλά σε αυτά θα υπάρχουν αλλά τόσα που είναι το κανονικό ΕΣΠΑ για την χώρα για την επόμενη επταετία. Οι πόροι δηλαδή για την χώρα θα είναι διπλάσια για τα επόμενα 7 χρόνια. Αυτό λέει πολλά για το πώς η Ευρώπη αναγνωρίζει την Ελλάδα ως ένα αγκωνάρι ευρωπαϊκής σταθερότητας σε μια δύσκολη γειτονιά που πρέπει να στηριχθεί απόλυτα αλλά αντικατοπτρίζει και το γεγονός πως η ύφεση που προβλέπεται για την Ελλάδα θα είναι σημαντική, την έχουμε υπολογίσει γύρω στο 9,7%, άρα ανάλογα σημαντική πρέπει να είναι και η βοήθεια η κοινοτική».
Αναφορικά με το αν υπάρχουν δεσμεύσεις και ποιες είναι αυτές ο ίδιος εξηγεί πως «δεν θα υπάρχει αιρεσιμότητα έτσι όπως την ζήσαμε στην μνημονιακή εποχή καθώς υπάρχει μια συμμετρική απειλή που απειλεί όλους παρόλο που έχει ασύμμετρες συνέπειες όλοι βρισκόμαστε στο ίδιο καράβι. Άρα δεν θα έχουμε αιρεσιμότητα μνημονιακή. Θα έχουμε όμως μια σύνδεση αυτών των πόρων του ταμείου ανάκαμψης σε σχεση με αυτό που όλα τα κράτη μέλη δεσμεύονται στα πλαίσια του λεγόμενου οικονομικού εξαμήνου. Κάθε εξάμηνο η πειτροπή προτείνει μια σειρά από διαφορετικές μεταρρυθμίσεις που συμφωνούνται με τα κράτη μέλη και στην βάση αυτού του αμοιβαίου συμφώνου που απεικονίζει τις κοινές προτεραιότητες, θα ξοδεύονται αυτά τα ποσά του ταμείου ανάκαμψης».
Εκταμιεύσεις μέσα στο 2020
Ο κ. Σχοινάς ανακοίνωσε πως παρόλο που για νομικούς λόγους και λόγω του ότι ο δανεισμός όπως και η έγκριση από τα κράτη – μέλη θα πάρει λίγο χρόνο και νομικά θα οδηγήσει στην 1η Ιανουάριου του 2021, μπορούμε ήδη φέτος να κάνουμε πολλά με τις λεγόμενες «προτάσεις γέφυρα». «Δηλαδή ορισμένα προγράμματα από το ισχύον πλαίσιο μπορούμε να τα παντρέψουμε με το επόμενο με τέτοιο τρόπο ώστε να έχουμε επιδοτήσεις ήδη από φέτος μεταξύ αυτών και αυτές που έχουν ήδη αποφασισθεί στο πλαίσιο του προγράμματος SURE, δηλαδή βοήθεια της βραχυπρόθεσμης ανεργίας που είναι επίσης διαθέσιμα φέτος», σημειώνει ο ίδιος.
‘To μεγάλο παζάρι
Όλα, πάντως, θα κλειδώσουν αφού πέσουν οι υπογραφές από τους ηγέτες των χωρών μελών. Το παζάρι μόλις ξεκίνησε και δύσκολα θα κλείσει στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου. Μάλλον προς το φθινοπώρο θα αρχίσει να υλοποιείται το Ταμείο Ανασυγκρότησης.
Καλή βάση για διάλογο χαρακτήρισε το σχέδιο η Ανγκελα Μέρκελ.
«Πρέπει πρώτα να εξετάσουμε την πρόταση. Πιστεύω ότι η Γερμανία και η Γαλλία έδωσαν μια καλή συμβολή. Είναι σαφές ότι οι διαπραγματεύσεις θα είναι δύσκολες και δεν θα ολοκληρωθούν στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ο στόχος πρέπει να είναι να βρούμε το φθινόπωρο αρκετό χρόνο προκειμένου να διαβουλευθούν τα θέματα τα εθνικά κοινοβούλια και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ώστε όλα να μπορούν να τεθούν σε ισχύ την 1.1.2021» δήλωσε η κ. Μέρκελ, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ενώ τόνισε ότι οι διαδικασίες θα συμπέσουν χρονικά με την περίοδο της γερμανικής προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε., το β΄ εξάμηνο του τρέχοντος έτους. «Θα προσπαθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις να στηρίξουμε τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ώστε να καταλήξουμε σε συμφωνία» πρόσθεσε η καγκελάριος.
Κληθείσα να σχολιάσει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια πρόταση ύψους κατά 50% μεγαλύτερου από του γερμανογαλλικού σχεδίου, η Άγκελα Μέρκελ τόνισε ότι δεν ξαφνιάζεται από το γεγονός ότι η πρόταση των Βρυξελλών δεν είναι 100% ίδια με αυτήν που υπέβαλαν η ίδια και ο Εμανουέλ Μακρόν. «Αυτή η πρόταση περιέχει στοιχεία αυτών που συζητήθηκαν μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας και στοιχεία που ανέφεραν τέσσερα άλλα κράτη-μέλη (Αυστρία, Σουηδία, Ολλανδία, Δανία), δηλαδή τις εγγυήσεις ή τα δάνεια.
Τώρα θα γίνουν διαπραγματεύσεις. Και πάντα – και με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο πάντα είναι έτσι – οι προτάσεις της Επιτροπής δεν παραμένουν ίδιες μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κι ακόμη περισσότερο μετά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο» συνέχισε η γερμανίδα Καγκελάριος, διαβεβαιώνοντας παράλληλα ότι η κυβέρνησή της θα «συνοδεύσει εποικοδομητικά» την πρόταση, αφού προηγουμένως την εξετάσει ενδελεχώς. «Για μένα είναι ιδιαίτερα σημαντικό το πώς θα οικοδομηθεί όλο αυτό, εάν πρόκειται για πόρους οι οποίοι με τη δομή εκταμίευσής τους εξυπηρετούν πραγματικά την ανάκαμψη, εάν εξυπηρετούν το μέλλον, πώς θα μπορούν γίνουν οι έλεγχοι. Υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά ζητήματα να διευκρινίσουμε» κατέληξε η κ. Μέρκελ.
Τι θα λάβει η Ελλάδα από το ταμείο ανάκαμψης
- 32 δισ. (22,5 δισ. επιδοτήσεις αυτά που περιμένει δηλαδή η κυβέρνηση – 9,5 δισ. δάνεια που δεν γνωρίζουμε αν τα θέλει η κυβέρνηση)
Τι θα μπορεί να χρηματοδοτηθεί
- Χρηματοδότηση κρατικών δαπανών με έλεγχο
- Επιχορηγήσεις σε νοσοκομεία και ΟΤΑ
- Στήριξη ιδιωτικών επενδύσεων
- Κεφάλαιο σε πληγείσες επιχειρήσεις
