Χρηματοδοτήσεις-σωσίβιο ύψους 32 δισ. ευρώ στην ιστορική ύφεση προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Ελλάδα, εκ των οποίων τα 22,5 δισ. ευρώ θα δοθούν υπό τη μορφή επιχορηγήσεων και τα 9,4 δισ. ευρώ μέσω δανειοδότησης. Πρόκειται για μεγάλη ανατροπή συγκριτικά με τις αρχικές εκτιμήσεις που τοποθετούσαν το μερίδιο των χρηματοδοτήσεων για την Ελλάδα στα επίπεδα των 10 δισ. ευρώ. Ωστόσο, αυτό που άλλαξε άρδην τα δεδομένα προς όφελος της χώρας μας ήταν όχι μόνο η αύξηση του συνολικού ποσού της πρότασης της Κομισιόν στα 750 δισ. ευρώ (από τα 500 δισ. ευρώ που προβλεπόταν αρχικά) αλλά και το γεγονός ότι κριτήριο για την κατανομή των κονδυλίων αποτέλεσε το μέγεθος της ύφεσης σε κάθε χώρα.
Στη συνολική ευρωπαϊκή δύναμη πυρός της η Κομισιόν προσθέτει το νέο πακέτο ανάκαμψης με τον τίτλο «Next Generation EU» αξίας 750 δισ. ευρώ (500 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις +250 δισ. ευρώ δάνεια) και τον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό 2021-2027 αξίας 1,1 τρισ. ευρώ, με τις συνολικές χρηματοδοτήσεις να ανέρχονται σε 1,85 τρισ. ευρώ τα οποία θα διατεθούν σε δόσεις.
Η Ελλάδα θα μπορούσε να λάβει επιπλέον 43 δισ. ευρώ μεικτά ή περί τα 32 δισ. ευρώ καθαρά, αν αφαιρεθεί η εθνική συνδρομή των περίπου 11 δισ. ευρώ. Αρμόδιες πηγές εκτιμούν πως η Ελλάδα, πέραν του Ταμείου Ανάκαμψης, θα ωφεληθεί αρκετά από τα υπόλοιπα χρηματοδοτικά εργαλεία όπως για παράδειγμα από το Ταμείο Συνοχής και από το Ταμείο Μετάβασης. Από το Μέγαρο Μαξίμου εκφράστηκε ικανοποίηση από τις χθεσινές ανακοινώσεις της επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία πρόταση εκτιμάται πως αποτελεί ένα μεγάλο βήμα, όμως η νέα πρόσκληση παραμένει η πολιτική νομιμοποίηση του Ταμείου, η οποία προσδοκάται να επιτευχθεί στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου.
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε πως «καλωσορίζουμε την τολμηρή πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα πακέτο 750 δισ. ευρώ, κυρίως με τη μορφή επιχορηγήσεων μέσω κοινής έκδοσης χρέους. Ο πήχης έχει τοποθετηθεί ψηλά. Τώρα εξαρτάται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων». Από την πλευρά του ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας σχολιάζοντας τις αποφάσεις τόνισε πως «η Ελλάδα είναι από τις χώρες που επωφελούνται περισσότερο από τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς το ενισχυμένο χρηματοδοτικό πακέτο που της αναλογεί, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, αντανακλά την ενισχυμένη αξιοπιστία της» και πρόσθεσε ότι «η κυβέρνηση θα το αξιοποιήσει για να πυροδοτήσει τη δυναμική επανεκκίνηση της οικονομίας προς όφελος όλων των Ελλήνων. Με σύνεση και υπευθυνότητα, δεν θα το ξοδέψουμε, αλλά θα το επενδύσουμε για να μεταμορφώσουμε την Ελλάδα».
Οπως επισημαίνει ο Στέλιος Πέτσας, οι προτάσεις πληρούν τις τέσσερις προϋποθέσεις που από την αρχή είχε θέσει η Ελλάδα για το Ταμείο Ανάκαμψης, δηλαδή να είναι μεγάλο, φιλόδοξο, ευέλικτο, να βασίζεται περισσότερο σε επιχορηγήσεις και λιγότερο σε δάνεια και να χρηματοδοτηθεί από κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό. Με ομπρέλα την Κομισιόν, η οποία θα διαχειρίζεται τόσο τους πόρους, όσο και την εποπτεία στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου, το σχέδιο ανάκαμψης βασίζεται και στο αναθεωρημένο πρόγραμμα του ευρωπαϊκού πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, το οποίο εμπλουτίζεται με το ταμείο ανάκαμψης Next Generation.
Θα χρηματοδοτηθεί από μεγάλης κλίμακας δανεισμό εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία με τη σειρά της θα αυξήσει τους ίδιους πόρους μέσω νέων φόρων (π.χ. τέλος πράσινης σακούλας, διοξειδίου κ.λπ.), μέσω δανεισμού από τις διεθνείς αγορές και από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Τα κράτη-μέλη θα καταθέτουν σχέδια αποκατάστασης, στο πλαίσιο των εθνικών μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων, με επενδυτικές προτεραιότητες, ενώ αναμένεται τα ευρωπαϊκά εργαλεία να αποδεσμεύσουν τα ποσά, σε δόσεις, ανάλογα με την πρόοδο. «Ας βάλουμε στην άκρη τις παλιές προκαταλήψεις. Είναι η ώρα της Ευρώπης… Η κρίση την οποία καλούμαστε τώρα να αντιμετωπίσουμε είναι τεράστια… Αλλά η ευκαιρία για την Ευρώπη είναι επίσης τεράστια, όπως και η ευθύνη μας για να πράξουμε αυτό που πρέπει στην κατάσταση αυτή», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε ομιλία της στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Επανεκκίνηση
Τα χρήματα του προγράμματος για την «επόμενη γενιά», όπως το χαρακτήρισε η Κομισιόν, θα σηματοδοτούν την ανάκαμψη και την επανεκκίνηση της οικονομίας. Μέσω του Ταμείου ύψους 750 δισ. ευρώ, θα δίνεται χρηματοδοτική στήριξη για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, με κύρια στόχευση τους κλάδους της Υγείας, τις πράσινες και ψηφιακές μεταβάσεις, την ενέργεια και για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των εθνικών οικονομιών. Αν και η υποστήριξη θα είναι διαθέσιμη σε όλα τα κράτη-μέλη, το νέο αυτό «εργαλείο» φιλοδοξεί να επικεντρωθεί κυρίως στα πιο επηρεαζόμενα κράτη, όπου οι ανάγκες είναι μεγαλύτερες. Επίσης, η Ελλάδα μπορεί να διεκδικήσει σημαντικά ποσά από τα περίπου 55 δισεκατομμύρια ευρώ των τρεχόντων προγραμμάτων πολιτικής συνοχής (έως το 2022). Αυτά τα ποσά είναι στο πλαίσιο της νέας πρωτοβουλίας «Αντίδραση της ΕΕ» (REACT – EU), τα οποία θα διατεθούν βάσει των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της κρίσης, κυρίως, για τη στήριξη των εργαζομένων και των πληττόμενων μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Παράλληλα, το συνολικό χρηματοδοτικό πακέτο περιλαμβάνει ακόμη μια πρόταση ενίσχυσης του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης – σχεδόν 40 δισεκατομμύρια ευρώ – για να βοηθήσει τα κράτη-μέλη στην επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης. Επίσης, προβλέπεται και ενίσχυση ύψους 15 δισεκατομμυρίων ευρώ για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Επιπροσθέτως, σημαντική είναι η αναβάθμιση του επενδυτικού προγράμματος της Ευρώπης «InvestEU» για την κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων σε έργα, ιδίως εκείνων που συνδέονται με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Η Ελλάδα θα μπορέσει να διεκδικήσει σημαντικό ποσοστό από αυτά τα χρήματα, συνεχίζοντας απρόσκοπτα τις μεταρρυθμίσεις και τη μετάβαση προς την πράσινη οικονομία» σχολίασε στα «ΝΕΑ» ο Γιώργος Μελέας, εθνικός εμπειρογνώμονας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και πρόσθεσε ότι η Ελλάδα, μέσω προγραμμάτων στήριξης απασχόλησης και ενθάρρυνσης δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, θα είναι σε θέση να λάβει σημαντικό ποσό από το ReactEU.
