Σήμα κινδύνου για τα «κόκκινα» δάνεια – Ο κοροναϊός πάγωσε τα σχέδια

Σε αχαρτογράφητα νερά έχει εισέλθει εκ νέου η εγχώρια αγορά ιδιωτικού χρέους, καθώς η πανδημία του κορωνοϊού ανέτρεψε πλήρως τους σχεδιασμούς εξυγίανσης των τραπεζικών ισολογισμών. Τα επιχειρησιακά πλάνα των τεσσάρων συστημικών ομίλων προέβλεπαν πριν από το ξέσπασμα της κρίσης τη μείωση του δείκτη καθυστερήσεων μεσοσταθμικά κάτω από το 10% στο τέλος του 2022. Ωστόσο, με τα νέα δεδομένα για την οικονομία, εκτιμάται πως ο στόχος αυτός στο καλύτερο σενάριο θα επιτευχθεί έναν – ενάμιση χρόνο αργότερα.

Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας την περασμένη εβδομάδα στη Βουλή, σημείωσε ότι το σχήμα κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής», αν και κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, δεν είναι αρκετό για τη σύγκλιση του ποσοστού των επισφαλειών με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι αναγκαία για την οριστική επίλυση του προβλήματος η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης συστημικής λύσης, με τη σύσταση ενός νέου φορέα τύπου bad bank, που θα κληθεί να καθαρίσει τα προβληματικά χαρτοφυλάκια των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Ο κεντρικός τραπεζίτης έχει ήδη δώσει εντολή στις αρμόδιες υπηρεσίες της Τράπεζας της Ελλάδος να ετοιμάσουν μια πρόταση που σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση θα προωθήσει προς έγκριση στα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα.

Οπως επισημαίνει τραπεζική πηγή, «δεν είναι μόνο οι αναπόφευκτες λόγω της ύφεσης νέες επισφάλειες που μας προβληματίζουν σε αυτή τη φάση. Είναι και το γεγονός ότι οι δράσεις εμπροσθοβαρούς μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων έχουν παγώσει, καθώς οι επενδυτές που τοποθετούνται στηνσυγκεκριμένη αγορά τηρούν στάση αναμονής».

Η αλήθεια είναι ότι για δύο-τρεις συναλλαγές πώλησης κόκκινων χαρτοφυλακίων, που ήταν έτοιμες να ολοκληρωθούν μέσα στο α’ τρίμηνο του 2020, οι ενδιαφερόμενοι έκαναν πίσω και επαναδιαπραγματεύονται τα τιμήματα που πρόσφεραν πριν από την κρίση του κορωνοϊού. Αναμφίβολα, σε αυτή τη φάση το πάνω χέρι έχουν οι αγοραστές λόγω της χαμηλής ορατότητας για την πορεία της κτηματαγοράς, της εκκρεμότητα του νέου πτωχευτικού δικαίου, αλλά και της μεγαλύτερης προσφοράς κόκκινων δανείων πανευρωπαϊκά, ως αποτέλεσμα της μεγάλης ύφεσης που αναμένεται το 2020, ειδικά στις χώρες του Νότου.

Την ίδια στιγμή σημαντική μείωση καταγράφουν και οι ρυθμίσεις κόκκινων δανείων. Μέχρι και τον περασμένο Φεβρουάριο ο αριθμός των διακανονισμών αυξανόταν με πολύ ικανοποιητικούς ρυθμούς, ενόψει της αναβληθείσας τελικώς απελευθέρωσης των πλειστηριασμών που ήταν προγραμματισμένη για την Πρωτομαγιά. Ωστόσο, αρχικώς το lockdown δεν επέτρεψε τη συνέχιση των ραντεβού για τις αναγκαίες συζητήσεις με τους οφειλέτες, ενώ μετά την απελευθέρωση των μετακινήσεων το ενδιαφέρον από τους δανειολήπτες να βρουν μια λύση για τα χρέη τους έχει ατονήσει.

Οπως επισημαίνει σχετικά τραπεζικό στέλεχος, που είναι επικεφαλής του τομέα διαχείρισης κόκκινων δανείων λιανικής τραπεζικής συστημικού ομίλου, πρόκειται για μια αναμενόμενη εξέλιξη. «Με τους πλειστηριασμούς ακινήτων σε αναστολή και με την εκκρεμότητα της οριστικοποίησης του νέου προγράμματος επιδότησης ενυπόθηκων δανείων και του πτωχευτικού δικαίου που θα καλύπτει και φυσικά πρόσωπα, είναι λογικό να υπάρχει μείωση των ρυθμίσεων που προωθούμε».

Τα νέα προγράμματα

Σημειώνεται πως η κυβέρνηση βρίσκεται αυτή την περίοδο σε διαπραγματεύσεις με τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού (DG COMP) της Κομισιόν για το νέο πρόγραμμα επιδότησης των μηνιαίων δόσεων στεγαστικών και επαγγελματικών δανείων με ενέχυρο την κύρια κατοικία του οφειλέτη. Απαραίτητη προϋπόθεση, με βάση το αρχικό σχέδιο, για ένταξη στο ευνοϊκό καθεστώς επιδότησης των μηνιαίων δόσεων πράσινων και κόκκινων δανείων για τουλάχιστον εννέα μηνες, σε ποσοστά που μπορεί να ξεκινούν ακόμη και από το 90%, είναι ο δανειολήπτης να είναι «κορωνόπληκτος». Δηλαδή η σύμβαση εργασίας του να βρέθηκε σε αναστολή ή εφόσον πρόκειται για ελεύθερο επαγγελματία να ανήκει στους πληττόμενους ΚΑΔ που έχει ορίσει το υπουργείο.

Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, οι τράπεζες ζήτησαν από την κυβέρνηση να προβλεφθεί και η ένταξη στο πρόγραμμα μισθωτών ή επιχειρηματιών που αποδεδειγμένα είχαν μείωση εισοδημάτων την περίοδο της κρίσης, ανεξάρτητα από το αν έλαβαν επίδομα ειδικού σκοπού ή ανήκουν στους προβλεπόμενους ΚΑΔ. «Για παράδειγμα, δεν είναι λίγες οι επιχειρήσεις που μείωσαν τους μισθούς του προσωπικού τους χωρίς να τους θέσουν σε αναστολή. Η συγκεκριμένη κατηγορία θα μείνει εκτός αν τα κριτήρια για τους δικαιούχους της δράσης δεν διευρυνθούν» υποστηρίζει τραπεζίτης που συμμετέχει στις συζητήσεις με το υπουργείο Οικονομικών.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το αίτημα αυτό έγινε αποδεκτό από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και έχει ήδη προωθηθεί προς έγκριση στην DG COMP. Οπως εκτιμά, από τα περίπου 70 δισ. ευρώ δάνεια, ενήμερα και σε καθυστέρηση, που συνδέονται με την πρώτη κατοικία, τα 20-25 δισ. ευρώ που οφείλουν 250.000-300.000 φυσικά πρόσωπα θα μπορούν να ενταχθούν στο νέο πρόγραμμα επιδότησης.