Αναζήτηση
Οι προβλέψεις των διεθνών οργανισμών για το βάθος και την έκταση της οικονομικής κρίσης που έχει προκαλέσει η πανδημία εντυπωσιάζουν. Φαίνεται πως πρόκειται για την πιο βαθιά και απότομη οικονομική ύφεση εδώ και δεκαετίες στον δυτικό τουλάχιστον κόσμο όπου τα στατιστικά στοιχεία είναι αξιόπιστα. Σαφέστατα πλέον το βάθος της ύφεσης δεν μπορεί να ερμηνευτεί από μια απλή διακοπή, έστω και εκτεταμένη, της αλυσίδας προσφοράς. Με άλλα λόγια, η διακοπή των διαφόρων τομέων της παραγωγής λόγω του lockdown και η επικείμενη επαναφορά τους σε λειτουργία δεν δικαιολογεί την ύφεση που αναμένεται.
Αυτό φαίνεται να εξηγείται μέσα από τη μετάσταση της καταστροφής παραγωγικών δραστηριοτήτων και θέσεων απασχόλησης από τους τομείς που έχουν πληγεί άμεσα προς τους τομείς της οικονομίας ο οποίοι αρχικώς δεν φαίνεται να είχαν κάποια αρνητική επίδραση ή συσχέτιση με την πανδημία. Με άλλα λόγια, το κανάλι που διαχέει μια αρχική βίαιη διακοπή της προσφοράς σε όλους τους τομείς της οικονομίας είναι τελικώς ο δραστικός περιορισμός της συνολικής ζήτησης. Και αν είναι κάτι που είναι ανησυχητικό αυτή τη στιγμή είναι ότι ο περιορισμός της συνολικής ζήτησης φαίνεται να είναι, για το προβλεπτό μέλλον, μεγαλύτερος του αρχικού αρνητικού σοκ της προσφοράς.
Αυτό, καθώς η πτώση της συνολικής ζήτησης φαίνεται να είναι πολύ μεγαλύτερη από την πτώση της δαπάνης που προέρχεται από τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά που επηρεάζονται ευθέως από την πανδημία. Δηλαδή η πτώση του εισοδήματος και στη συνέχεια της δαπάνης των νοικοκυριών που χάνουν την απασχόλησή τους λόγω του lockdown των τομέων της οικονομίας που πλήττονται άμεσα (π.χ. εστίαση, αερομεταφορές) προκαλούν μια γενικότερη βαθιά πτώση της συνολικής ζήτησης στην οικονομία. Αυτό γίνεται ως εξής. Το γεγονός ότι κάποια αγαθά λόγω της διακοπής της παραγωγικής διαδικασίας είναι αδύνατον να καταναλωθούν, αυτό επηρεάζει αρνητικά και τη δαπάνη για αγαθά τα οποία είναι συμπληρωματικά αυτών.
Επί παραδείγματι, η διακοπή των αερομεταφορών επηρεάζει μια σειρά άλλων αγαθών όπως για παράδειγμα η ενοικίαση αυτοκινήτων από το αεροδρόμιο. Ετσι επηρεάζεται αρνητικά ένας τομέας που αρχικώς και φαινομενικά δεν σχετίζεται με την πανδημία με αποτέλεσμα να αποθαρρύνεται η συνολική δαπάνη της οικονομίας. Δηλαδή η χαμηλότερη οριακή κατανάλωση ενός αγαθού που πλήττεται από τη διακοπή της παραγωγικής διαδικασίας άμεσα, οδηγεί στη μείωση της οριακής χρησιμότητας ενός άλλου αγαθού που φαινομενικά μπορεί να μην έχει χτυπηθεί άμεσα από την πανδημία.
Ετσι μια αρχική κρίση στην προσφορά, δηλαδή μια διακοπή της παραγωγικής διαδικασίας λόγω του shutdown από την πανδημία, μεταφέρεται στη συνολική ζήτηση και μάλιστα πολλαπλασιαστικά.
Η αντιμετώπιση της οικονομικής πολιτικής σε μια τέτοια κατάσταση δεν είναι ούτε εύκολη ούτε απλή. Για παράδειγμα, μια δημοσιονομική μεταβίβαση σε εκείνους που εργάζονται στους άμεσα πληττόμενους τομείς της οικονομίας μπορεί να μην έχει το αναμενόμενο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα «δευτέρου γύρου». Δηλαδή μια δαπάνη (τους) που προκύπτει από μεταφορά εισοδήματος από την κυβέρνηση δεν θα επιστρέψει σε σοβαρό βαθμό ως ζήτηση στον τομέα που εργάζονται. Αντιθέτως, η έρευνα δείχνει ότι μια επέκταση της κοινωνικής ασφάλισης στους πληττόμενους ή και μια διευκολυντική νομισματική πολιτική μπορούν να φέρουν κάποιο αποτέλεσμα.
