Πόσο ασφαλείς είναι οι πτήσεις στην εποχή της πανδημίας;

Καθώς πολλές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν αρχίσει να χαλαρώνουν τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς με στόχο την ανάκαμψη των οικονομιών τους, οι αεροπορικές εταιρείες αποκαθιστούν σταδιακά τις πτήσεις που είχαν διακοπεί εξαιτίας της εξάπλωσης της πανδημίας. Ωστόσο, μέχρι στιγμής η επιστροφή των πολιτών στα αεροπορικά ταξίδια είναι διστακτική, καθώς αρκετοί υποψήφιοι επιβάτες ανησυχούν για το ενδεχόμενο να κλειστούν για ολόκληρες ώρες σε μια καμπίνα με δυνητικούς φορείς. Και τα στοιχεία δείχνουν ότι ο κίνδυνος δεν είναι αμελητέος.

Έχει εξαπλωθεί ποτέ ο κοροναϊός σε αεροπλάνο;

Ναι. Αν και οι σχετικές έρευνες παραμένουν λίγες σε αριθμό, η εξέταση μιας πτήσης από τη Βρετανία στο Βιετνάμ στις 2 Μαρτίου δείχνει ότι ένας επιβάτης μετέδωσε τον ιό σε 14 συνεπιβάτες του, αλλά και σε ένα μέλος του πληρώματος. Δώδεκα από τους επιβάτες που προβλήθηκαν από τον ιό κάθονταν κοντά στον φερόμενο ως ασθενή μηδέν, γεγονός που ταιριάζει στο προφίλ τόσο του νέου όσο και άλλων κοροναϊών. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Αερομεταφορών (IATA), την εμπορική ένωση των αεροπορικών εταιρειών σε όλο τον κόσμο, εκτός από το συγκεκριμένο περιστατικό μια ανεπίσημη έρευνα 18 μεγάλων αεροπορικών εταιρειών εντόπισε τέσσερις περιπτώσεις στη διάρκεια των πρώτων τριών μηνών του έτους, κατά τις οποίες φαίνεται να έχει σημειωθεί μετάδοση του ιού στη διάρκεια της πτήσης από τους επιβάτες σε μέλη του πληρώματος, και άλλες τέσσερις περιπτώσεις στις οποίες ένας πιλότος μετέφερε τον ιό σε κάποιον άλλο. Η συγκεκριμένη ομάδα αεροπορικών αντιπροσωπεύει το 14% των παγκόσμιων αερομεταφορών εκείνης της περιόδου, σύμφωνα με το ΙΑΤΑ.

Έχουν μεταδοθεί ανάλογοι ιοί σε αεροπλάνα;

Ναι, άλλοι ιοί, ανάμεσά τους και ο SARS, η γρίπη και η ευλογιά, οι οποίοι όπως και  ο νέος κοροναϊός μεταδίδονται μέσω του βήχα, του φτερνίσματος και της ανάσας των ασθενών, έχουν εξαπλωθεί εντός αεροσκαφών. Στη διάρκεια της επιδημίας του SARS το 2003, ο οποίος επίσης προκλήθηκε από κοροναϊό, καταγράφηκαν 40 πτήσεις που μετέφεραν πιθανά κρούσματα της ασθένειας, η οποία στη συνέχεια εξαπλώθηκε και σε άλλους επιβάτες. Έρευνες έχουν δείξει ότι εκείνοι που διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο, είναι οι επιβάτες που κάθονται σε απόσταση έως και δύο σειρών από τον φορέα του ιού, σε πτήσεις που κρατούν περισσότερες από οκτώ ώρες. Ακόμη κι έτσι, στην περίπτωση μιας πτήσης της AirChina από το Χονγκ Κονγκ στο Πεκίνο, στη διάρκεια της οποίας 20 άτομα κόλλησαν τον ιό από συνεπιβάτη τους, λιγότεροι από τους μισούς κάθονταν σε απόσταση δύο σειρών από εκείνον. Επιπλέον, περισσότερες λοιμώξεις διαπιστώθηκαν σε επιβάτες που κάθονταν στην απέναντι πλευρά του διαδρόμου.

Τι καθιστά τις πτήσεις επικίνδυνες;

Ο κοροναϊός μεταδίδεται μέσα από τα σταγονίδια από τις μύτες και τα στόματα των φορέων, τα οποία μπορούν να μεταφερθούν άμεσα στα άτομα που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση με αυτούς ή έμμεσα, ακουμπώντας μια μολυσμένη επιφάνεια και έπειτα φέρνοντας τα χέρια στο στόμα, τη μύτη ή τα μάτια. Οι πτήσεις είναι επικίνδυνες με τον ίδιο τρόπο που ισχύει για όλες τις μορφές μεταφορών: μας φέρνουν σε κοντινή απόσταση με άλλους ανθρώπους και σε κοινόχρηστες επιφάνειες. Το αεροδρόμιο μπορεί επίσης να γίνει επικίνδυνο καθώς οι επιβάτες περιμένουν σε ουρές, κάνουν τσεκ ιν, επισκέπτονται εστιατόρια και χρησιμοποιούν κοινόχρηστες εγκαταστάσεις και τουαλέτες.

Τι συμβαίνει με την μετάδοση μέσω του αέρα;

Είναι πιθανό ο κοροναϊός να μεταδίδεται και μέσω των μικροσκοπικών σωματιδίων που αποβάλλουν οι άνθρωποι από τις μύτες και τα στόματά τους, και τα οποία είναι γνωστά ως αερολύματα. Αυτά τα σωματίδια μπορούν να παραμείνουν αιωρούμενα για αρκετή ώρα ώστε να τα εισπνεύσουμε. Η αεροναυπηγική βιομηχανία τονίζει ότι ο σύγχρονος εξαερισμός των αεροσκαφών αμβλύνει τον κίνδυνο για αυτού του είδους τη μετάδοση. Ο αέρας εντός της καμπίνας είναι γενικώς ένα μείγμα που αποτελείται κατά 50% από αποστειρωμένο αέρα που φτάνει απ’ έξω και κατά 50% από την ατμόσφαιρα εντός του αεροπλάνου που επανακυκλοφορεί και φιλτράρεται. Ορισμένες εταιρείες, όπως η Airbus SE και η Boeing Co. αναφέρουν ότι τα αεροσκάφη τους είναι εξοπλισμένα με φίλτρα HEPA, τα οποία εγκλωβίζουν σωματίδια τόσο μικρά όσο ο ιός. Η ροή του αέρα κινείται από την οροφή προς το δάπεδο και χωρίζεται σε τμήματα εντός της καμπίνας, γεγονός που θα πρέπει να περιορίζει την κίνηση των σωματιδίων κατά μήκος των αεροσκαφών. Ακόμη κι έτσι, τα μοντέλα δείχνουν ότι η ροή του αέρα μπορεί να επηρεαστεί από παραμέτρους όπως η διαρρύθμιση των θέσεων και της καμπίνας και η πληρότητα του αεροσκάφους. Επιπλέον, αυτά τα συστήματα εξαερισμού ενδέχεται να μην είναι πλήρως λειτουργικά όταν τα αεροπλάνα είναι σταθμευμένα στην πύλη. Μια έξαρση γρίπης το 1979 προέκυψε από επιβάτες που παρέμειναν κλεισμένοι σε ένα αεροσκάφος εντός του αερολιμένα, ο εξαερισμός του οποίου ήταν κλειστός.

Τι συμβαίνει με τις τουαλέτες;

Η επίσκεψη στις τουαλέτες των αεροπλάνων στην εποχή του κοροναϊού ακούγεται έτσι κι αλλιώς ανησυχητική, με τις αεροπορικές να ενημερώνουν τους επιβάτες πως δεν πρέπει να σχηματίζουν ουρές, αλλά αντ’ αυτού να πιέζουν το κουμπί κλήσης και να περιμένουν να τους δοθεί σχετική άδεια. Τώρα υπάρχει και άλλο ένα πράγμα που θα πρέπει να μας ανησυχεί, καθώς νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Physichs of Fluids ανακάλυψε ότι όταν τραβάμε καζανάκι, τα αερολύματα ανέρχονται σε ύψος σχεδόν ενός μέτρου. Τα σωματίδια θα μπορούσαν να μείνουν στον αέρα για αρκετή ώρα ώστε να τα εισπνεύσει ο επόμενος χρήστης της τουαλέτας ή να καταλήξουν επάνω στον νιπτήρα ή τα πόμολα. Ιικό φορτίο έχει εντοπιστεί στα κόπρανα ορισμένων ασθενών κοροναϊού, γεγονός που συνεπάγεται ότι η ασθένεια θα μπορούσε να μεταδοθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο, πράγμα που όμως μένει να αποδειχθεί. Επομένως, ίσως είναι καλό που ορισμένες αεροπορικές έχουν πάψει να προσφέρουν φαγητό και ροφήματα.

Τι άλλο κάνουν οι αεροπορικές για να μειώσουν τον κίνδυνο;

Οι εταιρείες καθαρίζουν συχνότερα και πιο σχολαστικά τα αεροσκάφη και δεν χρησιμοποιούν πια μετρητά. Εκμεταλλεύονται το online τσεκ ιν και την αυτόματη επιστροφή των αποσκευών, ενώ συμβουλεύουν τους επιβάτες να φορούν μάσκα σε όλη τη διάρκεια της πτήσης. Αρκετές εταιρείες έχουν προχωρήσει σε μείωση του αριθμού των επιβατών ανά πτήση. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές εταιρείες αρνούνται να δεσμευτούν ότι θα αφήνουν κενές τις μεσαίες θέσεις, επικαλούμενες τα περιορισμένα επιστημονικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητα της πρακτικής, αλλά και την αύξηση του κόστους των πτήσεων που θα συνεπαγόταν αυτή η κίνηση.

Τι κάνουν τα αεροδρόμια;

Ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας του ΟΗΕ πρόσφατα εξέδωσε οδηγίες ασφαλών πτήσεων συμβουλεύοντας τα αεροδρόμια να υιοθετήσουν επιπλέον μέτρα. Οι συστάσεις περιλαμβάνουν την εισαγωγή ανέπαφων τεχνολογιών για την παραλαβή των αποσκευών, πυλών επιβίβασης και επιπλέον μέτρων στα καταστήματα λιανικής. Ο οργανισμός αναφέρει ότι η απόσταση ενός μέτρου θα πρέπει να τηρείται σε όλους τους χώρους των αεροδρομίων και ότι οι διαδικασίες επιβίβασης θα πρέπει να αναθεωρηθούν ώστε να αποφεύγονται οι ουρές. Οι τουαλέτες θα πρέπει να ανακαινιστούν για να συμπεριλαμβάνουν ανέπαφο εξοπλισμό και οι διάδρομοι αποσκευών θα πρέπει να είναι διαχωρισμένοι για τις αφίξεις από περιοχές υψηλού κινδύνου.

Πηγή: www.bloomberg.com