Αναζήτηση
Η περίοδος των πανελλαδικών εξετάσεων δεν αποτελεί πρόκληση μόνο για την ψυχολογία των μαθητών αλλά και για το σώμα τους, καθώς η πολύωρη μελέτη συχνά τους καταπονεί. Κάθε άλλο παρά σπάνια παραπονιούνται πως υποφέρουν από κούραση των ματιών, ξηροφθαλμία και πονοκέφαλο ενώ μπορεί να εκδηλώσουν θολωμένη όραση ή πόνο στον αυχένα και στους ώμους, επειδή βρίσκονται επί ώρες σκυμμένοι πάνω από τα βιβλία τους.
Οπως εξηγεί ο χειρουργός-οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος – Ι. Κανελλόπουλος, MD, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης (NYU Medical School), η κόπωση των ματιών είναι συχνό φαινόμενο ανάμεσα στους μαθητές και τους φοιτητές που διαβάζουν πολλές ώρες. «Η κόπωση αποτελεί άμεση συνέπεια του πολύωρου διαβάσματος, ειδικά σε χώρο που δεν φωτίζεται σωστά, με οθόνες ακατάλληλες ή/και σε ένα περιβάλλον που δεν είναι εργονομικό» διευκρινίζει.
Σημάδια κόπωσης
Στα… σημάδια της κόπωσης συμπεριλαμβάνονται ξηρότητα και κνησμός στα μάτια, τα οποία μπορεί να είναι κόκκινα ή ερεθισμένα. Μπορεί επίσης να αναπτυχθεί δακρύρροια, ευαισθησία στο φως, αίσθημα καύσου (κάψιμο) και δυσκολία στην εστίαση των ματιών. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να συνοδεύονται από πονοκεφάλους, πόνο στον αυχένα, τους ώμους ή τη ράχη, ακόμα και από δυσκολίες στον ύπνο και γενικευμένη καταπόνηση.
Τα προβλήματα αυτά συνήθως είναι παροδικά και υποχωρούν όταν σταματήσει το διάβασμα. Εντούτοις και όπως σημειώνει ο καθηγητής, «αν ένας μαθητής πάσχει ήδη από κάποια μικρού βαθμού διαθλαστική ανωμαλία (π.χ. μυωπία, αστιγματισμό) για την οποία δεν φορά διορθωτικά γυαλιά, η κόπωση των ματιών μπορεί να επέλθει πιο σύντομα και να είναι πιο έντονη. Ακόμα όμως κι αν ο μαθητής φορά διορθωτικά γυαλιά ή φακούς επαφής, μπορεί να την εκδηλώσει».
Ο ίδιος σημειώνει δε ότι ένας ακόμη επιβαρυντικός παράγοντας είναι και το γεγονός ότι όταν διαβάζουμε ή γράφουμε βλεφαρίζουμε πολύ λιγότερο απ’ ό,τι όταν ασχολούμαστε με δραστηριότητες που επιτρέπουν στο βλέμμα να… ταξιδέψει μακριά. Μελέτες έχουν δείξει πως ειδικά όσοι διαβάζουν και γράφουν σε οθόνες βλεφαρίζουν πέντε φορές λιγότερο από το φυσιολογικό, με αποτέλεσμα να ξεραίνονται τα μάτια.
Παράλληλα εγκυμονεί και ο κίνδυνος επιδείνωσης της μυωπίας δεδομένου ότι οι μαθητές οι οποίοι συμμετέχουν στις Πανελλαδικές είθισται να έχουν αφιερώσει πολλούς μήνες ή και χρόνια στο πολύωρο διάβασμα. Ενδεικτικά αναφέρεται μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2014 από επιστήμονες στη Γερμανία, οι οποίοι μελέτησαν σχεδόν 4.700 εθελοντές, ηλικίας 35-74 ετών. Οπως προέκυψε από την ανάλυση των δεδομένων όσο περισσότερα χρόνια είχαν καθίσει στα θρανία οι εθελοντές τόσο πιθανότερο ήταν να πάσχουν από μυωπία. Από τους εθελοντές που είχαν τελειώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση, μόνο το 24% είχε μυωπία. Σε όσους είχαν τελειώσει κάποια βασική επαγγελματική σχολή το αντίστοιχο ποσοστό ήταν περίπου 35%. Και σε όσους είχαν τελειώσει το πανεπιστήμιο ήταν 53%.
Πρακτικές οδηγίες
Ο πρώτος κανόνας είναι ο χώρος όπου διαβάζουν οι μαθητές να είναι καλά φωτισμένος καθώς τόσο το ημίφως όσο και το έντονο φως κουράζουν τα μάτια. Ο δρ Κανελλόπουλος συνιστά να μη βρίσκονται οι πηγές του φωτός πάνω από το κεφάλι των μαθητών, αλλά στο πλάι. Αν από το παράθυρο μπαίνει πολύ δυνατό φως, καλό είναι να μισοκλείνουν τα στόρια ή την κουρτίνα. Ο ίδιος δε προσθέτει:
* Να αποφεύγονται οι αντανακλάσεις στην οθόνη του υπολογιστή (π.χ. με κατάλληλη τοποθέτησή της ως προς τις πηγές φωτισμού). Αν αυτό δεν είναι εφικτό, καλό είναι να επενδύσουν σε κάποιο αντιθαμβωτικό προϊόν (οθόνη ή φίλτρο).
* Οσον αφορά την ένταση του φωτός, ιδανική είναι όποια δεν ενοχλεί τον μαθητή στο διάβασμά του.
* Δεν ενδείκνυται η μελέτη στη βεράντα ή άλλο υπαίθριο χώρο όταν έχει πολύ ήλιο.
* Ο μαθητής πρέπει να κάνει διάλειμμα κάθε 20 λεπτά για 20 δευτερόλεπτα. Στο διάστημα αυτό, πρέπει να κοιτάζει κάτι που θα βρίσκεται σε απόσταση τουλάχιστον 6 μέτρων (ιδανικά, να κοιτάζει τον ορίζοντα από το παράθυρο).
* Οι μαθητές πρέπει επίσης να έχουν τον νου τους για να βλεφαρίζουν συχνά, ώστε να διατηρούν καλά ενυδατωμένα τα μάτια τους.
* Είναι σημαντικό να μην κάθονται πολύ κοντά στην οθόνη ενώ πρέπει να χρησιμοποιούν μεγάλη γραμματοσειρά όταν γράφουν στο κομπιούτερ (ειδάλλως να αυξήσουν το ζουμ).
* Η σωστή στάση σώματος προϋποθέτει ίσια πλάτη και με το πάνω μέρος της οθόνης του υπολογιστή τους στο ίδιο επίπεδο με τα μάτια τους, ώστε να μην καμπουριάζουν.
