Αναζήτηση
H εστίαση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στην Ανατολική Μεσόγειο και προς Ανατολάς είναι αναπόφευκτη την περίοδο τούτη.
Ωστόσο, η Βαλκανική εξακολουθεί να… παράγει ειδήσεις. Δύο είναι τα μέτωπα στα οποία παρατηρείται έντονη κινητικότητα το τελευταίο διάστημα και οι εξελίξεις σε αυτά δεν μπορούν να αγνοούνται. Για την Αθήνα, οι προγραμματισμένες για τις 15 Ιουλίου εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία συνιστούν το νεότερο επεισόδιο του σίριαλ της Συμφωνίας των Πρεσπών, με το οποίο λύθηκε το ονοματολογικό και η γειτονική χώρα έγινε μέλος του ΝΑΤΟ και έλαβε ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ). Λίγο βορειότερα, η διελκυνστίνδα Βελιγραδίου – Πρίστινας μπορεί, εκ πρώτης όψεως, να μοιάζει ως έχουσα μικρότερη σημασία για τα ελληνικά συμφέροντα, ωστόσο η εμπλοκή όλων των «μεγάλων παικτών» και η ανατροπή των τελευταίων ημερών με την απαγγελία κατηγοριών για εγκλήματα πολέμου εναντίον του προέδρου του Κοσόβου Χασίμ Θάτσι – και μάλιστα λίγα 24ωρα πριν από τη μετάβασή του στην Ουάσιγκτον ώστε να συμμετάσχει σε συνομιλίες με τον ππρόεδρο της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς υπό την υψηλή εποπτεία των Ηνωμένων Πολιτειών – δεν μπορεί να περνά απαρατήρητη από το ελληνικό ραντάρ.
Το προβάδισμα Ζάεφ και το «αλβανικό κλειδί»
Παρά την ανησυχία που επικρατεί εξαιτίας του υψηλού αριθμού κρουσμάτων λόγω κοροναϊού – τα οποία αυξήθηκαν από τη χαλαρή αντιμετώπιση του εορτασμού του Ραμαζανίου μεταξύ του αλβανικού πληθυσμού – οι πολιτικές δυνάμεις συμφώνησαν στη διεξαγωγή εκλογών στις 15 Ιουλίου. Υπενθυμίζεται ότι η αρχική ημερομηνία των πρόωρων εκλογών ήταν η 12η Απριλίου.
Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση για λογαριασμό του τηλεοπτικού σταθμού TELMA, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDSM) του Ζόραν Ζάεφ προηγείται με ισχνή διαφορά 1,6% του αντιπολιτευόμενου δεξιού VMRO-DPMNE. Αυτή η διαφορά κινείται εντός του ορίου του στατιστικού λάθους και δεν μπορεί να θεωρηθεί ασφαλής πρόβλεψη. Η ψηφοφορία θα ξεκινήσει στις 13 Ιουλίου για όσους βρίσκονται σε καραντίνα λόγω κοροναϊού, ενώ η προεκλογική εκστρατεία η οποία ξεκίνησε την περασμένη Τετάρτη 24 Ιουνίου θα ολοκληρωθεί δύο ημέρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, τα μεσάνυχτα της 12ης Ιουλίου.
Είναι κάτι παραπάνω από σαφές ότι ο αλβανικός παράγοντας θα κρίνει την έκβαση των εκλογών και τον σχηματισμό κυβέρνησης. Τα δύο κρίσιμα σημεία είναι ότι έπειτα από πολλά χρόνια η δύναμη του κόμματος DUI του Αλί Αχμέτι βαίνει μειούμενη. Η ώσμωση με την εξουσία έχει λειτουργήσει διαβρωτικά και την ίδια στιγμή ο παλαίμαχος αλβανός πολιτικός προωθεί την ιδέα του «πρώτου αλβανού πρωθυπουργού» για τη Βόρεια Μακεδονία, του Νάσερ Ζιμπέρι.
Ενας απροσδόκητος συνασπισμός
Το δεύτερο κρίσιμο σημείο είναι η απόφαση του Ζόραν Ζάεφ να συνασπιστεί προεκλογικά με το αλβανικό κόμμα BESA. Είναι η πρώτη φορά που δημιουργείται μία τέτοια πολιτική συμμαχία προεκλογικά. Το BESA, που φέρεται να διάκειται φιλικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, είχε συμμετάσχει για πρώτη φορά στις προηγούμενες εκλογές και στη συνέχεια διασπάστηκε μεταξύ του τμήματος Σκοπίων και του τμήματος Τετόβου – με το πρώτο να συνεργάζεται με τον Ζάεφ.
«Στοιχειωμένο παρελθόν», αβέβαιο μέλλον
To Σάββατο 27 Ιουνίου, ο Χασίμ Θάτσι σχεδίαζε να βρίσκεται στην Ουάσιγκτον. Ο ειδικός απεσταλμένος του Ντόναλντ Τραμπ για το Κόσοβο Ρίτσαρντ Γκρενέλ είχε κανονίσει μία συνάντηση του προέδρου του Κοσόβου με τον σέρβο ομόλογό του Αλεξάνταρ Βούτσιτς, σε μία προσπάθεια να βρεθεί η λύση στον «γόρδιο δεσμό» που έχει δημιουργηθεί ως αποτέλεσμα του πολέμου του 1999.
Το δυσώδες παρελθόν του κ. Θάτσι (γνωστού την περίοδο του πολέμου με το προσωνύμιο «Φίδι») ήλθε όμως και πάλι στην επιφάνεια στις 24 Ιουνίου, όταν ο Ειδικός Εισαγγελέας του δικαστηρίου της Χάγης για εγκλήματα πολέμου απήγγειλε εναντίον του κοσοβάρου προέδρου και άλλων εννέα ατόμων κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου και για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Σε περίπτωση που το κατηγορητήριο (ήταν έτοιμο από τα τέλη Απριλίου, αλλά δημοσιεύθηκε την περασμένη Τετάρτη) επικυρωθεί από τον πρόεδρο του δικαστηρίου, τότε ο κ. Θάτσι θα πρέπει να παραιτηθεί για να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
Αυτομάτως μετά τη δημοσιοποίηση του κατηγορητηρίου, οι αμερικανικές φιλοδοξίες για ένα «colpo grosso» κατέρρευσαν, καθώς ο κ. Θάτσι ματαίωσε την επίσκεψη και όλα βρίσκονται, πλέον, στον αέρα.
Ο κ. Γκρενέλ είχε χρησιμοποιήσει διάφορες τακτικές για να φέρει τις δύο πλευρές στο τραπέζι και δεν είχε καν διαβουλευθεί με την ΕΕ. Αυτός ήταν και ο λόγος που κλήθηκαν εκτάκτως στις Βρυξέλλες τόσο ο κ. Βούτσιτς όσο και ο νέος κοσοβάρος πρωθυπουργός Αμπντουλάχ Χότι (που επίσης ακύρωσε τη μετάβασή του στην Ουάσιγκτον, αν και αρχικά επρόκειτο να παραστεί) ώστε να συναντηθούν με την κοινοτική ηγεσία. Υπενθυμίζεται επίσης ότι ο σέρβος πρόεδρος επισκέφθηκε τη Μόσχα για συνομιλίες με τον Βλαντίμιρ Πούτιν προτού βρεθεί στην έδρα της ΕΕ.
Είναι σαφές ότι όλη αυτή η χαοτική ατμόσφαιρα βολεύει τον κ. Βούτσιτς. Ο σέρβος πρόεδρος, που είδε το κόμμα του να σαρώνει στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές, κατηγορείται από διεθνείς παράγοντες και εσωτερικούς πολιτικούς αντιπάλους για αυταρχισμό. Ωστόσο, πλέον κερδίζει επιπλέον χρόνο να διαμορφώσει την κατάσταση όπως θέλει, ισορροπώντας ανάμεσα σε ΕΕ, Ρωσία, Κίνα και Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι επίσης ξεκάθαρο ότι όσο εξακολουθεί η εκκρεμότητα της επίλυσης του καθεστώτος του Κοσόβου, η δυτική πολιτική στα Βαλκάνια παραμένει λειψή και ανολοκλήρωτη.
