Θέση σχετικά για το ενδεχόμενο μετατροπής της Αγια-Σοφιάς σε τζαμί πήρε η Ρωσία, τονίζοντας την «βαθιά ιερή πνευματική αξία» της, κάτι το οποίο σύμφωνα με τη Μόσχα πρέπει η Άγγκυρα να λάβει υπόψη.
Από πλευράς της η Κομισιόν χαρακτήρισε την Αγια-Σοφιά ένα «σύμβολο ανοχής και διαλόγου», το οποίο δε θα πρέπει να χρησιμοποιείται για να τροφοδοτείται οποιαδήποτε διαφωνία.
Κομισιόν: Σύμβολο ανοχής η Αγια-Σοφιά
Σε κανένα σχόλιο «για τις απόψεις προσωπικοτήτων της Τουρκίας» σχετικά με το ζήτημα της Αγια-Σοφιάς, δεν προέβη ο εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν, ερωτηθείς αναφορικά με το ότι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί «θα νιώθουν ότι καταπατώνται τα δικαιώματά τους εάν τους απαγορευτεί η είσοδος στο εμβληματικό κτίριο», εφόσον, όπως ανέφερε ο Ερίκ Μαμέρ, «η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου εκκρεμεί».
Ο κ. Μαμέρ προσέθεσε ότι «αντιλαμβανόμαστε ότι η Αγια-Σοφιά είναι μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, αυτό είναι σημαντικό και αυτό το ζήτημα πρέπει να το δούμε υπό αυτή την οπτική». Τόνισε δε ότι «η Αγια-Σοφιά είναι σύμβολο ανοχής, διαλόγου και δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε αυτά τα γεγονότα για να τροφοδοτήσουμε διαφωνία οποιασδήποτε μορφής μεταξύ των θρησκειών».
Μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς
Το Κρεμλίνο ελπίζει ότι η Τουρκία, στην απόφαση που θα πάρει για το μέλλον της Αγίας Σοφίας, θα λάβει υπόψη της ότι πρόκειται για ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς, αλλά παράλληλα θεωρεί ότι η απόφαση για το μέλλον της είναι «εσωτερική υπόθεση της Τουρκικής Δημοκρατίας».
«Αναμφισβήτητα ελπίζουμε φυσικά ότι το καθεστώς της Αγίας Σοφίας ως μνημείου της παγκόσμιας κληρονομιάς θα ληφθεί υπόψη», δήλωσε σήμερα στους δημοσιογράφους ο εκπρόσωπος Τύπου του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Πεσκόφ.
«Φυσικά είναι ένα αγαπημένο παγκόσμιο αριστούργημα για τους τουρίστες που επισκέπτονται την Τουρκία απ’ όλες τις χώρες, συμπεριλαμβανομένων και των τουριστών που φθάνουν από την Ρωσία, για τους οποίους εκτός από τουριστική αξία η Αγία Σοφία έχει και βαθιά ιερή πνευματική αξία» επισήμανε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου και επανέλαβε: «Φυσικά , προσβλέπουμε στο ότι όλα αυτά θα τα λάβουν υπόψη οι Τούρκοι συνάδελφοι και εταίροι μας».
Παράλληλα ο Πεσκόφ υπογράμμισε ότι το Κρεμλίνο δεν μπορεί να σχολιάσει την ίδια την απόφαση της Τουρκίας. «Αυτό είναι εσωτερική υπόθεση της Τουρκικής Δημοκρατίας» είπε ο Πεσκόφ, υπενθυμίζοντας ότι σχετικές δηλώσεις για το θέμα έκαναν ο Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλος και ο υφυπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Βερσίνιν.
Πατριάρχης Κύριλλος: Απειλή για τον Χριστιανισμό η μετατροπή της σε τζαμί
Ο Πατριάρχης Μόσχας και πάσης Ρωσίας, Κύριλλος, τάχθηκε στο πλευρό του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και κάλεσε να μην μετατραπεί σε τζαμί η Αγια-Σοφιά, τονίζοντας ότι κάτι τέτοιο αποτελεί «απειλή για ολόκληρο τον χριστιανικό πολιτισμό.
Πρόκειται για μια καίρια παρέμβαση, καθώς οι σχέσεις των δύο Πατριαρχών είχαν περάσει από κρίση πρόσφατα, λόγω της αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής εκκλησίας.
«Η απειλή για την Αγια-Σοφιά είναι απειλή για ολόκληρο τον χριστιανικό πολιτισμό, και συνεπώς την πνευματικότητα και την ιστορία μας» δήλωσε ο Πατριάρχης Κύριλλος.
Ο επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας εξέφρασε την ελπίδα ότι η τουρκική ηγεσία θα δείξει σύνεση.
Ο Πατριάρχης Κύριλλος εξηγεί ότι «όπως πριν, έτσι και τώρα, ο ρωσικός λαός αντιμετώπιζε και αντιμετωπίζει κάθε προσπάθεια προσβολής ή καταπατήσεως της χιλιετούς πνευματικής κληρονομιάς της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως με πικρία και αγανάκτηση». Και προσθέτει ότι «έως και σήμερα για κάθε Ρώσο Ορθόδοξο Χριστιανό η Αγια-Σοφιά είναι ένα μέγιστο χριστιανικό προσκύνημα», καθώς στον ιστορικό αυτό Ναό οι πρέσβεις του Μεγάλου Πρίγκιπα Βλαδίμηρου «αιχμαλωτίσθηκαν από το ουράνιο κάλλος του» και με τις διηγήσεις τους ο Άγιος σήμερα Βλαδίμηρος αποφάσισε να βαπτισθεί ο ίδιος και βάπτισε τη χώρα των Ρως, πράξη με την οποία η Ρωσία εισήλθε στον χριστιανικό κόσμο.
Ο προκαθήμενος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, απευθυνόμενος στην τουρκική ηγεσία υπογραμμίζει σε προειδοποιητικούς τόνους ότι «υποχρέωση κάθε πολιτισμένου κράτους είναι να περιφρουρεί την ισορροπία, να συμφιλιώνει τις αντιθέσεις στην κοινωνία και όχι να τις οξύνει, να συνδράμει στην ενότητα των ανθρώπων και όχι στη διαίρεσή τους». Και κλιμακώνει τις προειδοποιήσεις του λέγοντας ότι στις αναπτυσσόμενες σχέσεις Ρωσίας και Τουρκίας δεν μπορεί να μην «λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι η Ρωσία είναι μια χώρα με πληθυσμό, ο οποίος στην πλειονότητά του είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί», οι οποίοι θα αισθανθούν «βαθύ πόνο», εάν συμβεί το απευκταίο με την Αγια-Σοφιά.
«Ελπίζω για τη σύνεση της τουρκικής ηγεσίας. Η διατήρηση της τρέχουσας, ουδέτερης κατάστασης της Αγια-Σοφιάς, ενός από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα του χριστιανικού πολιτισμού, έναν ναό-σύμβολο για εκατομμύρια χριστιανούς σε όλο τον κόσμο, θα αναπτύξει περαιτέρω τις σχέσεις μεταξύ των λαών της Ρωσίας και της Τουρκίας, θα ενισχύσει τη διαθρησκευτική ειρήνη και αρμονία» πρόσθεσε ο Πατριάρχης Κύριλλος.
Αναλυτικά η δήλωση του Κυρίλλου:
«Ανησυχώ βαθιά για τις εκκλήσεις ορισμένων Τούρκων πολιτικών να επανεξετασθεί το μουσειακό καθεστώς του Ναού της Αγια-Σοφιάς, ενός από τα μεγαλύτερα μνημεία του χριστιανικού πολιτισμού.
Κτισμένος τον 6ο αι. προς τιμήν του Σωτήρος Χριστού, αυτός ο Ναός σημαίνει πολλά για όλη την Ορθοδοξία. Και είναι ιδιαίτερα αγαπητός στη Ρωσική Εκκλησία. Οι πρέσβεις του Μεγάλου Πρίγκιπα Βλαδίμηρου, περνώντας το κατώφλι αυτού του Ναού, αιχμαλωτίσθηκαν από το ουράνιο κάλλος του. Με το άκουσμα της διηγήσεώς τους ο Άγιος Βλαδίμηρος αποφάσισε να βαπτισθεί ο ίδιος και βάπτισε τη χώρα των Ρως, η οποία τον ακολούθησε σε μια νέα για την ίδια πνευματική και ιστορική διάσταση, τον χριστιανικό πολιτισμό.
Διαμέσου πολλών γενεών κληρονομήσαμε το θαυμασμό για τα επιτεύγματα αυτού του πολιτισμού, του οποίου αποτελούμε τώρα μέρος. Και ένα από τα ευλαβώς τιμώμενα σύμβολά του ήταν και παραμένει η Αγία Σοφία. Η μορφή της κατέστη διαχρονική για τον πολιτισμό και την ιστορία μας. Ενδυνάμωνε και ενέπνεε τους αρχιτέκτονές μας στο Κίεβο, το Νόβγκοροντ, το Πόλοτσκ, δηλαδή σε όλα τα κορυφαία κέντρα του πνευματικού γίγνεσθαι του μεσαιωνικού κράτους των Ρως.
Στην ιστορία των σχέσεων της χώρας των Ρως και της Κωνσταντινουπόλεως υπήρξαν ποικίλες, ενίοτε πολύ δύσκολες περίοδοι. Αλλά, όπως πριν, έτσι και τώρα, ο ρωσικός λαός αντιμετώπιζε και αντιμετωπίζει κάθε προσπάθεια προσβολής ή καταπατήσεως της χιλιετούς πνευματικής κληρονομιάς της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως με πικρία και αγανάκτηση. Η απειλή για την Αγια-Σοφιά είναι απειλή για όλον τον χριστιανικό πολιτισμό, συνεπώς και για την πνευματικότητα και την ιστορία μας. Έως και σήμερα για κάθε Ρώσο Ορθόδοξο Χριστιανό η Αγια-Σοφιά είναι ένα μέγιστο χριστιανικό προσκύνημα.
Υποχρέωση κάθε πολιτισμένου κράτους είναι να περιφρουρεί την ισορροπία, να συμφιλιώνει τις αντιθέσεις στην κοινωνία και όχι να τις οξύνει, να συνδράμει στην ενότητα των ανθρώπων και όχι στη διαίρεσή τους.
Σήμερα οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας αναπτύσσονται δυναμικά. Την ίδια στιγμή πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι η Ρωσία είναι μια χώρα με πληθυσμό, ο οποίος στην πλειονότητά του είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Γι᾽ αυτό και όσα ενδέχεται να συμβούν με την Αγια-Σοφιά θα προκαλέσουν βαθύ πόνο στον ρωσικό λαό.
Ελπίζω στη σωφροσύνη της πολιτειακής ηγεσίας της Τουρκίας. Η διαφύλαξη του σημερινού, ουδέτερου καθεστώτος της Αγια-Σοφιάς, ενός από τα μέγιστα αριστουργήματα του χριστιανικού πολιτισμού, ναού-συμβόλου για εκατομμύρια Χριστιανούς παγκοσμίως, θα υπηρετήσει την περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των λαών της Ρωσίας και της Τουρκίας, την εμπέδωση της διαθρησκειακής ειρήνης και ομόνοιας.
† ο Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών
Κύριλλος»
