Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας παρουσιάζει την «Οδυσσέως σχεδία», μια παράσταση βασισμένη σε ραψωδίες της Οδύσσειας του Ομήρου, σε μετάφραση Δημήτρη Μαρωνίτη και σκηνοθεσία Γιάννη Μαργαρίτη. Η παράσταση θα κάνει πρεμιέρα στις 31 Ιουλίου στο Κάστρο της Καλαμάτας και θα ακολουθήσει περιοδεία σε αρχαιολογικούς χώρους της περιφέρειας Πελοποννήσου, όπως η Αρχαία Μεσσήνη και ο Μυστράς, αλλά και σε επιλεγμένους σταθμούς στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη.
Ο τίτλος της παράστασης είναι αναφορά στην πρώτη παρουσίαση της ραψωδίας E, με τη μορφή θεατρικού αναλογίου, από τον μεταφραστή του έργου, Δημήτρη Μαρωνίτη, και τη Μάγια Λυμπεροπούλου, στο Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας το 1988.
Τους πρωταγωνιστικούς ρόλους έχουν οι ηθοποιοί Κώστας Αρζόγλου, Χρυσάνθη Δούζη, Νίκος Καρδώνης, Στάθης Κόικας.
Η Οδύσσεια είναι ένα άκρως γοητευτικό παραμύθι με φιλοσοφικά και μυστικά μονοπάτια, που εύκολα διαβαίνει όποιος ταξιδευτής επιθυμεί, μέσα από την αφήγηση, να γίνει συνοδοιπόρος του Οδυσσέα. Είναι ένα κείμενο αρχετυπικό, ποιητικό, που μπορεί να διαβαστεί σε πολλαπλά επίπεδα. Μύηση στην ενήλικη ζωή. Επώδυνη διαδρομή προς τη γνώση, πορεία προς την ουσιαστική ενηλικίωση, καταγραφή ενός περάσματος από την προϊστορία των ηρώων και των κατορθωμάτων τους όπως καταγράφονται στα Έπη, στην εποχή της ιστορίας του νοήμονος όντος. Πέρασμα από τη βουκολική οικονομία του ανταλλάξιμου προϊόντος στην πρώιμη καπιταλιστική οικονομία του οικογενειακού ιδιοκτησιακού καθεστώτος και δικαίου. Αγώνας για την επιστροφή στη μήτρα και την αναγέννηση.
Στην πρωτόγνωρη συνθήκη της πανδημίας, το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας προτείνει την “Οδυσσέως σχεδία”, το εγγενώς αυτό διαχρονικό έργο με τους βαθείς συμβολισμούς για “τη συνεχή πάλη με τις δοκιμασίες στη ζωή του ανθρώπου, που με επιμονή και υπομονή καταλήγει σοφότερος στην αγκαλιά της γενέθλιας γης και πατρίδας”. Ένα ξεχωριστό ανέβασμα στους μαγευτικούς χώρους της αρχαιότητας που βρίσκονται στην Πελοπόννησο: στα θέατρα, τα στάδια, τα εκκλησιαστήρια, τις αγορές, τα κάστρα. Ένα ταξίδι ενηλικίωσης μέσα από τον ποιητικό λόγο του Ομήρου, σε μια παράσταση όπου η αφήγηση, η μουσική και η εικόνα θα συνθέσουν μια μοναδική θεατρική εμπειρία.
Σε μια προσπάθεια στήριξης του κλονισμένου πολιτιστικού τοπίου, η παράσταση προγραμματίζεται να παρουσιαστεί, έναντι πολύ χαμηλού αντιτίμου, στο Κάστρο της Καλαμάτας, στους αρχαιολογικούς χώρους της αρχαίας Μεσσήνης, της αρχαίας Ολυμπίας, στον Μυστρά, στα κάστρα της Πύλου, της Μεθώνης και της Κορώνης, στο αρχαίο θέατρο Μεγαλόπολης, στην αρχαία Ήλιδα, στον Ναό του Επικουρείου Απόλλωνα και σε άλλους χώρους πολιτισμού της περιφέρειας Πελοποννήσου. Θα ακολουθήσουν παραστάσεις στον Μαραθώνα και την Πετρούπολη, ενώ στις 30 Αυγούστου, η “Οδυσσέως σχεδία” θα παρουσιαστεί στον Δήμο Νεάπολης – Συκεών, στην καθιερωμένη ετήσια συνάντηση των ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ στη Θεσσαλονίκη.
Λίγο πριν την πρεμιέρα, ο Κώστας Αρζόγλου μίλησε στα «Νέα» για την παράσταση, την ποίηση και το θέατρο.
Πώς χειρίζεστε το ρόλο σας;
Πρώτα να ξεκαθαρίσουμε κάτι κομβικό: δεν πρόκειται ακριβώς για έναν ρόλο όπως το εννοούμε συμβατικά. Είναι κάποιο πρόσωπο που αφηγείται τις περιπέτειες του Οδυσσέα, υποβοηθούμενο από άλλους εκφραστικούς συναδέλφους του, χρησιμοποιώντας κάθε μέσο που είναι εύκαιρο εκείνη τη στιγμή. Ας φανταστούμε έναν story teller ή τη γιαγιά που λέει στα εγγόνια ό,τι διαλέγει ή ό,τι θυμάται, ή την παράδοση όπως παραδίνεται από στόμα σε στόμα. Το μόνο που ζητιέται απ’ το κοινό κι από μας είναι να ανοίξουμε τη φαντασία μας προς αυτή την κατεύθυνση.
Στην συγκυρία της πανδημίας που ο πλανήτης δοκιμάζεται στην δική του Οδύσσεια, το έργο του Ομήρου πώς μιλάει;
Πάντα με μαγνήτιζε η επαφή με την ποίηση. Αργότερα με κέρδισε η σκηνική ποίηση. Τα εργαλεία του ηθοποιού που “αφηγείται” και περιγράφει με όσα πράγματα μπορεί ή διαθέτει εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή που “παίζει”. Και να που ο σκηνοθέτης Γιάννης Μαργαρίτης με κεντρίζει τώρα. Με προσκαλεί σε μια τέτοια σκηνική ποίηση. Σήμερα ο λόγος του Ομήρου με προκαλεί. Πιστέψτε με, είναι πιο απαραίτητος από ποτέ. Μιλάει για αυτούς που θέλουν μια ζωή να καταναλώνουν ή να τρώνε (π.χ. τα βόδια του ήλιου), γι’ αυτούς που ξεχνούν (λωτοφάγοι), για τον χρόνο που δουλεύει μπρος και πίσω ταυτόχρονα (Τειρεσίας), για την παλιά οικονομία ή το εμπόριο (Κύκλωπες), για την Ιθάκη που έχει χιλιοτραγουδηθεί, αλλά μας δείχνει τον δρόμο προς τη μύηση. Αρκετά χορτάσαμε από ανθυγιεινά προϊόντα και τοξικές ειδήσεις. Αν θέλω να είμαι ειλικρινής, ευχαριστώ την πανδημία και τις ευκαιρίες που προσφέρει, αρκεί να είμαι ικανός να τις γευτώ. Αλλιώς θα είμαι κι εγώ ένας λωτοφάγος που δεν τον νοιάζει πια η Ιθάκη.
Στον ποιητικό λόγο του Ομήρου, εσάς τι σας γοητεύει;
Με συγκινεί βαθιά, όταν η ποίηση βρίσκει το ταίρι της στο σήμερα. Μιλάει με τη σοφία της σαν να έχει να πει για τα πάντα σχεδόν. Για τις μάχες, τους κινδύνους, τις νησίδες και τις γυναίκες, για τους καταποντισμούς, τα… αισθήματα της φύσης.
Το παραμύθι με τα φιλοσοφικά και μυστικά μονοπάτια που θα χτίσετε στην σκηνή, πριν φτάσει στην Ιθάκη σε ποιες ιδέες θα περιπλανηθεί;
Στην αρχή είχαμε τη σοφία και την χάσαμε. Περιπλανηθήκαμε στις γνώσεις και ξιπαστήκαμε. Τώρα είμαστε σε μια εποχή πληροφορίας. Πιστεύουμε ότι είμαστε πιο έξυπνοι απ’ τη φύση, πιο δυνατοί, επειδή νομίζουμε ότι έχουμε ξεπεράσει τη σοφία και τις γνώσεις. Η α-λήθεια είναι, (δηλαδή η μη λήθη) ότι είμαστε περικυκλωμένοι από ειδικούς και ειδικότητες. Πιστεύουμε οι μωροί ότι ο Δίας, ο Ήλιος που τα πάντα ακούει και βλέπει, οι Κίρκες και η Καλυψώ είναι κάτι σαν παλιές αντίκες. Απωθούμε μακριά τον Άδη, όπου βρίσκεται ο Οδυσσέας. Αυτά τα σύγχρονα συμπτώματα θέλουν κατανόηση, είναι αρρώστιες σημερινές που δεν θεραπεύονται με εμβόλια.
Η παράσταση θα παρουσιαστεί σε αρχαιολογικούς χώρους. Πώς θα ανοίξετε διάλογο με το τόσο ιδιαίτερο σκηνικό αυτό περιβάλλον; Θα σας δώσει έμπνευση ίσως;
Οι αρχαίοι χώροι είναι οι καταλληλότεροι για την παράσταση. Συνδέουν αυτό που αποδιώχνουμε, το έχουμε μόνο για να το επιδεικνύουμε στους τουρίστες, με το σήμερα, το δικό μας σήμερα.
Πρόκειται για μία παραγωγή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας, ενός περιφερειακού θεάτρου. Πόσο σημαντικό είναι να γίνονται τέτοιες πολιτιστικές πρωτοβουλίες στην ελληνική επαρχεία;
Το ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας κάνει σήμερα ό,τι πιο σημαδιακό γίνεται. Κι όχι μόνο για την κοντινή περιοχή. Θα’ πρεπε όλη η χώρα να συγκινηθεί, να του δοθούν οι ευκαιρίες κι οι δυνατότητες να εξαπλώσει “όπου γης” τη σκηνική αυτή ποίηση. Να ξεδιπλώσει παντού τη μετάφραση του Δημήτρη Μαρωνίτη.
Όντας ένας έμπειρος δημιουργός, τι σας δίνει πλέον έμπνευση για να συνεχίσετε να πατάτε το θεατρικό σανίδι;
Όλο λέω να μην ξαναπαίξω πια θέατρο, αλλά να’ σου και κάτι άλλο εμφανίζεται στον ορίζοντα και θέλω να το φτάσω. Δεν μπορώ να μην το πλησιάσω. Με τραβάει σαν μαγνήτης.
