Γιατί το «πράσινο κύμα» δεν σκάει και στον Νότο;

Τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών της Γαλλίας δεν ήταν παρά η πιο πρόσφατη επίδειξη δύναμης των Πρασίνων στην Ευρώπη, μια άνοδος που είχε ήδη εκδηλωθεί στη Γερμανία, στο Βέλγιο, στην Ολλανδία, στην Αυστρία, στην Ελβετία, στη Σουηδία, στη Φινλανδία.

Οι Οικολόγοι συναγωνίζονται πλέον επάξια για την αστική ψήφο σε εκείνο το – πλούσιο – κομμάτι της Ευρώπης που μοιάζει να έχει γυρίσει την πλάτη του στη σοσιαλδημοκρατία. Και το όνειρο μιας πανεθνικής εκλογικής επικράτησης, μιας κυβέρνησης, στη Γαλλία ή στη Γερμανία δεν μοιάζει πλέον ανέφικτο.

Το πράσινο κίνημα ωστόσο δεν κατορθώνει να πάρει μπρος ούτε στην Ισπανία, ούτε στην Ιταλία, ούτε στην Πορτογαλία, ούτε στην Ελλάδα, χώρες όπου εξακολουθεί να επικρατεί ο άξονας Δεξιάς – Αριστεράς.

Το ερώτημα επαναλαμβάνεται στα αρχηγεία των Οικολόγων στον Νότο έπειτα από κάθε νέα εκλογική νίκη των ευρωπαίων εταίρων τους: γιατί δεν σκάει (κι) εδώ το «πράσινο κύμα»;

Οι Ευρωπαίοι Πράσινοι δεν το κρύβουν

Ένας γαλλο-γερμανικός άξονας με Οικολόγους επικεφαλής και στις δύο αυτές χώρες είναι ένα χρυσό όνειρο που θα συντάραζε τα θεμέλια μιας ηπείρου συνηθισμένης στην εναλλαγή Αριστεράς – Δεξιάς. Ακόμα και μία κυβέρνηση Οικολόγων στη μία από τις δύο αυτές χώρες, βέβαια, θα ήταν ένα τεράστιο βήμα.

Όμως με τις εκλογικές επιδόσεις τους να βαίνουν συνεχώς βελτιούμενες και νέες γενικές εκλογές ενόψει στη Γερμανία το 2021 και στη Γαλλία το 2022, το όνειρο μιας πράσινης «entente» ανάμεσα στο Παρίσι και το Βερολίνο, που θα έφερνε τα πάνω κάτω στην ευρωπαϊκή κοινωνική ατζέντα, ουδέποτε έμοιαζε, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά η «El Pais», λιγότερο εξωφρενικό.

Αλλά η συνεχής άνοδος των Πρασίνων στον ευρωπαϊκό Βορρά έχει κάνει το κοντράστ με τον Νότο – μια πράσινη έρημος, ουσιαστικά, με ελάχιστες εξαιρέσεις – ακόμα πιο έντονο. Ιταλία και Ελλάδα δεν συνεισφέρουν ούτε έναν ευρωβουλευτή στην ευρωομάδα των Πρασίνων, η Πορτογαλία συνεισφέρει μόνο έναν, η Ισπανία δύο.

Στον αντίποδα, η Γερμανία συνεισφέρει 25 και η Γαλλία 13. Και η ίδια εικόνα επαναλαμβάνεται στα εθνικά κοινοβούλια. «Υπάρχουν διάφορες ερμηνείες» εξηγεί ο Πασκάλ Ντελβίτ, πολιτικός επιστήμονας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών.

«Οι Πράσινοι είναι πρωτίστως σημαντικοί σε χώρες με ένα υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα. Και εντός αυτών των πλούσιων χωρών, σε ιδιαίτερα ανεπτυγμένες πανεπιστημιουπόλεις. Σε αυτούς τους χώρους είναι εντονότερη η έγνοια για το περιβάλλον. Στη Νότια Ευρώπη, η διαχωριστική γραμμή Αριστεράς – Δεξιάς παραμένει πολύ ισχυρή στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στη Μάλτα, στην Κύπρο, στην Ελλάδα και σε ένα μικρότερο βαθμό στην Ιταλία».

Το μέγεθος της επιτυχίας των Οικολόγων στη Γαλλία, η κατάκτηση πολλών μεγάλων πόλεων, συμπεριλαμβανομένων της Μασσαλίας, του Μπορντό και του Στρασβούργου, αιφνιδίασε αρκετούς. «Οι δημοσκοπήσεις την είχαν προαναγγείλει, αλλά όχι με τόσο μεγάλη σαφήνεια» επισημαίνει η Κριστίν Βερζέ από το Ινστιτούτο Ντελόρ.

Ο Πασκάλ Ντελβίτ θεωρεί όμως πως θα ήταν παραπλανητικό να δει κανείς στα γαλλικά αποτελέσματα ένα φαινόμενο ντόμινο, διότι ρόλο-κλειδί έπαιξαν εν προκειμένω οι εθνικές συνθήκες: «Οι Οικολόγοι ωφελήθηκαν της αδυναμίας του Σοσιαλιστικού Κόμματος, του Μακρόν, καθώς και της χαμηλής συμμετοχής».

Αντίθετα με τη Γαλλία, η Αριστερά δεν βρίσκεται ακριβώς με την πλάτη στον τοίχο στη Νότια Ευρώπη. Κυβερνάει στην Ισπανία και την Πορτογαλία, είναι αξιωματική αντιπολίτευση στην Ελλάδα, αντιστέκεται στην Ιταλία.

Απομένει να φανεί πώς θα επηρεάσει αυτό το τοπίο ο οικονομικός σεισμός τον οποίο προκαλεί ο κοροναϊός. Θα επηρεάσει άραγε την πράσινη ψήφο; «Από τη μια πλευρά», λέει ο Ντελβίτ, «η πανδημία μπορεί να ερμηνευτεί ως μια επίδειξη της προβληματικής σχέσης του ανθρώπου με το περιβάλλον, κάτι που θα ενισχύσει τη στήριξη προς τα πράσινα κόμματα. Από την άλλη, φοβάμαι πως η φρικτή κοινωνική αναταραχή που έρχεται θα συσκοτίσει εν μέρει την περιβαλλοντική ατζέντα».

Η Πράσινη γαλλίδα ευρωβουλευτής Καριμά Ντελί συντάσσεται με την πρώτη άποψη. «Με το lockdown, οι άνθρωποι συνειδητοποιήσαν πως η ατμοσφαιρική ρύπανση μειώθηκε χάρη στη χρήση του ποδηλάτου αντί για το αυτοκίνητο, ο κόσμος προσέχει περισσότερο τι τρώει, αγοράζει περισσότερα τοπικά προϊόντα» επισημαίνει.

Ο Μπρούνο Γκουτέρες, πορτογάλος ευρωβουλευτής του κόμματος Ανθρωποι – Ζώα – Φύση, συμφωνεί: «Η πανδημία», λέει, «είναι μία ευκαιρία. Ο κόσμος τη συσχετίζει με την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τη ζωική υπερκατανάλωση. Είναι ένα σαφές σημάδι ότι δεν χρησιμοποιούμε τους πόρους με βιώσιμο τρόπο».